De noodzaak om planten te snoeien om hun bloem- en vruchtproductie, of hun vorm, te verbeteren, is niet beperkt tot bomen en struiken. Ook vaste planten en grassen hebben baat bij een snoeiregime. “Ik ga het kattenkruid snoeien” zul je misschien nooit horen, maar het afknippen van de stengels van de plant na de bloei is snoeien met een andere naam. Veel krachtige vaste planten, zoals winterharde geraniums, nefeta’s, salvia’s en alchemilla’s, zien er na de bloei rommelig uit. Door de plant tot op de grond af te knippen, ziet de tuin er opgeruimder uit en krijgt u later in het seizoen een frisse oogst van loof en bloemen.
Dit is geen klusje dat precisie en fijngevoeligheid vereist. Gebruik uw schaar om de hele plant zo dicht mogelijk bij de basis van de stengels af te knippen. Het is normaal dat u zich de eerste keer ongerust voelt. Hou je zenuwen in bedwang, verwijder de hele plant en binnen een week of zo zullen jonge blaadjes en bloemknoppen de plaats innemen van de rommel die je hebt verwijderd. Vorig jaar heb ik de verbleekte spitsen van de paarsgesteelde, violetbloemige Salvia nemorosa ‘Caradonna’ twee keer weggesneden: een keer na de bloei in juni en nog een keer na de tweede bloei in augustus. In oktober gaf hij nog steeds bloemen. Zelfs planten die na het terugsnoeien niet opnieuw in bloei komen, zoals Pulmonaria en oosterse klaprozen, produceren fris en gezond blad.
Het bedriegen van planten om ze langer te laten bloeien dan ze in het wild zouden doen, betekent dat ze veel energie verbruiken. Zorg er dus voor dat planten die op deze manier zijn behandeld, in rijke grond groeien en niet uitdrogen na het trauma van het snoeien.
The Chelsea Chop
Jarenlang hebben Britse kwekers en tuiniers laatbloeiende vaste planten vóór hun bloei afgeknipt om een compactere plant te verkrijgen. Sedums, Helianthus en Rudbeckia zijn berucht om het omvallen in de nazomer. Door hun stengels in mei met tweederde te snoeien, worden de planten compacter en zakken ze niet om. Deze beproefde techniek is bekend geworden als de Chelsea Chop.
De Amerikaanse tuinschrijfster Tracy DiSabato-Aust heeft het snoeien van een groot aantal vaste planten op soortgelijke wijze beschreven, om kortere of later bloeiende planten te krijgen. Veel Britse tuiniers experimenteren met haar ideeën om te zien hoe ze zich aanpassen aan onze omstandigheden.
Hoofdbloemen
Het verwijderen van de uitgebloeide of afstervende bloemen van eenjarigen en kruidachtige vaste planten, zoals bij rozen, verlengt de bloeiperiode van de plant. De functie van een bloem is om bestuivers aan te trekken die de plant in staat stellen zaad te zetten. Zodra ze zaad hebben geproduceerd, zullen de meeste planten geen energie meer besteden aan het maken van meer bloemen. Het verwijderen van uitgebloeide bloemen voordat er zaad is gevormd, stimuleert de plant om door te gaan met het produceren van meer bloemen. Het verwijderen van uitgebloeide bloemen is een van de eenvoudigste klusjes in de tuin – iets wat je kunt doen tijdens een wandeling door de tuin op een zomeravond met een glas gekoelde Chablis. Bij planten die dicht bij de stengel bloeien, zoals daglelies, Campanula en Coreopsis, kunt u de uitgebloeide bloemen eenvoudig tussen uw vinger en duim uitknijpen.
Bloemen die in pluimen groeien, of aan het eind van korte stengels, moeten afzonderlijk worden afgesneden. Volg de stengel van de uitgebloeide bloem tot waar hij aan een hoofdstengel vastzit, en knip hem af. Ik gebruik lichte knipjes met puntige bladen, die worden verkocht als bloemistensnipjes, omdat deze gemakkelijker te manoeuvreren zijn tot aan de basis van de stengel die u verwijdert. Bloemen die op lange, enkele stelen staan, zoals Cirsium, rode piet en ridderspoor, moeten tot aan de basis van de steel worden afgeknipt. Gebruik een snoeischaar om de stengel zo dicht mogelijk bij de grond af te knippen. Als u wilt dat bijvoorbeeld uw aquilegia’s zich in de tuin uitzaaien, moet u enkele bloemen laten staan om zaad te zetten. Zaad is ook een nuttige bron van voedsel voor wilde dieren, vooral in de herfst, en het zien van een familie vinken die zich tegoed doet aan het zaad van echinacea’s is een veel inspirerender gezicht dan dat van een paar extra bloemen. Lees onze volledige gids over het snoeien van rozen.
Loofsnoei van vaste planten
Niet alle vaste planten zullen opnieuw bloeien na doodbloeien of terugsnoeien, maar het verwijderen van de uitgebloeide bloemen en het loof zal het uiterlijk van de plant verbeteren. Deze omvatten: iris, pioenrozen, lelies, Acanthus, Actaea, Aruncus, Bergenia, Epimedium, Ligularia, Melittis, Rodgersia.
Dahlia’s
Soms kunnen een knop en een uitgebloeide bloem opmerkelijk op elkaar lijken. De eerste keer dat ik mijn eigen dahlia’s kreeg om te kweken, verwijderde ik voorzichtig een heleboel perfect gevormde bloemknoppen, in de veronderstelling dat ze al hadden gebloeid. In het algemeen zijn knoppen dik en stevig. Bij dahlia’s zijn de knoppen meestal rond en hard, terwijl het bloeiende omhulsel puntig en kneedbaar is.
Grassen in toom houden
Het laten staan van de dode stengels van grassen in de winter zorgt voor structuur in de tuin tijdens het gure seizoen. Het moment waarop de rijp in het winterzonlicht op dode grassen glinstert, is een magisch, zij het vluchtig moment, hoewel het in mijn ervaring vaker voorkomt op stemmige foto’s van wintertuinen dan in het echte tuinieren. De tijd om de panicums, Miscanthus en andere hoge grassen te snoeien is eind februari en begin maart, als de nieuwe scheuten door de basis van het gras beginnen te komen. Ik doe dit het liefst met een snoeischaar, waarbij ik alle stengels van vorig jaar afzonderlijk verwijder en erop let dat ik de nieuwe scheuten niet afknip. Als de kluit te groot is voor deze behandeling, is een schaar nodig, maar laat ongeveer 10 cm van de oude stengel staan om te voorkomen dat de nieuwe groei wordt doorgeknipt.
In zachte winters kan de bamboeachtige Arundo donax wintergroen blijven, en is het verleidelijk om de stengels met rust te laten. Hoe goed ze er in maart ook uitzien, snoei ze tot op de grond af, want dat stimuleert veel meer frisse, schone en gezonde groei vanaf de basis. Tegen het einde van de winter ziet de reuzenhaver, Stipa gigantea, er rommelig uit, met dode bladeren tussen het overwegend wintergroene gebladerte. Toen ik deze plant voor het eerst ging kweken, adviseerde een hoofdtuinman dat de beste manier om met deze plant om te gaan was om de uitgebloeide bloemaren af te knippen en vervolgens de met gras begroeide bladeren te kammen om de dode bladeren te verwijderen. Bedenk wel dat dit zeer bewerkelijk en tijdrovend is. Het is veel gemakkelijker om de hele plant eind februari of begin maart met een schaar of een mechanische heggenschaar af te knippen, zodat er een koepel van ongeveer 25 cm hoog ontstaat. Binnen een paar weken zullen de nieuwe bladeren doorschieten en een weelderige basis vormen voor de gouden pluimen die de belangrijkste attractie van de plant zijn.