Naast Bachs cantates, Beethovens Strijkkwartetten en Haydns Symfonieën behoort Mozarts reeks van 27 solo- en meervoudige Pianoconcerten tot de meest sublieme muzikale verzamelingen die ooit op manuscript zijn vastgelegd.
Of ze nu achter elkaar worden beluisterd of willekeurig worden uitgekozen, elk ervan is een gepolijst juweeltje waarvan men zich niet kan voorstellen dat het ooit wordt geëvenaard, laat staan overtroffen – dat wil zeggen, totdat u naar het volgende gaat!
- Wat is het verschil tussen een concerto en een symfonie?
- Antonio Salieri – Een slecht gemanierde meester
- De 20 Grootste Pianisten aller Tijden
Nog afgezien van de interpretatieve uitdagingen van de muziek die op de grens liggen tussen ingehouden elegantie en passie, absolute precisie en spontaniteit, gelach en tranen, moet de geslaagde Mozartiaan een virtuoze uitbundigheid bezitten die nooit opzichtig is, een gloedvol cantabile touch zonder zelfbewustzijn en een heldere helderheid van denken die het gerinkel van Dresdens porselein vermijdt.
Vier complete cycli vallen op door hun consistentie van visie en prestatie…
- Wanneer is de piano uitgevonden en door wie?
- Wie heeft het pianorecital uitgevonden?
De beste opname van Mozarts Pianoconcerten
Daniel Barenboim (piano)
English Chamber Orchestra (1967-1974)
EMI 572 9302 (10 CD’s)
Voor de pure opwinding van het ontdekken van deze buitengewone werken alsof het de allereerste keer is, staat Daniel Barenboim’s (rechts) eerste integrale cyclus met het English Chamber Orchestra nog steeds op de eerste plaats.
Zo levendig en aanstekelijk meeslepend als een roman van de eerste orde, zijn deze opmerkelijke opnamen uit de late jaren zestig en vroege jaren zeventig, dat je aan het eind van elk concerto niet kunt wachten om naar de volgende aflevering te gaan.
Dit was een klassieke periode voor zowel het ECO als Barenboim en de bijzondere kwaliteiten van hun werkrelatie worden weerspiegeld in een reeks opnamen, getrouw overgezet op CD door EMI (met dubbele baslijnen duidelijk onderscheiden, tot een veelzeggend effect), vastgelegd op een jaarlijkse basis wanneer de muziek onlangs op tournee was genomen.
Zelden is de onbedwingbare uitbundigheid van Mozarts feestelijke openingsallegro’s – de twee D-grote Concerti K451 en K537 (‘Kroning’), bijvoorbeeld – zo vreugdevol overgebracht, noch de intimiderende, Don Giovanni-achtige insinuaties van de D-klein K466 zo diep verontrustend laten klinken.
Barenboims vermogen om een overtuigende emotionele vertelling te creëren, bekend van zijn Beethovensonate-opnamen uit dezelfde periode, maakt van elk werk een niet te missen conversatiestuk waarin elke frase een onmiskenbare muzikale metafoor wordt.
Dit blijft een van zijn bepalende pianistische prestaties in de opnamestudio.
- Koop bij Amazon
Drie meer geweldige opnamen van Mozarts Pianoconcerten
Murray Perahia (piano)
English Chamber Orchestra (1975-1988)
Sony 82876 872302 (12 cd’s)
Als het gaat om een uitmuntende beheersing van het klavier, kan niemand tippen aan Murray Perahia. Zijn poëtische gevoeligheden en sonoriteit zijn in deze muziek perfect op elkaar afgestemd.
In zelfs de vier vroege Concertos, bewerkt uit de muziek van Raupach, Honauer, Schobert en CPE Bach, belegt hij elke frase met dezelfde microkosmische schakeringen van expressie die de latere meesterwerken onderscheiden.
Hij besteedt evenveel zorg aan de orkestpartijen als aan zijn eigen partijen, zodat men de zeewisseling in het C-klein middendeel van K271 ervaart als een juweel van muzikale intensiteit.
Meer dan enige andere dirigent/regisseur zorgt hij ervoor dat belangrijke innerlijke stemmen (altviolen in het bijzonder) de textuur verlichten waar dat nodig is.
Hij produceert een gloeiende maar toch articulerende, luminescente geluidskwaliteit die in deze muziek de perfectie zo dicht benadert als men maar kan tegenkomen.
- Koop bij Amazon
Alfred Brendel (piano)
Academy of St Martin in the Fields/Marriner (1970-1984)
Decca 478 2695 (12 cd’s)
Intellectueel ongekunsteld en muzikaal indringend, heeft Brendel de gave om Mozart uiterst onvermijdelijk te laten klinken.
Geruggensteund door klassieke Philips engineering van parelachtige helderheid en deskundige begeleidingen van Neville Marriner en de Academy of St Martin in the Fields, is dit een cyclus voor alle seizoenen, waarvan de uiterst natuurlijke gratie en poise balsem zijn voor de zintuigen.
Interessant is dat Brendel pas echt tot zijn recht komt als Mozart op zijn ontwapenendst lyrisch is, zoals in de twee prachtige A-groot Concerti K414 en K488, die hij fraseert met een souplesse en een zacht exultante kwaliteit die de stemming van de muziek perfect weergeeft.
De vier concerti in Bes – K238, K450, K456 en K595 (het laatste van allemaal) – zijn een van de meest ongrijpbare op cd gebleken, maar in Brendels geïnspireerde handen klinken ze volstrekt koesterbaar.
- Koop bij Amazon
Vladimir Ashkenazy (piano)
Philharmonia Orchestra (1972-1987)
Decca 443 7272 (10 cd’s)
Ashkenazy’s cyclus is uniek omdat je de subtiele nuances van Mozarts muziek ervaart door de tweelingprisma’s van Schubert en Brahms.
Zelfs als Mozart op zijn opera-achtigst is, zoals in de finale van nr. 17 (K453), zet Ashkenazy nooit zomaar een smiley face op, maar legt hij allerlei subtiele muzikale expressie bloot onder de oppervlakken van de muziek.
Zelden uitbundig (zelfs niet in de openluchtfestiviteiten van de opening van K413), gezegend vrij van melodrama in de twee grote concerti in mineur (K466 en K491) en zonder een zweem van authentieke correctheid, geeft hij blijk van een onafhankelijkheid van denken en geest die je aan het denken zet over waar deze muziek over gaat.
- Kopen bij Amazon
Lees hier onze recensies van de nieuwste Mozart-opnamen
Oorspronkelijke tekst van Julian Haylock