Alai

NEW YORK (Reuters Health) – Ondanks het feit dat sommige placebopillen bijnamen dragen als ‘nep’ of ‘dummy’ of ‘schijnvertoning’, kunnen ze krachtig genoeg zijn om de resultaten van medisch onderzoek te bezoedelen, zo blijkt uit een nieuw overzicht van meer dan 150 klinische onderzoeken.

De onderzoekers hebben het deze keer niet alleen over een ‘placebo-effect’ op de geest, maar eerder over fysiologische effecten van de bestanddelen van de pillen op het lichaam. Wat meer is, ze ontdekten dat minder dan een op de 10 studies gepubliceerd in vier medische toptijdschriften daadwerkelijk onthulde welke ingrediënten werden gebruikt in placebopillen.

“We zijn getraind om placebo’s te associëren met inert zijn,” vertelde hoofdonderzoeker Dr. Beatrice Golomb van de Universiteit van Californië, San Diego, aan Reuters Health. “Maar er is geen bewijs dat iets echt fysiologisch inert is.”

“Dit zet echt vraagtekens bij de primaire basis waarop medische zorg is gebaseerd,” voegde Golomb eraan toe.

Een standaardmethode die wordt gebruikt om af te leiden of een experimenteel geneesmiddel al dan niet effectief is, is het te vergelijken met een geneesmiddel dat er hetzelfde uitziet, hetzelfde ruikt en hetzelfde smaakt, maar dat geen actieve ingrediënten bevat: een placebo. Door patiënten niet te laten weten welke pil ze innemen, kan een onderzoeksteam te weten komen of de verschillen in waargenomen resultaten te wijten zijn aan de medicatie zelf of gewoon aan de kracht van suggestie.

Dat is althans het ideaal. Bij het bestuderen van oudere studies naar hartziekten, merkte Golomb echter op dat placebo’s vaak bestonden uit dingen als olijfolie of maïsolie, waarvan nu bekend is dat ze het cholesterolgehalte verlagen — mogelijk verdunning van de waargenomen voordelen van de experimentele behandeling.

Enkele eerdere klinische studies naar kanker- en HIV-behandelingen, ontdekte ze, gebruikten placebopillen die bestonden uit lactose suiker en vonden relatief weinig maag-darmproblemen in de experimentele groep: AIDS- en kankerpatiënten kunnen een verhoogd risico lopen op lactose-intolerantie.

En dit waren slechts de zeldzame studies die het recept bevatten. Verder merkte ze op dat het bedrijf dat het experimentele geneesmiddel produceert, vaak ook het placebo voor de studie levert.

“Dit zette me aan het denken,” zei Golomb. “Welke regels zijn er over wat er in placebo’s zit?”

Ze nam contact op met de Amerikaanse Food and Drug Administration en ontdekte dat er in feite geen regels waren.

Dus besloten Golomb en haar collega’s dieper te graven. Ze bekeken 167 placebogecontroleerde onderzoeken die in 2008 en 2009 in gerespecteerde medische tijdschriften waren gepubliceerd en ontdekten dat de placebo-componenten zeer zelden werden beschreven.

Slechts ongeveer 8 procent van de onderzoeken deelde de inhoud van de pillen. Studies waren iets opener over placebo-injecties en andere behandelingen, waarbij ongeveer één op de vier de informatie onthulde, rapporteren de onderzoekers in de Annals of Internal Medicine.

“We kunnen alleen maar hopen dat dit de medische behandeling niet ernstig systematisch heeft beïnvloed,” merkte Golomb op.

Maar zij en haar team suggereren dat het een zeer reële mogelijkheid is, met mogelijk ernstige gevolgen. “Een ineffectieve behandeling kan effectief lijken, of een effectieve behandeling kan ineffectief lijken in proeven,” senior onderzoeker Jeremy Howick van de Universiteit van Oxford, in Engeland, vertelde Reuters Health in een e-mail. “Dit is duidelijk schadelijk voor de volksgezondheid, omdat het kan leiden tot het gebruik en de betaling van ineffectieve behandelingen, of het niet herkennen van effectieve behandelingen.”

“Placebo’s kunnen het beste worden gezien als behandelingen op zichzelf,” voegde hij eraan toe.

Dr. Matthew Falagas, directeur van het Alfa Institute of Biomedical Sciences in Athene, Griekenland, die niet betrokken was bij de studie, merkte ook op dat lopend onderzoek heeft aangetoond hoe verschillende stoffen die worden gebruikt als placebo’s zowel verwachte als onverwachte effecten kunnen hebben.

“Vanuit dit oogpunt is het nuttig om de exacte bestanddelen van een placebopil te kennen,” vertelde hij Reuters Health in een e-mail.

“De echte hoop is dat dit ertoe zal leiden dat de grote medische tijdschriften openbaarmaking zullen eisen, zodat we de resultaten beter kunnen interpreteren wanneer ze binnenkomen,” zei Golomb.

Zij suggereerde dat een dergelijke openheid uiteindelijk ook zou kunnen leiden tot verbeteringen in de samenstelling van toekomstige placebo’s.

“Wanneer mensen praten over het placebo-effect, veronderstellen ze altijd dat het een soort psychologische affectieve suggestibiliteit is,” voegde ze eraan toe. “Maar we moeten de mogelijkheid in gedachten houden dat het een feitelijk effect van het geneesmiddel kan zijn.”