Verschillende geleerden erkennen dat de vouw dateert uit de jaren 1880. In een poging iets te doen aan doorgezakte knieën, werd in het laatste deel van dit decennium een vouw toegevoegd aan mannenbroeken. Deze plooi liep oorspronkelijk vanaf de knie naar beneden. Een advertentie uit ca. 1883 voor John Hamilton & Co’s Trousers Stretcher beweert dat de brancard “het enige effectieve instrument was dat ooit werd geïntroduceerd” om het probleem van de opgebroekte knieën te verhelpen of te voorkomen. Deze broekenbrancard veranderde broeken met opgetrokken knieën “voor gebruik” in perfect gestroomlijnde broeken “na gebruik”. Merk echter op dat de illustratie “na gebruik” geen duidelijke vouw vertoont. Dit vroege product kon of kon niet de permanente vouw in het midden voor en achter maken die volgens wetenschappers in de jaren 1890 mogelijk werd.
Advertentie voor John Hamilton & Co’s Trouser Press. (afbeeldingen voor en achter) 1884. Met dank aan The British Library.
In 1885 verschijnt er een verwijzing naar de vouw in drukwerk. Advertenties van Delury, English Tailor and Habitmaker in de New York Times in mei en oktober kondigen aan dat broeken wijder worden gedragen, dat de knieën op 20 inch worden afgesneden en dat ze “een uitgesproken vouw aan de voor- en achterkant vertonen”. Hoewel niet wordt vermeld of de plooien bij de knie of bij de taille beginnen, dateert deze verwijzing naar een plooi aan de voor- en achterkant wel van voor de tijd dat geleerden beweren dat deze verscheen.
Twee krantenberichten uit 1888 en 1892 laten niet alleen zien hoe de invoering van de plooi werd gesteund door de “modieuze jeugd” van die tijd, maar ook hoe deze verandering in de herenkleding gewicht in de schaal legde. Het artikel uit 1888, “Kreukelige broeken”, van de San Francisco Chronical stelt: “De vouw in de broekspijp is ogenschijnlijk een klein en onbeduidend ding, maar het is van grote betekenis. De toenemende prevalentie ervan op de trottoirs van San Francisco laat zien dat wij, hoewel we enkele jaren achterlopen op de oosterse wereld in onze aanpassing van Europese ideeën, meegaan met de massa.” Een paar jaar later, in 1892, schreef Renk Bache in de Boston Daily Globe in “How To Be A Dude,” dat “tot voor kort werd aangenomen dat het kostuum van een heer geen gloednieuw uiterlijk moest hebben, dat hij er niet uit moest zien alsof hij net uit de kleermakerij kwam, net zo min als hij moest ruiken alsof hij net bij de kapper vandaan kwam. Ideeën hierover zijn op hun kop gezet.”
Interessant is dat beide artikelen ons vertellen dat er mythes in omloop waren over hoe plooien in broeken werden geperst en bewaard. Deze mythes hielden in dat men de broek tussen matrassen legde, de knieën met dun karton bekleedde, niet ging zitten en zelfs “een gepatenteerde machine bezat om de pijpen van zijn ondergoed recht te houden”. Bache probeert deze mythes te ontkrachten en voegt eraan toe: “Hij heeft ze op een plank opgestapeld, elk kledingstuk zorgvuldig gevouwen. Als hij zich omkleedt, neemt hij altijd het laagste paar. Zo wordt geen broek vaker gedragen dan nodig is, en door het grotere gewicht van de broeken blijven ze goed gekreukt. Dit is het geheim in een notendop.” Bache voegt er snel aan toe: “Natuurlijk moeten ze met tussenpozen naar de kleermaker om te worden gestreken.”
Advertentie voor Broekenstretcher en -plooier door Parker, Bridget, & Co. The Washington Post, 11 mei 1896. 8.
Het eerdere geloof dat een man een thuispers zou kunnen bezitten, zou over een paar jaar mogelijk zijn. In 1896 verschijnt in The Washington Post een advertentie voor een “Broeken Stretchers and Creasers” machine van Parker, Bridget, & Co. De advertentie beweert dat het product “broeken zo goed kan persen en kreuken als een kleermaker dat kan, en de zak uit de knieën kan halen”. Deze advertentie suggereert dat ergens tussen John Hamilton & Co’s Trousers Stretcher uit 1884 en Parker, Bridget, & Co’s Trousers Stretchers and Creasers uit 1896, de machine zich ontwikkelde van schijnbaar alleen het uitrekken van broeken tot ook het rillen ervan.
“1890-1895, Plaat 019.” Modeplaten, heren 1880-1939, Costume Institute Fashion Plates. Gift van Woodman Thompson.
Advertentie voor ‘The Hub’ met geplooide heren- en jongensbroeken. Chicago Daily Tribune. 26 mei 1895. 44.
Modeplaten en krantenadvertenties uit de jaren 1890 geven ons een goed idee van wanneer dit gebeurde. In 1893 beginnen Amerikaanse modeplaten in de collectie van het Costume Institute at the Metropolitan Museum of Art het uiterlijk van de centrale voor- en achterplooi vast te leggen. Vanaf 1894 domineren de voor- en achterplooien de broeken die op die platen te zien zijn. In 1895 bracht The Hub een advertentie uit voor hun afgeprijsde pakken, en hoewel er geen melding wordt gemaakt van geplooide broeken, toont de illustratie een heer in een geplooide broek – vanaf de knie naar beneden. In de onderste advertentie voor de lange broek voor jongens loopt de vouw echter over de hele lengte – een kenmerk dat volgens geleerden, net als bij hun tegenhanger voor volwassenen, is ontstaan met de komst van de broekenpers in de jaren 1890. Ook in 1895 verschijnen er regelmatig advertenties voor mannen eendenbroeken (broeken gemaakt van verschillend gewicht katoenen canvas) met de “onverwoestbare vouw”. Waaraan de “Onverwoestbare Vouw” zijn naam ontleent en waarom hij betrekking heeft op Duck Trousers moet verder worden onderzocht.
Boy’s trousers with center front crease
Cabinetkaart, ca. 1895
Geschenk van Steven Porterfield
SC2010.897.58
Pantalon van man met vouw middenvoor
Kabinetkaart, 1890 – 1900
Geschenk van Steven Porterfield
SC2009.897.182
Net als bij geschilderde portretten lieten mannen, vrouwen en kinderen zich vaak van hun beste of nieuwe kleren zien als ze op de foto gingen. De foto’s hierboven laten zien hoe ongerept deze pakken eruit zien, mede dankzij de langgerekte vouw. De plooi zorgde ervoor dat modieuze jongens en mannen er altijd op hun best uitzagen. Eeuwenlang hebben mannen er belang bij gehad hoe ze eruit zagen. Presentatie was belangrijk omdat het hun status in het leven weerspiegelde en hoe ze wilden dat de maatschappij hen zag. Uit de foto hierboven blijkt duidelijk dat de man zijn beste beentje – of liever zijn best gekreukte broekspijp – voor wilde zetten.
Hoewel de exacte datum van de uitvinding van de broekenpers nog steeds onbekend is, suggereert het veelvuldig voorkomen van de centrale voor- en achterkreuk in advertenties en modeplaten vanaf 1893 dat een paar jaar in het fin de siècle van de 19e eeuw de vogue voor de langgerekte vouw ingang vond, waarschijnlijk omdat de broekenbrander evolueerde in de broekenpers, die in staat was een permanente geperste vouw in mannenbroeken aan te brengen, waardoor ze er gloednieuw uit bleven zien. Ongetwijfeld werd om deze reden de plooi, die begon als een modieuze trend, de twintigste eeuw binnengedragen, en veranderde in een hoofdbestanddeel van de mannenmode dat we vandaag de dag nog steeds herkennen.
Byrde, Penelope. “Sense and Sobriety: Men’s Dress 1800-1900.” Nineteenth Century Fashion.
Londen: B. T. Batsford Limited, 1992. 108.
Cumming, Valerie, C. W. Cunnington, and P. E. Cunnington. The Dictionary of Fashion History. Oxford: Berg, 2010. 209.
Peacock, John. Herenmode: The Complete Sourcebook. Londen: Thames and Hudson, 1996. 117-120.
De British Library dateert deze advertentie in 1890 en verwijst ernaar als de Trouser Press, hoewel in de advertentie zelf staat dat de machine de Trousers Stretcher heet, terwijl de enige datum die op de advertentie staat de datum van 1883 is in verband met de “Opinions of the Press” die op de voorkant staan.
“Advertentie voor John Hamilton & Co’s Broekenpers.” British Library. March 29, 2009.
“Display Ad 8 — no Title.” New York Times (1857-1922), 05 okt, 1885. 8.
“Display Ad 10 — geen titel.” New York Times (1857-1922), 18 mei 1885. 8.
Bache, Renk. “How To Be A Dude.” Boston Daily Globe (1872-1922), 18 sep 1892. 28.
“Gerimpelde Broeken.” San Francisco Chronicle (1869-Current File), 22 apr 1888. 8.
Bache, Renk. “How To Be A Dude.” Boston Daily Globe (1872-1922), 18 sep 1892. 28.
Bache, Renk. “How To Be A Dude.” Boston Daily Globe (1872-1922), 18 sep 1892. 28.
“Gerimpelde Broeken.” San Francisco Chronicle (1869-Current File), 22 apr 1888. 8.
Bache, Renk. “How To Be A Dude.” Boston Daily Globe (1872-1922), 18 sep 1892. 28.
“Gerimpelde Broeken.” San Francisco Chronicle (1869-Current File), 22 apr 1888. 8.
Bache, Renk. “How To Be A Dude.” Boston Daily Globe (1872-1922), 18 sep 1892. 28.
“Display Ad 13 — geen titel.” The Washington Post (1877-1922), 11 mei 1896. 8.
“1890-1895, Plaat 019.” “Modeplaten, heren 1880-1939, Costume Institute Fashion Plates. “
“Display Ad 22 — geen titel.” Chicago Daily Tribune (1872-1922), 26 mei 1895. 44.
Stamper, Anita and Jill Condra. Kleding door de Amerikaanse geschiedenis: The Civil War
Through the Gilded Age, 1861-1899. Santa Barbara: Greenwood, 2011. 331, 352.