Alai

Inleiding

Robert Browne was de eerste leider van de Engelse afscheidingsbeweging in de tijd van Elizabeth I. Deze beweging groeide uit het puriteinse protest, maar was veel extremer. De puriteinen lobbyden juist voor verandering in de nationale kerk; sommigen wilden wat minder katholiek aandoende rituelen, anderen wilden een hele reorganisatie van de kerk. De separatisten waren zo ontgoocheld over de nationale kerk dat ze die verlieten en hun eigen illegale ondergrondse congregaties stichtten. In feite verwierpen zij het idee zelf van een staatskerk die elke persoon inlijfde en zijn godsdienst bij wet afdwong. Zij geloofden dat ware kerken alleen zouden moeten zijn voor mensen die zich uit vrije wil aansluiten, en beperkt tot de werkelijk heilige.

Deze verhandeling van Robert Browne is gericht aan de Puriteinen. Zij verlangden ernaar dat de kerken hervormd en verbeterd zouden worden, maar als dat niet gebeurde, dan was dat jammer, dan moesten ze het er maar mee doen. Ze waren zeker niet van plan de wet te overtreden door zelf de kerken te veranderen, of te vertrekken om hun eigen kerken op te zetten. Browne beschuldigt hen ervan te buigen voor de regering van het land in plaats van voor de heerschappij van Christus. Hij vraagt zich ook af wat de hervorming van de kerk überhaupt met de regering te maken heeft, met het argument dat de staat zich niet moet bemoeien met zaken tussen God en zijn volk.

Het is moeilijk te beseffen hoe schandalig radicaal Browne’s opvattingen waren in de jaren 1580, omdat ze vandaag de dag min of meer als vanzelfsprekend worden beschouwd. Een nationale kerk was wat de samenleving bijeenhield en dat een millennium lang had gedaan.

Dit is een van de eerste geschriften voor godsdienstvrijheid in de Engelse taal. Browne is wel de vader van de Congregationalisten genoemd en is zeker een grootvader van de Baptisten. Het was de tweede generatie separatisten die hun ideeën over godsdienstvrijheid meenamen op de Mayflower. Hoeveel invloed zijn eigenlijke geschriften hebben gehad is moeilijk te zeggen; maar het is zeker dat weinigen die toen leefden konden dromen hoe succesvol zijn ideeën zouden worden.

Bronmateriaal

Wij houden al die predikers en leraren voor vervloekt die de plichten van predikanten en leraren niet willen vervullen totdat de magistraten hen daartoe dwingen. Zij zeggen dat de tijd nog niet gekomen is om het huis des Heren te bouwen; zij moeten wachten op de magistraten en op de parlementen om het te doen; zij missen het burgerlijk zwaard, in waarheid; en de magistraten belemmeren het gebouw en het koninkrijk des Heren en houden Zijn regering weg.

Zijn zij niet beschaamd om zo de magistraat te belasteren? Zij hebben hun eigen zwaarden op de muur laten vallen en gebroken, en nu willen zij voor zichzelf het zwaard van de magistraat grijpen.

Inderdaad, kan de geestelijke regering van de Heer op geen andere wijze worden uitgevoerd dan door het burgerlijke zwaard, of is dit het oordeel dat geschreven staat: “Zulk een eer zal aan al zijn heiligen zijn?” Is dit “om de koningen in ketenen en de edelen in ijzeren boeien te binden door de hoge daden Gods in hun mond en een tweesnijdend zwaard in hun hand?” (Psalm 149:6-9)-die banden en ketenen (die de geestelijke macht van de kerk zijn) hebben zij van zichzelf verbroken en toch willen zij de magistraten met zich laten binden om de tucht te beginnen. Zij willen de magistraten meer dan goden maken, maar ook erger dan beesten. Want zij leren, dat een wettige herder zijn ambt moet overdragen wanneer hij hen ontslaat, en wanneer zij de kerkregering onthouden, moet deze ophouden, al gaat de kerk daardoor te gronde. Ziet gij nu, dat het koninkrijk des Heren niet plaats maakt voor het hunne? En trekken zij niet het hoofd, Christus Jezus, af, om de hand van de magistraat op te richten?

Als de magistraten vijanden zijn van het koninkrijk des Heren, waarom zijn deze mannen dan geen betere krijgslieden om datzelfde te aanschouwen? Want zij geven de wapens van hun oorlogvoering in de handen van de vijanden, en zeggen dan dat zij daardoor niets kunnen doen. (Met “hun wapens” bedoel ik die waarover Paulus spreekt, dat “zij niet vleselijk zijn, maar door God machtig om bolwerken neer te werpen” enzovoort). Deze wapens hebben zij weggegeven, want zij hebben niet de sleutels van het koninkrijk om te binden en los te maken en om de zonden van de mensen te behouden of “kwijtgescholden” te verklaren, daar zij erkennen dat er veel openlijke slechtheid is die ongeneeslijk is onder hen en ook volhouden dat die getolereerd moet worden. Ja, zij hebben deze sleutels afgestaan aan de regeringsautoriteiten of aan de geestelijke hoven, en hebben daarom niet het recht zich de kerk van God of wettige herders daarvan te noemen.

“Christus is aan de rechterhand Gods, opgevaren naar de hemel,” zegt Petrus, “aan wie de engelen en de machten en de macht onderworpen zijn.” Hoe zou Zijn macht dan voor de regering moeten wachten, tenzij zij denken dat zij beter in staat zijn haar te handhaven dan Hij?

Als zij van hun kudden zijn, waarom zouden zij voor hen wachten – tenzij zij de schapen zouden willen hebben om de herder tot zijn plicht te dwingen? Voorwaar, de overheid kan hem dwingen, maar het is zijn schande om te wachten tot hij gedwongen wordt. Schaamt u dus, dwaze herders, en legt de verantwoordelijkheid niet bij de magistraten, alsof zij datgene zouden moeten doen wat de apostelen en profeten niet mochten doen bij de opbouw van het koninkrijk van de Heer! Zij konden de godsdienst niet afdwingen, zoals u de overheid wilt laten doen, en het was de apostelen verboden om tot de onwaardigen te prediken of een planting of bestuur van de kerk af te dwingen. Het koninkrijk des Heren is niet door geweld, noch door een leger of kracht, zoals de koninkrijken der wereld.

Er komt geen einde aan hun hoogmoed en wreedheid, die opklimmen en op de stoel van de openbare ambtenaar gaan zitten en het volk met een voortdurende plaag treffen, en diegenen onder hen die geen loopneus hebben gekregen, roepen om ‘Tuchtiging! Discipline!”, dat wil zeggen, om burgerlijke macht om het volk gevangen te nemen, of anders met geweld aan te pakken en te slaan als het niet wil gehoorzamen.

Maar de Here zal hen tot stof en tot de put brengen als gruwelijke kadavers – zij die boven de wolken willen zijn, ja die het wagen zich op de troon van Christus Jezus te werpen en zich dat gezag en die roeping in zijn kerk toe te eigenen, die tegengesteld en strijdig is met zijn koninkrijk en regering.

Dit zal naderhand blijken; laat hen intussen weten dat het ware volk van de Here van het gewillige soort is. Zij zullen naar Sion komen en de weg naar Jeruzalem onderzoeken, niet met geweld of dwang, maar met hun aangezicht die kant op gekeerd. Ja, als bokken zullen zij voor de kudde uitlopen vanwege de haast waarmee zij naar Sion gaan, en zelf zullen zij roepen om het verbond, zeggende: “Komt en laat ons de Here vasthouden in een eeuwig verbond dat nooit vergeten zal worden.” Want het is het geweten en niet de macht van de mens die ons zal drijven om het koninkrijk van de Heer te zoeken.

Bijbelverzen

Romeinen 13:1-7
Psalm 2
Psalm 149
Matheüs 10:17-20, 26-39
Matheüs 18:15-20

Studievragen

1. Waarom denk je dat de puriteinen “teerden op de magistraat?” Waarom namen ze de parochiekerk niet over en hervormden die ondanks de regering (zoals protestanten onder katholieke heerschappij in Frankrijk hadden gedaan) of begonnen ze geen ondergrondse kerk zoals Browne?

2. “Ze hebben hun eigen zwaarden op de muur laten vallen en gebroken, en nu willen ze het zwaard van de magistraat naar zich toe trekken.” Wat voor “zwaard” zou een ware christelijke predikant volgens Browne moeten hanteren? Op wat voor soort zwaard was de puriteinse predikant aangewezen? Welke argumenten gebruikt Browne om aan te tonen dat een predikant ongehoorzaam kan en moet zijn aan elke overheid die iets wil zeggen over hoe hij zijn kerk leidt? Vindt u hem overtuigend?

3. “Zij hebben niet de sleutels van het Koninkrijk om de zonden van de mensen te binden en los te laten en te behouden of kwijt te schelden, aangezien zij veel openlijke slechtheid ongeneeslijk onder hen toestaan.” De wet van Engeland verplichtte iedereen om de communie bij te wonen in de parochiekerk. Puriteinen wilden de meest beruchte zondaars uitsluiten. De Separatisten waren zeer streng en sloten mensen uit die bijvoorbeeld een wandeling maakten op de Sabbat. Welke aanpak is volgens u beter?

4. Zou u, zoals Browne, protesteren tegen een overheid die uw kerkdiensten probeert te controleren? Zou u ook verwachten dat de overheid ingrijpt om een massale zelfmoord door een sekte te stoppen? Zo ja, wanneer is het goed dat de staat zich met religie bemoeit, en wanneer is het verkeerd?

5. “Het volk van de Heer is van het gewillige soort.” En toch vond Browne dat christenen hun kinderen moesten dwingen naar de kerk te komen. Had hij gelijk? Zo ja, waarom zijn kinderen dan een uitzondering?

6. In de tijd van Browne ging vrijwel iedereen in Engeland naar de kerk en luisterde elke week naar preken en bijbellezingen en sprak gebeden uit. Vandaag hebben ze de vrijheid waar Browne om vroeg, en gaat niet meer dan 8% van de bevolking naar de kerk. Is dat een prijs waard voor vrije wil? Heeft vrije kerkgang in Engeland altijd zo’n lage opkomst tot gevolg gehad? Wat was de kwaliteit van de eredienst en de preek in de gemiddelde kerk toen de eredienst gedwongen werd?

Toon meer