De stekelwatervlo (Bythotrephes longimanus) is een aquatisch invasief zoöplankton dat inheems is in Noord-Europa en Azië. Het werd voor het eerst ontdekt in 2012 in Lake George.
Het is geen insect zoals de naam misschien klinkt, maar is eigenlijk een cladoceran, wat een soort schaaldier is.
Hoewel het geen gevaar vormt voor mensen of huisdieren, kunnen stekelwatervlooien een enorme impact hebben op het waterleven in meren en vijvers vanwege hun snelle voortplantingssnelheid.
Er zijn momenteel geen andere beheersopties voor plagen bekend dan het voorkomen van verspreiding.
De bedreiging
Doorzichtige watervlooien planten zich snel voort via parthenogenese, beter bekend als ongeslachtelijke voortplanting, wat betekent dat er geen mannetjes nodig zijn en dat populaties in aantal kunnen exploderen.
Tijdens de zomer, als het water warm is, planten doornige watervlooien zich snel voort. Elke doornige watervlo kan in slechts twee weken tot wel 10 nieuwe exemplaren produceren. Deze snelle voortplanting kan om verschillende redenen een enorme invloed hebben op het waterleven en de recreatiemogelijkheden in meren en vijvers:
- Directe concurrentie – Stekelwatervlooien zijn vraatzuchtige predatoren van klein zoöplankton, zoals Daphnia, een belangrijk voedsel voor jonge inheemse vissen en andere inheemse waterorganismen. Zoöplankton is ook een belangrijke voedselbron voor voervissen, die op hun beurt worden gegeten door grotere sport- en commerciële vissen. Op deze manier kunnen verschuivingen in de zoöplanktongemeenschap een effect hebben doorheen de voedselketen. En omdat ze zich snel kunnen voortplanten, kunnen ze door deze eigenschap het voedselaanbod monopoliseren.
- Ecologische nadelen – Hoewel de gestekelde watervlo ten prooi kan vallen aan vissen, lijkt hun stekel de meeste kleine vissen te frustreren, die grote moeite hebben het dier door te slikken. Stekelvlooien hebben een nadelige invloed op de groei en overleving van jonge vis, vanwege de concurrentie om voedsel.
- Overlast – Stekelwatervlooien verzamelen zich in massa’s op vislijnen en kabels van de downrigger. Deze massa’s kunnen het eerste oog van hengels verstoppen, het sleepsysteem van een reel beschadigen, en verhinderen dat vis kan worden geland.
Herkennen van de stekelwatervlo
Zie ons informatieblad over stekelwatervlooien. Stekelwatervlooien zijn zonder vergroting moeilijk te onderscheiden, meestal 5-13 mm lang.
Zij hebben een lange getande staartdraad die 70% van hun totale lichaamslengte uitmaakt. De staart kan 1-4 paar weerhaakjes hebben. Omdat ze zo klein zijn, worden individuele watervlooien vaak niet opgemerkt. Massa’s watervlooien zijn echter goed zichtbaar op vistuig en andere uitrusting.
Bekende locaties en habitat van de gestekelde watervlo
De gestekelde watervlo werd voor het eerst in Noord-Amerika gevonden in 1984 in Lake Huron. Men denkt dat hij in ballastwater is terechtgekomen, maar hij verspreidde zich snel over de Grote Meren. In 1985 werd de soort aangetroffen in Lake Ontario en Lake Erie, in 1986 in Lake Michigan en in 1987 in Lake Superior.
De doornhaai werd pas in 2008 in het oosten van New York aangetroffen in het Great Sacandaga Reservoir, waarvan de monding ongeveer 20 mijl ten westen van Lake George ligt. Daarna werd het gevonden in Peck Lake in 2009, Stewarts Bridge Reservoir in 2010 en Sacandaga Lake in 2010. In juli 2012 werd de doornhaai vastgesteld in het Glens Falls Feeder Canal en het Lake Champlain Canal – slechts enkele weken voordat hij in Lake George werd aangetroffen. In juli 2014 werd de doornige watervlo aangetroffen in Piseco Lake en Lake Pleasant.
Doornige watervlo volgt zijn prooi (plankton), verblijft overdag in dieper water en komt ’s nachts dichter aan de oppervlakte om zich te voeden in een dagelijkse verticale migratie door de waterkolom. Hij werd voor het eerst aangetroffen bij Mallory Island aan de oostkant in het noordelijke bekken van het meer, en is waarschijnlijk te vinden op 10-20 meter diepte in Lake George in het grootste deel van het noordelijke bekken van het meer.
Uit wetenschappelijke literatuur blijkt dat de doornhaai beperkt is tot gebieden waar de watertemperatuur varieert tussen 4 en 30°C en het zoutgehalte tussen 0,04 en 8,0%, maar hij geeft de voorkeur aan een temperatuur tussen 10 en 24°C en het zoutgehalte tussen 0,04 en 0,4% (Grigorovich et al. 1998).
Het zoutgehalte in Lake George ligt rond de 1,8% en de watertemperatuur varieert van ongeveer 4°C tot 30°C, dus helaas lijkt het erop dat deze indringer het hier in Lake George prima zal doen.
Voorkom verspreiding door schoon, droog en gedraineerd te varen
Op dit moment zijn er geen succesvolle middelen om deze en vele andere aquatische invasieve soorten te controleren of uit te roeien, dus het voorkomen van hun verspreiding is de enige manier om hun invloed op inheemse aquatische gemeenschappen te verminderen. Vis- en bootuitrusting is de meest waarschijnlijke manier van verspreiding, dus boot schoon, gedraineerd en droog.
Aanvullende informatie
- Doornige watervlo: Adirondack Park Invasive Plant Program
- Minnesota Sea Grant: Stekel- en vishaakwatervlooien