“Mooi” mompelt een vrouw in het Chinees als ze mijn dochter ziet. Het is waarschijnlijk al de vijfde keer in 30 minuten dat we dat horen tijdens een wandeling door het winkelcentrum bij ons huis.
Mijn dochter, Leah, is 11 maanden oud. Haar vader is Chinees en ik ben een mix van een aantal Europese etniciteiten. Mijn moeder vertelde me eens dat ik Engels, Iers, Duits, Deens, Nederlands, Frans, Indisch Amerikaans (de vreemde eend in de bijt), Belgisch, Schots en Nederlands ben. Dus laten we me gewoon blank noemen.
Mensen in China denken dat half blanke baby’s speciale wezens zijn, zoiets als een eenhoorn. Sinds ik in China woon, merk ik dat mensen me mettertijd steeds minder aanstaren, maar sinds ik Leah heb, is dat enorm toegenomen. Het is zelfs intenser dan toen ik hier aankwam. Ik denk dat het staren naar buitenlanders, zoals ikzelf, in de loop van de tijd is afgenomen omdat er meer buitenlanders in Nanjing zijn, de mensen meer in aanraking komen met westerse media en ik, toegegeven, ouder ben geworden (misschien niet meer zo schattig als vroeger). Maar alles is veranderd met Leah.
“Ze zal slim en mooi zijn” begon ik steeds weer te horen toen ik zwanger was. Ik zei vaak tegen mensen: “Ik heb lelijke gemengde baby’s gezien” en dan zakten ze een beetje ineen, een beetje onzeker over hoe ze moesten reageren. Maar ik voelde eerlijk gezegd dat het te veel druk was voor mijn ongeboren foetus. De verwachtingen van iedereen waren zo hoog en ik wist dat gemengd zijn op zich niet speciaal is. Dat ze half blank is, maakt haar niet beter of anders dan andere kinderen. In China noemen ze deze baby’s “混血 Hùnxuè”, wat letterlijk vertaald “gemengd bloed” betekent. Mensen komen vaak naar ons toe en vragen ons of ze een gemengd bloed baby is.
Nu mijn dochter er is moet ik zeggen dat ik haar perfect vind – mooi en slim en lief en grappig en… Aangezien ik haar moeder ben kan de lijst nog wel even doorgaan en ik denk dat dat is hoe het hoort te zijn. Het is oké voor mama om te denken dat hun kleine baby de meest fantastische persoon in de hele wereld is. Ik vind het een beetje problematisch als iedereen denkt dat ze ook zo geweldig is vanwege de kleur van haar huid, haar haar en de vorm van haar gezicht.
Je denkt misschien: “Wow, als iedereen je kroost fantastisch vindt, wat is daar dan mis mee?” En je zou gelijk kunnen hebben. Ik heb zeker moeite om mijn zorgen aan Chinezen uit te leggen, niet aan allemaal, maar aan de meer traditionele. China is zo’n competitieve plaats, deels omdat er zoveel mensen zijn, dat het hebben van een kind dat uniek is en de hele tijd geprezen wordt, voor de meesten een droom lijkt.
We hebben gemerkt dat in steden als Shanghai en Beijing mensen niet veel aandacht besteden aan Leah. Ze hebben zeker meer te maken met buitenlanders en mensen van gemengde rassen. In Nanjing lijkt het erop dat Leah veel wordt aangestaard en ik weet eerlijk gezegd niet hoe we daar mee om moeten gaan. Ik heb haar nog niet meegenomen naar een derde-rangs stad, maar ik kan me voorstellen dat de reactie daar nog heftiger zou kunnen zijn.
Een oudere oppas van een van mijn vrienden vertelde me dat mijn dochter bijna perfect mooi was, behalve haar neus. Haar neus lijkt Chinees. Ik hoor dit soort opmerkingen vaak. Ik heb het gevoel dat er hier een soort “Het gras is groener aan de andere kant”-syndroom aan de gang is. Ik probeer uit te leggen dat mensen in de VS Chinese vrouwen vaak erg mooi vinden en zij lacht en zwaait met haar hand. Het klopt niet.
Als we de straat op gaan, hebben mensen vaak commentaar op hoe wit haar huid is. “Zo wit…” Zeggen ze vol ontzag. Ze is nog niet oud genoeg om het te begrijpen. Ze is nu eigenlijk best verlegen als we in het openbaar zijn. Als mensen te lang naar haar staren, verstopt ze haar gezicht in mijn shirt. Ik heb een vriend wiens baby half Italiaans en half Chinees is. Hij lijkt een beetje op Leah. Ze vertelde me dat zoveel mensen hem aanraakten toen ze uitgingen, dat hij het nu haat als mensen hem aanraken die hij niet kent. Ze zei dat hij in tranen uitbarst als dat gebeurt.
Ik ben eraan gewend dat mensen denken dat mijn huid heel mooi is omdat hij zo wit is. “In Amerika willen mensen graag bruin zijn.” antwoord ik op iemand in het Chinees. “Sommige mensen vinden dat ik er ziek uitzie omdat ik zo wit ben.” Zeg ik tegen een ander. Ze kijken een beetje verward, maar reageren normaal door te zeggen: “In China houden we van een blanke huid.” Ik knik met mijn hoofd en loop weg. Onlangs testte ik de reactie: “Ik BEN een blanke.” uit en een taxichauffeur lachte. De reactie waar ik op hoopte. Ik hoopte dat ze konden zien dat het niets bijzonders is, het is net als geboren worden in een andere kleur.
“Haar ogen zijn zo groot” is een andere veel voorkomende opmerking van mensen en “Foreign Doll”. “Foreign Doll” is een compliment dat mensen denken dat ze geven, maar ik vind het een beetje raar. Iemand dacht eens dat mijn man letterlijk een pop ronddroeg en ze hijgden toen ze bewoog, omdat ze niet verwachtten dat een Chinese man een buitenlands uitziende baby in een draagzak zou hebben.
Onze babysitter is ongeveer 27 en komt drie middagen per week langs om met Leah te spelen. Een paar weken geleden nam ze Leah mee naar buiten en een oudere vrouw kwam naar Leah kijken. Ze begon Leah te complimenteren op de gebruikelijke manieren voor een zeer lange tijd. Onze oppas merkte dat de kleinzoon van de vrouw een beetje boos en jaloers begon te kijken. Ze zei tegen de vrouw: “Je moet het meest van je eigen kind houden” en kwam terug naar huis. We vinden het fijn dat ze op Leah past, omdat ze haar gewoon als een normale baby behandelt en haar nooit complimentjes geeft over dingen zoals hoe ze eruit ziet.
’s Avonds verzamelen oudere vrouwen zich meestal op straathoeken en voor winkelcentra om te dansen. Soms zijn de groepen mannen en vrouwen die in paren dansen, maar vaker zijn het vrouwen die een gechoreografeerde dans oefenen. Toen ik Leah meenam begon ze te dansen, op en neer te wiebelen en de beat te voelen. Ze was heel schattig en binnen een paar minuten stond er een groep van 30 mensen omheen en begonnen mensen te vragen of ze foto’s mochten maken. Het ging allemaal heel snel. Toen barstte Leah plotseling in tranen uit. Ik denk dat het de realisatie was dat 30 paar ogen op haar gericht waren, een beetje overweldigend voor een baby. Ik nam haar snel mee naar huis en we proberen niet naar het plein te gaan als het zo vol is.
Voor buitenlandse baby’s in China is het een vergelijkbare ervaring. Mijn vriendin is Brits en ze heeft een blondharige baby met blauwe ogen. Ze vertelde me dat ze niet te lang in China kunnen wonen omdat ze zeker een effect op hun dochter hebben gemerkt. Als ze op mensen afstapt, vindt ze dat ze haar eten moeten geven en haar complimentjes moeten geven. Toen ze teruggingen naar Engeland had ze het gevoel dat haar driejarige dochter in de war was dat mensen niet de hele tijd aandacht aan haar schonken.
We willen dat onze dochter in China opgroeit en Chinees leert, maar ik maak me zorgen dat ze zal opgroeien met te veel aandacht voor haar ras en haar uiterlijk. Ik maak me zorgen dat ze zal gaan geloven dat dit de dingen zijn die alleen bepalen wie ze is.
Hebt iemand van jullie soortgelijke ervaringen in andere landen? Hoe help je je kinderen begrijpen dat al die complimenten niet uitmaken wie ze zijn?
Maak ik me te veel zorgen?