door James Anderson
auteur van What’s Your Worldview? An Interactive Approach to Life’s Big Questions
Vier vragen van sceptici met antwoord.
1) Hoe kun je zeggen dat jouw perspectief op de waarheid meer waarde heeft dan dat van iemand anders? Waarheid is een persoonlijke en sociale constructie, en het is onverdraagzaam om mij uw exclusieve opvattingen op te leggen.
Het is zeker dat iedereen zijn eigen perspectief op de waarheid heeft, maar daaruit volgt niet dat alle perspectieven even geldig of waardevol zijn. Het perspectief van een neurochirurg op het grijze spul in je hoofd is anders dan het mijne, maar wie van ons zou je liever een hersenoperatie laten uitvoeren? Als ieders perspectief even waardevol is als dat van een ander, dan heeft het geen zin om te spreken over “deskundigen” of “specialisten” op verschillende gebieden.
De bewering dat “waarheid een persoonlijke en sociale constructie is” is zelfvernietigend, omdat dit zou betekenen dat de bewering zelf slechts een persoonlijke en sociale constructie is – in welk geval zij niet universeel waar hoeft te zijn. Het lijkt ook een “exclusieve opvatting” te zijn, omdat het andere opvattingen over de waarheid uitsluit.
Als christen probeer ik mijn opvattingen niet aan andere mensen op te leggen, maar ik probeer wel uit te leggen waarom ik die opvattingen heb, redenen waarvan ik hoop dat zij die ook overtuigend vinden. De waarheid kennen is belangrijk voor ons allemaal, op alle gebieden van het leven, en het zou eigenlijk nogal egoïstisch zijn om onze redenen voor onszelf te houden als ze anderen zouden kunnen helpen in hun streven naar de waarheid.
2) In zijn Pulitzer Prize-winnende toneelstuk J.B., slaat Archibald MacLeish de spijker op de kop als zijn personage Nickles verklaart: “Als God God is, is hij niet goed; als God goed is, is hij niet God.” Hoe kun je in een God geloven die zoveel zinloos kwaad en lijden in de wereld toestaat?
Nickles ziet het precies andersom. God is van nature goed; als God niet goed is, is hij niet echt God. Of om preciezer te zijn: als er geen goede God is, is er helemaal geen God. Ik ben het ermee eens dat er afschuwelijk kwaad en lijden in de wereld is, dat ons geloof in God tot het uiterste kan belasten, maar als christen moet ik de veronderstelling verwerpen dat het zinloos is. Voor ons mag het zinloos lijken, maar wij hebben niet Gods alomvattende kijk op de gebeurtenissen. Als er een algoede, alwetende en almachtige God is, dan moet hij goede redenen hebben om het kwaad en het lijden toe te laten – of wij die redenen nu kunnen onderscheiden of niet. De Bijbel geeft ons enig inzicht in Gods redenen om kwaad en lijden toe te laten, ook al beantwoordt hij niet al onze vragen.
Uiteindelijk versterkt de realiteit van kwaad en lijden eigenlijk mijn geloof in God, want als er geen God zou zijn, zou er geen ultieme basis zijn om onderscheid te maken tussen goed en kwaad. Hoe zou iets letterlijk slecht kunnen zijn in een goddeloos, doelloos, uiteindelijk betekenisloos universum? Als mensen slechts een van de vele toevallige producten zijn van hersenloze natuurlijke processen, waarom zouden onze ervaringen dan een speciale betekenis hebben? Het universum weet het niet en het kan het niet schelen – maar God wel.
3) Op welke basis gelooft u dat Jezus werkelijk-fysiek uit de dood is opgestaan (naast blind geloof, natuurlijk)?
Ik geloof dat Jezus uit de dood is opgestaan, maar het is geen blind geloof, want er is een goede reden om te geloven dat hij dat deed. Ik geloof dat Jezus is opgestaan uit de dood, voornamelijk vanwege de ooggetuigenverslagen van mensen die hem hebben gekend en die beweerden met hem te hebben gesproken en gegeten dagen nadat hij in het openbaar was terechtgesteld – een getuigenis dat is opgeschreven en door de eeuwen heen getrouw bewaard is gebleven in de boeken en brieven van het Nieuwe Testament. Deze ooggetuigenverslagen hebben wat C. S. Lewis “de ring van de waarheid” noemde. Ze zijn afkomstig van meerdere onafhankelijke bronnen, en ze zijn te vroeg en onopgesmukt om legenden te zijn die zich tientallen jaren na Jezus’ leven hebben ontwikkeld.
God zou zeker de macht hebben om Jezus uit de dood op te wekken. En de opstanding was geen toevallige, bizarre gebeurtenis; het past perfect in een verhaallijn die duizenden jaren voor Jezus’ geboorte begon. Wanneer ik de bredere historische context in ogenschouw neem, vind ik de alternatieve verklaringen (b.v. dat de getuigen logen, hallucineerden of zich gewoon vergisten) veel minder geloofwaardig dan het idee dat Jezus werkelijk uit de dood is opgestaan, precies zoals hij zelf voorspeld had.
4) Het is bekrompen en intolerant om te beweren dat Jezus de enige weg naar God is. Geen enkele godsdienst heeft de hele waarheid, ook de uwe niet.
Als het bekrompen en onverdraagzaam is om te beweren dat Jezus de enige weg tot God is, dan moet Jezus zelf bekrompen en onverdraagzaam zijn geweest, want dat is precies wat hij over zichzelf beweerde (zie bijvoorbeeld Mattheüs 11:27 en Johannes 14:6). Jezus beweerde ook de Zoon van God uit de hemel te zijn en dat alleen zij die in hem geloven eeuwig leven zullen hebben. Maar wanneer we de vier Evangeliën lezen, zien we geen bekrompen, intolerante, arrogante man. Integendeel, we zien een ruimhartige, onbaatzuchtige en nederige man, vol van genade en mededogen jegens anderen.
Wanneer u zegt: “Geen enkele godsdienst heeft de hele waarheid”, moet ik u vragen: Hoe weet u dat? Hoe zou u dat kunnen weten? Hebt u elke wereldgodsdienst grondig onderzocht? En zou u zelf niet op de een of andere manier toegang moeten hebben tot de hele waarheid om te kunnen oordelen dat geen enkele godsdienst de hele waarheid heeft? De meer pertinente vraag is niet of een godsdienst de hele waarheid heeft, maar of de centrale en bepalende beweringen van een bepaalde godsdienst in feite waar zijn.
Christenen beweren niet de hele waarheid te bezitten. Alleen God kan dat beweren! Maar wij geloven wel dat God de belangrijkste waarheden door Jezus heeft geopenbaard, en dat Jezus geloofwaardiger is dan wie ook in zijn bewering de weg tot God te kennen – ja zelfs te zijn. Is er iemand in de geschiedenis die een geloofwaardiger claim heeft God te kennen? Is er iemand die een groter inzicht heeft getoond in het menselijk hart en onze diepste geestelijke behoeften? Geloof me niet op mijn woord. Bestudeer de evangeliën zelf en trek je eigen conclusies!
HT: Matt Smethurst
Gerelateerde Essays
Het Evangelie en het Probleem van het Kwaad door John Hendryx
Incoherent gebrabbel over Genocide en Gekookte Eieren door John Hendryx