Alai

Atheïsme is het niet-geloven in god(en). Atheïsten zijn mensen die niet in god(en) geloven. Na China, waar minder dan 10% in god(en) gelooft, zijn de meest atheïstische landen Vietnam (81%), Japan (65%), Zweden (64%), Tsjechië (61%) en Estland (49%)1. Alle mensen (en dieren, en al het andere) zijn atheïst totdat zij voor het eerst kennismaken met het idee van goden, en in ten minste één van hen gaan geloven. We worden allemaal als atheïst2 geboren, net zoals we als niet-religieus en apolitiek worden geboren. Atheïsme is dus geen “godsdienst” en zou ook geen hoofdletter moeten krijgen, net zomin als “monotheïst” of “polytheïst” dat zou moeten zijn. Het is jammer dat ondanks de minimalistische betekenis van het woord atheïst, veel theïsten die term “gretig verpakken met zoveel negatieve connotaties als ze kunnen “2. Ook in de Engelstalige wereld is de definitie van religie bij veel mensen bevooroordeeld in de richting van monotheïsme3,4 en dus denken veel mensen ten onrechte dat “niet in god geloven” een persoon niet-religieus maakt, en dat daarom iedereen die atheïst is, niet-religieus is. Dat is niet waar – er zijn enkele atheïstische godsdiensten, zoals het boeddhisme en het taoïsme, en “atheïst” betekent alleen geen geloof in god(en) en betekent niet “niet religieus in het algemeen”. Atheïsme is niet het tegenovergestelde van religie, het is alleen het tegenovergestelde van theïsme.

Deze pagina:

1. Impliciet atheïsme, expliciet atheïsme en andere vormen van atheïsme
2. Welke regio’s in de wereld zijn het meest atheïstisch?
3. We zijn allen geboren atheïsten
4. Atheïstische godsdiensten
5. Vragen
   1. Atheïsme met kleine letters of met hoofdletters?
   2. Is atheïsme voor sommige mensen een religie?
6. Intellectualisme en Atheïsme
7. Atheïsme trekt krankzinnige kritiek aan
8. Secularisme, Secularisatie en Secularisatietheorie
9. De geschiedenis van het Atheïsme
10. Links

Implicit Atheism, Explicit Atheism and Other Forms of Atheism

#agnosticism #christianity #greece #monotheism #theism

De meeste geleerden erkennen twee soorten atheïsten, en sommigen hanteren een paar subtiele schema’s om ze van elkaar te onderscheiden, hoewel beide soorten atheïsten meestal dezelfde zelfstandige naamwoorden krijgen. Het meest bekende onderscheid is dat van de geleerde George H. Smith (1979):

1. Impliciet atheïst (atheïsme met kleine letters) is iemand die nog niets geleerd heeft over god(en), theïsme of godsdienst. Alle mensen worden als impliciete atheïst geboren.

2. Expliciete atheïst (atheïsme met hoofdletters) is een atheïst die begrijpt wat een god is en die tot de conclusie is gekomen dat dergelijke wezens niet bestaan.

Een ander paar termen kan worden gebruikt voor expliciete atheïsten:

• Gnostische atheïsten zijn mensen die er zeker van zijn dat er geen goden bestaan, van welke aard dan ook. Zij hebben de filosofische argumenten tegen god onderzocht en komen tot de conclusie dat het een zelfcontradictoir of onmogelijk concept is. Zie God is Logisch Onmogelijk: The Argument for Atheism from Incoherence voor enkele argumenten die gnostische atheïsten zouden kunnen aanvoeren.

• Agnostische atheïsten zijn mensen die niet denken dat god(en) bestaan, maar die ook niet denken dat het mogelijk is om hun mogelijkheid volledig te weerleggen. Veel van deze atheïsten hebben er gewoon niet veel over nagedacht, en zijn niet overtuigd door de argumenten die ze tot nu toe hebben gehoord dat god(en) bestaan2.

Deze laatste koppeling maakt duidelijk dat, zoals bij alle overtuigingen, mensen verschillende graden van zekerheid hebben. De schaal van Richard Dawkins plaatst theïsten op een schaal tussen 1 (volledig zeker dat god(en) bestaan) en 7 (volledig zeker van atheïsme). We hebben dus drie basistypen atheïsten onderscheiden – impliciete atheïsten, en twee vormen van expliciete atheïsten (gnostisch en agnostisch).

Deze basisdefinities moeten duidelijk maken dat atheïsme geen moreel standpunt is, noch een morele keuze. Individuen (met inbegrip van theïsten en atheïsten) nemen de moraal van de hen omringende cultuur over naargelang van hun eigen geweten. Zie: Religion and Morals waarin enige tekst staat over hoe theïsten moraal ontlenen aan hun religies en teksten.

Enkele verkeerde gebruiken van het woord “atheïsme”:

“Gelovigen hebben gelijk over wat atheïsme niet geeft. Het biedt geen levensfilosofie of een gevoel van doel. Maar zij wijzen hierop alsof het een streep door de rekening van het atheïsme is. Het is duidelijk dat zij atheïsme verkeerd hebben opgevat als een religie of een of andere gecodificeerde levenswijze.”

“50 Reasons People Give for Believing in a God” door Guy Harrison (2008)6

“In een traditionele christelijke of islamitische samenleving wordt van mensen verwacht dat zij hun geloof in God verkondigen, met een sterke toewijding aan een welomschreven geloofssysteem. Onder dergelijke omstandigheden kan een atheïst niet meer zijn dan iemand die ernstige twijfel koestert. In een polytheïstische samenleving kan een atheïst iemand zijn die niet in voldoende goden gelooft, zodat een monotheïst van atheïsme kan worden beschuldigd.”

“Atheïsme” door William Sims Bainbridge (2011)7

Helaas voor Bainbridge heeft het woord “atheïsme” een zeer specifieke betekenis, afkomstig uit het Grieks en betekent het geloof in “geen goden”, a-theos. In het oude, polytheïstische Griekenland werden christenen inderdaad “atheïsten” genoemd vanwege hun afwijzing van alledaagse goden. Dit historische en technisch onjuiste gebruik van het woord moet worden verworpen, anders leidt het tot massale verwarring. Als atheïsme en monotheïsme dezelfde inwisselbare woorden zouden hebben om ze te beschrijven, zouden boekdelen teksten over vergelijkende godsdienst dubbelzinnig zijn. Het grote voordeel van het gebruik van woorden om religies te beschrijven komt voort uit het feit dat woorden betekenissen hebben. Dat ooit christenen atheïsten werden genoemd, betekent niet dat atheïsme monotheïst kan, of moet, betekenen.

Voor meer, zie: Verschillende soorten atheïsme en atheïstische overtuigingen.

Welke regio’s in de wereld zijn het meest atheïstisch?

#geloof #china #god #religie

Het is vrij moeilijk om atheïsten nauwkeurig te tellen. In veel zeer theïstische landen worden atheïsten vaak vervolgd of gestigmatiseerd omdat ze “niet” in god(en) geloven, en dus zijn ze terughoudend om dat in opiniepeilingen te zeggen. Ook verwarren veel Westerse opiniepeilingen “niet-religieus” met “atheïsme”, en tenzij de opiniepeilers duidelijk zijn over wat hun termen betekenen, worden veel mensen verkeerd gerapporteerd. Enquêtes die voldoende anoniem zijn om het vertrouwen van geheime atheïsten te winnen, en die de terminologie correct gebruiken, zijn meestal kleinschaliger en meer academisch van aard. Zo is in 2007 voor het laatst een echt wereldwijde peiling gehouden, en die bestreek slechts 137 landen, waarbij China, dat voor meer dan 90% atheïst is, ontbrak).

“Atheïsten (zij die in geen enkele god geloven)… zijn een grote en groeiende populatie over de hele wereld. Een gedetailleerd onderzoek in 2012 wees uit dat … degenen die zich identificeren als “atheïst” 13% uitmaken … Het rapport van de Gallup International Association (beschikbaar op http://www.wingia.com/web/files/news/14/file/14.pdf) is in overeenstemming met andere recente wereldwijde enquêtes. Het laat zien dat atheïsme snel toeneemt – een stijging van 3% tussen 2005 en 2012.”

“Freedom of Thought” door IHEU (2012)8

We Are All Born Atheists9

Iedereen wordt als atheïst geboren. We moeten van de menselijke cultuur leren over goden, of op zijn minst de aanwezigheid van goden (in subjectieve zin) onderscheiden10. Totdat dat gebeurt, zijn we allemaal impliciete atheïsten. Honderden miljoenen mensen over de hele wereld zijn als atheïsten gestorven omdat hun plaatselijke cultuur geen concept van goden had, of omdat zij stierven voordat zij er iets over hadden geleerd.

Ook elk dier dat geen concept van goden heeft, is een atheïst. Jack Quintin beweert op grond hiervan dat atheïsme eigenlijk 13,8 miljard jaar oud is: “mijn eencellige voorouders waren atheïst mijn trilobietvoorouders, mijn visvoorouders, mijn amfibievoorouders, mijn reptielvoorouders, mijn buideldiervoorouders, mijn aapachtige voorouders… “11.

Atheïstische Religies

#aliens #bahamas #boeddhisme #confucianisme #hindoeïsme #jainisme #wetenschap #taoïsme #theïsme

Er zijn sommige religies die atheïstisch zijn. Dit betekent dat er sommige religies zijn die specifiek stellen dat er geen goden zijn, en sommige religies die geloven in verschillende bovennatuurlijke en spirituele wezens, maar geen van hen benadert de status van godheden (d.w.z. de verlichte Arhat van het Jainisme worden vereerd als rolmodellen, maar niet als goden). De meeste andere atheïsten zijn geen lid van een godsdienst en delen de overtuigingen van die godsdiensten niet.

Atheïstische religies zijn onder meer:

• Boeddhisme (Zie “Boeddhisme is een atheïstische religie” door Vexen Crabtree (2018)).

• Confucianisme.

• Jainisme (Zie Jainisme: 2. Jainisme is een atheïstische godsdienst).

• Taoïsme13.

• Scientologie.

• Enkele Afrikaanse volksgodsdiensten zijn atheïstisch14.

Er zijn ook veel sekten, cultussen en al dan niet religieuze denkrichtingen geweest die atheïstisch waren. Veel UFO-sektes zijn bijvoorbeeld atheïstisch. De beruchte Scientology is een sci-fi, zelfhulp, anti-alien religie met overtuigingen die geen enkele vorm van theïsme bevatten (vandaar dat het ook atheïstisch is). De Raelians in het bijzonder verwierven bekendheid als de UFO-gebaseerde religie bij uitstek. De acties van hun “Clonaid” organisatie, opgericht in 1997, was een verhulde poging om mensen in hun beweging te trekken. Het begon allemaal op de Bahama’s en ze kenden de Bijbel heel goed, en lieten ons allemaal weten dat we de Bijbel heel slecht vertaald hadden. Hij was eerder popzanger en racewagenjournalist geweest en het is een raadsel hoe hij tussen 1973 en 1997 een normaal leven heeft kunnen leiden met zo’n monumentale gebeurtenis achter zich. Sommige mensen vermoeden dat hij het allemaal verzonnen heeft.

Zie: “When Human Religions Meet Intelligent Alien Life” door Vexen Crabtree (2015).

Atheïstische en poly-theïstische religies hebben de vriendelijkere staat van dienst wat betreft oorlogen en wreedheden. De mono-theïstische geloven zijn bijzonder vatbaar voor vlagen van genocide en oorlog in hun eindeloze pogingen om concurrerende goden uit te roeien. Het polytheïsme is beter af omdat het van nature een minder gewelddadige houding aanneemt tegenover andere goden, en het atheïsme omdat er geen “god” is die kan worden gebruikt om oorlogen tegen andere godsdiensten op religieuze gronden te rechtvaardigen. Voltaire, de beroemde kritische denker uit de 18e eeuw, pleitte voor intelligent design en theïsme en kon atheïsme niet begrijpen, maar zelfs deze geduchte vijand gaf toe dat religieus fanatisme erger is dan atheïsme, en verklaarde dat atheïsten niet geneigd zijn tot door geloof gedreven moord en geweld.15

Vragen

5.1. Atheïsme met kleine letters of met grote letters?16

#christendom #ethiopië #griekenland #humanisme #monotheïsme #poland #polytheïsme #theïsme #UK #USA

Een andere minder belangrijke kwestie, maar die sommigen bijzonder irritant vinden, is de vraag of je het woord “atheïsme” of “atheïst” al dan niet met een hoofdletter schrijft. Sommigen die onderscheid maken tussen impliciet en expliciet atheïsme zijn ertoe overgegaan “impliciet atheïsme” normaal te gebruiken maar “expliciet atheïsme” met een hoofdletter te schrijven (zie Smith (1979)). Ten eerste geef je in het Engels de namen van godsdiensten een hoofdletter. Maar atheïsme is geen godsdienst. Het is hetzelfde soort woord als “theïsme” of “henotheïsme” of “polytheïsme” – het is een zelfstandig naamwoord dat religieuze overtuigingen beschrijft, of in dit geval, gebrek aan geloof. Dergelijke beschrijvende woorden krijgen geen hoofdletter. Bijvoorbeeld, de zin Boeddhisme is een populaire en atheïstische godsdienst heeft zoals verwacht een hoofdletter voor de naam van de godsdienst, maar geen hoofdletters voor de woorden die de godsdienst beschrijven. Zelfs als het gaat om atheïstische godsdiensten zoals het Raelianisme, is het niet nodig “atheïst” met een hoofdletter te schrijven. Dat komt omdat het woord voor aanhangers “Raelians” is. Raeliërs zijn atheïsten, dat is waar, maar dat betekent niet dat je het zelfstandig naamwoord atheïst met een hoofdletter moet schrijven, net zomin als je het woord “politiek” met een hoofdletter zou schrijven in de zin “de meeste Raeliërs zijn apolitiek” – het woord wordt niet met een hoofdletter geschreven alleen omdat het iets beschrijft dat met godsdienst te maken heeft.

De socioloog William Sims Bainbridge maakt hierover een paar merkwaardige opmerkingen, te beginnen met de erkenning van het hierboven besproken idee van “impliciete atheïst met kleine letters, expliciete atheïst met hoofdletter”. Hij zegt:

“Misschien ontbreekt het een gewone atheïst aan geloof, terwijl een Atheïst actief de overtuiging belijdt dat goden niet bestaan. moet geen hoofdletter krijgen, tenzij de mensen behoren tot specifieke Atheïstische organisaties, die er eerlijk gezegd maar weinig zijn. In dit essay wordt ervoor gekozen de term met een hoofdletter te schrijven om te erkennen dat Atheïsten een minderheidsgroep vormen die in veel samenlevingen een zekere mate van discriminatie ondervindt.”

“Atheïsme” door William Sims Bainbridge (2011)17

Hij geeft het woord atheïst in zijn essay(s) inderdaad een hoofdletter. Maar het idee dat hij dat doet omdat atheïsten in sommige landen als minderheden worden beschouwd, slaat nergens op (vermoedelijk komt hij uit de VS en niet uit Europa). Als bijvoorbeeld een atheïst uit het Verenigd Koninkrijk naar Polen verhuist, is het dan echt waar dat hij van “atheïst” verandert in “atheïst”, gewoon omdat hij een minderheid is geworden? Zijn zwarte mensen “zwart” in Ethiopië, maar “zwart” in Griekenland? Een dergelijk verschil in spelling is onpraktisch tot op het punt van onzinnig en het zou een moeras van technische moeilijkheden in de spelling creëren. Gelukkig heb ik, behalve William Sims Bainbridge, nog niemand zo’n argument horen gebruiken.

Zijn idee dat lidmaatschap van een groep impliceert dat men een hoofdletter moet gebruiken is ook bijzonder vreemd en onlogisch. Christenen worden geen “christenen” met een kleine letter als ze geen officieel lid van een kerk zijn. En waarom zou een uitgesproken, expliciete, agressieve humanist alleen maar een kleine letter humanist zijn, terwijl een stil lid van de British Humanist Association een hoofdletter “H” krijgt, alleen maar omdat hij een jaarlijkse contributie betaalt? Deze eenvoudige tegenstrijdigheden en absurditeiten komen zelfs bij de lichtste overweging al aan het licht en het is moeilijk te begrijpen hoe een overigens intelligente socioloog dergelijke ideeën in druk kon brengen! Atheïsme is geen godsdienst, en wordt daarom niet met een hoofdletter geschreven. Is atheïsme voor sommige mensen een godsdienst?

Atheïsme is het niet-geloven in god(en). Sommige mensen vullen deze eenvoudige definitie aan en beweren dat atheïsten eigenlijk standaard religieus zijn18,19. Eén argument is dat je, om atheïst te zijn, “God moet ontkennen” en door dat te doen, toegeeft dat God bestaat. Anderen zeggen dat “niet in God geloven” automatisch een “religieuze” overtuiging is en dat daarvoor “geloof” nodig is18. Deze standpunten zijn natuurlijk dwaas – de meeste mensen ontkennen ook dat eenhoorns en tandenfeeën bestaan. Maar dit betekent niet dat deze mensen lid zijn van een a-unicornistische religie. Het zijn, om verschillende redenen, ongelovigen. Ongeloof staat niet automatisch gelijk aan een religieus ongeloof. Een uitgesproken argument dat sommige atheïsten religieus van aard zijn, werd het best verwoord door William James:

” hebben vaak genoeg blijk gegeven van een temperament dat, psychologisch beschouwd, niet te onderscheiden is van religieuze ijver.”

“The Varieties of Religious Experience”
William James (1902) 20

Maar hoe vurig iemand ook is over dingen die niet bestaan, het maakt het nog niet religieus. Neem voetbal. De psychologie en emotionaliteit van volgelingen kan zeer intens zijn, en we kunnen ons gemakkelijk voorstellen dat William James over voetbalfans hetzelfde zegt als over sommige atheïsten. De waarheid is dat ‘ijver’ een eigenschap is die kan worden toegepast op elke menselijke activiteit waar voldoende enthousiasme voor is. Je zou net zo goed kunnen zeggen dat “religieuze mensen, psychologisch gesproken, vaak een temperament hebben vertoond dat niet te onderscheiden is van voetbalfanatisme”. Met andere woorden, het feit dat er een sterke drang is, maakt nog niet dat het een religieuze drang is. Dit is het geval met de meest ‘fervente’ atheïsten: hun ijver maakt hen nog niet religieus.

De volgende pagina vat de belangrijkste argumenten samen dat atheïsme de facto geen religie is:

• “Is Atheïsme een Religie?” door Vexen Crabtree (2016)

Intellectualisme en Atheïsme

#anti-religie #astronomie #geloof #boeddhisme #christendom #onderwijs #god #intelligentie #iq #religie #wetenschap #stupiditeit #taoïsme #theïsme #UK #USA

Atheïstische religies en filosofieën zijn doorgaans intellectueel intenser – filosofie en wijsheid zijn kernelementen. Dit was nog het geval bij Griekse en klassieke anti-religieuze schrijvers voordat het populaire monotheïsme opkwam. Het is waarschijnlijk waar dat zonder godsgeloof de geest vrijer is om filosofisch en wetenschappelijk onderzoek te doen, omdat er geen “god” is om eenvoudigweg oorzaak aan toe te schrijven, wanneer een verschijnsel niet begrepen wordt.

Hier is de samenvatting van mijn pagina over dit onderwerp:

“De historische gevechten tussen religieuze instellingen en wetenschap, zoals die in de natuurkunde, astronomie en biologie, geven aan dat er iets mis is met de religieuze benadering van de studie van de werkelijkheid. Het onderliggende probleem strekt zich uit tot negatieve effecten op de individuele intelligentie van gelovigen, en een daarmee samenhangend negatief effect op onderwijsprestaties. Nauwelijks een van de honderden Nobelprijswinnende wetenschappers is christen geweest. Slechts 3,3% van de leden van de Royal Society in het VK en 7% van de National Academy of Sciences in de VS geloven in een persoonlijke God. Hoe hoger en geleerder de wetenschapper, hoe minder waarschijnlijk het is dat hij in God gelooft. De kinderen van zeer godsdienstige ouders hebben een lager IQ – gemiddeld 7 tot 10 punten lager in vergelijking met hun niet-religieuze tegenhangers in vergelijkbare sociaal-economische groepen. Zoals je op grond van deze resultaten zou verwachten, hebben meerdere studies ook aangetoond dat het IQ tegengesteld is aan de sterkte van religieuze overtuiging. 39 van de 43 studies sinds 1927 hebben aangetoond dat hoe hoger iemand is opgeleid en hoe hoger iemands intelligentie is, des te kleiner de kans is dat iemand er een religieuze overtuiging op nahoudt – “religie neemt af naarmate het opleidingsniveau en het persoonlijk inkomen stijgen “21. Deze correlatie is niet nieuw en werd ook in het oude Griekenland vastgesteld door Polybius (200-118 v.C.)22.

Het effect reikt verder dan afzonderlijke landen en is inter-nationaal zichtbaar. Landen met een hoger geloof in God hebben een lagere gemiddelde intelligentie. Alle landen met een hoge gemiddelde intelligentie hebben een laag nationaal niveau van geloof in God. Voor landen waar het geloof in God meer dan 80% bedraagt, is het gemiddelde nationale IQ 83 punten. Voor de landen waar het verklaarde ongeloof in God (atheïsme) meer dan 20% bedraagt, is het nationale gemiddelde IQ 98 punten. In plaats van in God te geloven, hangen de landen met het hoogste IQ overtuigingssystemen uit het Verre Oosten aan, zoals boeddhisme, taoïsme en shintoïsme. Niet alleen intelligentie en opleiding zijn omgekeerd gecorreleerd met religie – er is ook gebleken dat hoe meer je weet over religie zelf, hoe minder waarschijnlijk het is dat je religieus bent23.”

“Religie en intelligentie” door Vexen Crabtree (2007)

Atheïsme trekt krankzinnige kritiek aan 24

#atheïsme #monotheïsme #religieuze_intolerantie #theïsme #UK #USA

Het concept atheïsme trekt veel venijnige kritiek aan; veel daarvan is onzinnig. Veel theïsten “verpakken die term gretig met zoveel mogelijk negatieve connotaties als ze kunnen “2; in sommige landen zoals de VS en hele regio’s zoals Afrika en het Midden-Oosten is die kritiek wijdverbreid en in sommige gevallen dodelijk.

Een deel daarvan komt voort uit een geschiedenis van monotheïstische agressie. Zij die niet in god(en) geloven worden (blijkbaar) beledigd in Psalm 14:1, die hen moreel gebrekkige dwazen noemt. (Link: Het Boek der Psalmen, Nummer 14).

Het Verenigd Koninkrijk heeft, net als veel andere Europese landen, een periode van (minstens) een paar honderd jaar doorgemaakt waarin de gevestigde christelijke kerken een grote invloed hadden op het maken van wetten, en de resultaten waren berucht intolerant en barbaars. Het was ooit een misdaad om atheïst te zijn in veel van deze landen; in Groot-Brittannië was de laatste persoon die berecht en gevangen gezet werd voor atheïsme George Holyoake in 18421.

Sommige organisaties waarvan buitenstaanders gewoonlijk aannemen dat ze neutraal zijn, zijn in feite streng anti-atheïstisch, zoals de padvinders en de vrijmetselaars.

“De vrijmetselarij bemoeit zich niet met de eigenaardige vorm of ontwikkeling van iemands godsdienstig geloof. Het enige wat zij vraagt is, dat de interpretatie van het symbool zal zijn overeenkomstig wat een ieder veronderstelt als de geopenbaarde wil van zijn Schepper. Maar zij eist zo streng dat het symbool bewaard blijft, en op de een of andere rationele manier geïnterpreteerd wordt, dat zij de atheïst pertinent uitsluit van haar gemeenschap, omdat hij, gelovend in geen Opperwezen, geen goddelijke Architect, noodzakelijkerwijs zonder een geestelijke plank moet zijn, waarop de ontwerpen van dat Wezen voor zijn richting kunnen worden gegraveerd.”

“The Symbolism of Freemasonry” door Albert G. Mackey (1869)25

En soms blijken intellectuelen die het beter zouden moeten weten, zonder enige aanwijsbare reden emotionele retoriek tegen atheïsten uit te kramen. Hier is een voorbeeld van de socioloog en theoloog Peter L. Berger, die, afgezien van het commentaar hieronder, over het algemeen wijs is en een producent van zorgvuldig uitgewerkte gedachten.

“In tegenstelling tot wat religieuze woordvoerders graag zeggen, zijn er uitstekende redenen om te denken dat de religieuze propositie een illusie is. Het is redelijk om sceptisch te zijn over alle religieuze beweringen, om een agnost te zijn. (Atheïsme is een andere zaak. Het is nogal kinderachtig. Ik zou een atheïst definiëren als een individu dat door een stem uit de hemel ervan is verzekerd dat de hemel niet bestaat.)”

“Religion and Other Curiosities” door Peter L. Berger (2012)26

Merk ook op dat er veel domme (en gemene) aanvallen op theïsten door atheïsten zijn. Het hele concept van religie lijkt slecht denken naar boven te brengen en kant-en-klare beledigingen te veroorzaken bij anders gewone mensen.

Secularisme, Secularisatie, en Secularisatietheorie

#modernisme #religie #secularisatie #secularisme

Seculier betekent zonder religie. Niet-religieuze mensen leiden een seculier leven. Seculier bestuur verloopt langs rationele en humanistische lijnen. Dit is de norm in democratische landen. De individuen die de regering vormen zijn terecht vrij om er de godsdienst op na te houden die zij willen, net als de bevolking. Vanwege deze vrijheid is het in een multiculturele wereld nodig dat regeringen geen wrok of verdeeldheid veroorzaken door zich met een bepaalde godsdienst te identificeren. De bekendste uitspraak waarin de seculiere democratie als ideaal wordt voorgesteld is Jeffersons “muur van scheiding tussen kerk en staat” . ⇒ Zie Secularisatietheorie: Zal de moderne samenleving religie afwijzen? Wat is secularisme?

Secularisme, gepromoot door secularisten, is de overtuiging dat religie een particuliere, persoonlijke, vrijwillige aangelegenheid moet zijn die zich niet opdringt aan andere mensen. Openbare ruimten en de overheid moeten daarom godsdienstneutraal zijn. Secularisme zorgt ervoor dat godsdiensten eerlijk worden behandeld en dat er geen vooroordeel bestaat voor een bepaalde godsdienst, en ook dat niet-religieuzen zoals Humanisten met evenveel respect worden behandeld. Het is de enige democratische manier om te werk te gaan in een geglobaliseerde wereld waar bevolkingen vrij zijn om hun eigen, gevarieerde, godsdiensten te kiezen. ⇒ Zie Secularisme.

Secularisatie is het proces waarbij dingen meer seculier worden. In het grootste deel van de westerse wereld is dit paradigma de politiek en het burgerlijk leven gaan beheersen, vanaf de tijd van de Verlichting. Zo publiceerde de Rooms-Katholieke Kerk (RCC) in 1864 een document als vijandige reactie op de ontluikende secularisatie, omdat de groeiende tolerantie voor andere godsdiensten en de groeiende macht van de democratie de macht van de RCC om haar leer in de landen van Europa uit te voeren, op de proef stelden28. Naarmate de wereld zich moreel ontwikkelt en tolerantie en publieke gelijkheid op de voorgrond treden, trekt religie, omdat zij problemen veroorzaakt, zich terug uit de publieke sfeer omdat mensen elkaar liever op neutrale voorwaarden, in vrede, ontmoeten. ⇒ Zie Secularisatietheorie: Zal de moderne samenleving religie afwijzen? Wat is Secularisme?

De Secularisatietheorie is de theorie in de sociologie dat naarmate de samenleving vordert in de moderniteit, religie zich terugtrekt en steeds meer hol wordt. Sinds de opkomst van de wetenschap in de 17e eeuw zijn sociologische commentatoren tot het inzicht gekomen dat religie wellicht een permanente neergang doormaakt, en sommigen hebben voorgesteld dat wetenschap en intelligentie, beide geworteld in de Verlichting, een anathema zijn voor religieus geloof. Karl Marx (1818-1883), Durkheim (1857-1917), Max Weber (1864-1920), de grondleggers van de sociologie, en William James (colleges van 1901-1902) zijn vier eminente mannen die allen deze neergang hebben opgemerkt. De zaak werd al te zelfverzekerd gesteld door C.Wright Mills in 1959, die dacht dat religie zal afnemen en “helemaal zal verdwijnen, behalve, mogelijk, in de privé-sfeer “29. Pas aan het eind van de jaren zestig werd een samenhangende theorie ontwikkeld, hoofdzakelijk door “Berger, Luckmann en Wilson, die verwezen naar processen ontwikkeld door Durkheim (differentiatie), Weber (rationalisatie), en Tönnies (Gemeinschaft-Gessellschaft) “30. De theorie stelt dat intellectuele en wetenschappelijke ontwikkelingen de spirituele, bovennatuurlijke, bijgelovige en paranormale ideeën hebben ondermijnd waarop religie steunt voor haar legitimiteit, en dat de differentiatie van het moderne leven in verschillende compartimenten (d.w.z. werk, politiek, maatschappij, onderwijs en kennis, tijd thuis, amusement) religie hebben gedegradeerd tot slechts één deel van het leven, in plaats van een allesoverheersend verhaal. Als dit doorgaat, wordt religie steeds oppervlakkiger en overleeft een tijdje op leegte totdat het verlies van actief lidmaatschap haar in de obscuriteit dwingt – hoewel de meeste theoretici stellen dat dit alleen gebeurt voor georganiseerde publieke religie, niet voor privé-spiritualiteit. ⇒ Zie: Definities van Secularisatietheorie: Why is Religion Declining?

De bewijzen en tekortkomingen van deze theorie worden later in deze tekst besproken. ⇒ Zie Secularisatietheorie: Zal de moderne samenleving religie afwijzen? Wat is Secularisme?

De geschiedenis van het atheïsme

Links:

1. Waar kwam het atheïsme voor het eerst op?
2. 6e-2e eeuw BCE
3. 16e-17e eeuw CE
4. 18e eeuw en verder