Stadsportret
Buenos Aires werd in de 16e eeuw door de Spanjaarden gesticht. Vanaf het begin was het een handelsstad: de inwoners staan bekend als ‘porteños’, mensen van de haven. Aan het eind van de 19e eeuw, als hoofdstad van een onafhankelijk Argentinië, werd Buenos Aires immens welvarend, bekend om zijn rijke culturele leven en architectuur. Daarentegen had de stad in de tweede helft van de 20e eeuw te lijden onder de nationale politieke en economische onrust. Sinds de terugkeer van Argentinië tot de democratie in 1983 is Buenos Aires een nieuwe periode van groei ingegaan en blijft het profiteren van zijn rijke culturele erfenis. Het Teatro Colón, dat in de 19e eeuw werd opgericht, is een operahuis van wereldklasse. Tango blijft een van de belangrijkste culturele exportproducten van de stad, met een eigen festival, een wereldbeker, danszalen (milongas) en lokale danscompetities. In 2009 heeft UNESCO de tango officieel aangewezen als onderdeel van het immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid.
Vandaag de dag is Buenos Aires een stad met meer dan 3 miljoen inwoners. Het is een van de meest diverse steden in Zuid-Amerika met een in het buitenland geboren bevolking van ongeveer 13%. De stad kent nog steeds een hoge mate van culturele participatie, veel onafhankelijke culturele activiteiten en een geschiedenis waarin vrijheid van meningsuiting en van het zich bevinden in de openbare ruimte hoog in het vaandel staan. De overheid ziet de openbare ruimte als een strategisch platform om samen te werken met culturele gemeenschapsorganisaties. Buenos Aires staat bekend om zijn festivals – er zijn er meer dan 80 verspreid over het hele jaar – en de stad zet zich in om deze te ondersteunen. Het tangofestival is het populairste festival in de stad, met elk jaar 600.000 bezoekers. Zowel het Internationale Onafhankelijke Filmfestival van Buenos Aires (BAFICI) als het Internationale Theaterfestival (FIBA), een tweejaarlijks festival, worden al meer dan 20 jaar gehouden.
In veel opzichten is Buenos Aires een stad van contrasten. Ondanks de aantrekkelijke culturele programma’s en de betrekkelijk hoge mate van cultuurparticipatie wordt de stad ook geconfronteerd met de uitdaging van gecentraliseerde toegang tot cultuur, waarbij sommige buurten tot 40 straten verwijderd zijn van de dichtstbijzijnde culturele activiteiten en andere slechts één. Initiatieven zoals Barrios Creativos (Creatieve buurten) en Arte en Barrios (Kunst in buurten) hebben getracht het culturele aanbod buiten de traditionele geografische grenzen te verspreiden. Dergelijke initiatieven zijn niet alleen bedoeld om de toegang tot culturele activiteiten in afgelegen gebieden te vergemakkelijken, maar ook om het begrip van cultuur zelf uit te breiden.
Onafhankelijke culturele centra maken ook deel uit van deze decentralisatiestrategie. De Usina del Arte (kunstfabriek) werd in 2012 geopend in een gerestaureerde elektriciteitscentrale in de achterstandswijk La Boca, en omvat een concertzaal met 1.200 plaatsen. Het Centro Cultural Recoleta (Cultureel Centrum Recoleta) is een multidisciplinaire ruimte die al meer dan 30 jaar bestaat en ruimte biedt om nieuw werk van jonge makers te ontdekken, maar ook een toegangspoort is voor tieners om de kunst in te gaan. Het centrum huisvest beeldende kunst, muziek, dans, theater, literatuur, film, stedelijke cultuur en design. Een ander belangrijk centrum is het Theatercomplex van Buenos Aires, met een programma van meer dan 1.700 voorstellingen in 4 theaters: San Martin, Ribera, Sarmiento en Regio.
Buenos Aires is een pionier geweest in de ontwikkeling van de creatieve industrie in Latijns-Amerika, die bijna 10% van de economie vertegenwoordigt. Door een combinatie van stadsvernieuwing en belastingvoordelen heeft de stad geprobeerd een duurzaam model voor haar creatieve sector op te bouwen, wat ertoe heeft bijgedragen dat zij in 2005 de eerste UNESCO-stad van design is geworden. Het programma van thematische districten van de stad groepeert strategische sectoren in diverse stadsbuurten, zoals het Kunstdistrict in La Boca, het Audiovisuele District in Palermo, het Designdistrict in Barracas en het Technologiedistrict in Parque Patricios. Het is de bedoeling onderontwikkelde stedelijke gebieden nieuw leven in te blazen en ze concurrerender, aantrekkelijker voor het bedrijfsleven en inclusiever voor lokale gemeenschappen en werknemers te maken. Onderdeel van het bredere Design District Project is het Metropolitan Design Centre (CMD), een innovatief centrum voor de creatieve industrie. Deze enorme voormalige vismarkt bij de rivier is omgetoverd tot een designhub met bedrijfsincubatie, opleidingen voor bedrijven en residentieprogramma’s. Het CMD heeft ook een auditorium en een ruimte van 3.000 vierkante meter voor tentoonstellingen en exposities.
Door een belangrijk centrum voor de creatieve industrie te worden, doet Buenos Aires zijn rijke geschiedenis als een van de toonaangevende culturele steden van Latijns-Amerika eer aan.