Alai

De meeste mensen weten dat economische inflatie op zijn minst iets te maken heeft met de stijgende kosten van goederen en diensten in een economie. Maar wat veroorzaakt inflatie? En hoe werkt het?

In dit artikel geven we een spoedcursus inflatie. Het is niet echt “inflatie voor dummies” – daar bent u te slim voor! Maar we behandelen de basisprincipes van inflatie, hoe het werkt, de effecten ervan op economieën, enkele voorbeelden van inflatie in actie, en wat economische inflatie betekent voor individuen en bedrijven.

We zullen proberen het technische jargon tot een minimum te beperken, maar in de gevallen dat we een echte economische term moeten gebruiken, zullen we er zeker voor zorgen dat we die volledig uitleggen. Immers, als economie eenvoudig was, zouden we allemaal econoom zijn! Het wordt niet voor niets de “sombere wetenschap” genoemd – het kan behoorlijk ingewikkeld zijn!

Inflatie uitgelegd

Laten we beginnen met een algemene definitie: inflatie is simpelweg de term die economen gebruiken om aanhoudende situaties te beschrijven waarin de prijzen van goederen en diensten collectief stijgen in een economie. Met andere woorden, wanneer er sprake is van inflatie in de economie, betekent dit dat er een voortdurende stijging is van het algemene prijspeil van de economie, wat leidt tot een merkbare stijging van de kosten van levensonderhoud (als gevolg van de algemene stijging van de prijzen van goederen en diensten).

Meer in het bijzonder is inflatie het tempo waarin de prijzen van goederen en diensten stijgen. Een gemakkelijke manier om de inflatie en het effect ervan op economieën, consumenten en bedrijven te begrijpen, is er als volgt over na te denken: wanneer het inflatieniveau stijgt, daalt de koopkracht van elke dollar. Dit is een gevolg van zowel de stijgende prijzen van goederen en diensten als, soms, een toename van de hoeveelheid geld die door de economie stroomt.

Met andere woorden, als u vandaag tien dollar in contanten heeft en het inflatiepercentage stijgt over een jaar of zo dramatisch, dan zal diezelfde tien dollar in contanten minder waard zijn dan toen u ze voor het eerst kreeg. Dus als u een album voor $9,99 op iTunes kon kopen op de dag dat u het biljet van tien dollar kreeg, kan een hoge inflatie betekenen dat datzelfde album een jaar later $11,99 kost, waardoor u het niet kunt kopen.

Het belangrijkste is: inflatie betekent hogere prijzen voor goederen en diensten in de hele economie en kan ook betekenen dat de waarde van valuta vermindert.

Nu gaan we proberen een veel moeilijkere en netelige vraag te beantwoorden: waarom is er inflatie?

Wat veroorzaakt inflatie?

Nu we beter begrijpen wat inflatie is en hoe economen en deskundigen inflatie meten, vraagt u zich misschien af: waarom treedt inflatie op?

Economen poneren inderdaad veel factoren en theorieën als verklaring voor inflatie, zoveel dat het onmogelijk zou zijn ze allemaal in dit korte artikel te behandelen. In plaats daarvan gaan we alleen in op de drie belangrijkste oorzaken van inflatie:

• de cost-push theorie
• de demand-pull theorie
• en de injectie van nieuw geld in de economie door overheden.

1. Cost-Push Theory

Een van de voornaamste verklaringen voor inflatie is wat economen de “cost-push theory” van inflatie noemen. Deze theorie richt zich op de manieren waarop de kosten voor bedrijven (dat wil zeggen, de producenten van goederen en diensten in een economie) van invloed zijn op de prijzen van goederen en diensten die consumenten kopen.

Cost-Push Theory Explained

In het kort stelt de cost-push-inflatie dat de redenen voor inflatie verband houden met de stijging van de prijzen van consumptiegoederen en -diensten als direct gevolg van stijgende productiekosten voor bedrijven. Wanneer de productiekosten van goederen en diensten stijgen, worden bedrijven gewoonlijk gedwongen die hogere kosten aan de consument door te berekenen door de prijzen van de goederen en diensten die zij produceren, te verhogen.

Bijvoorbeeld, als de energiekosten in de hele economie stijgen, verhoogt dit de kosten voor vrijwel elk bedrijf om zaken te doen. Dat wil zeggen, als bedrijven meer moeten uitgeven voor energie om hun goederen en diensten te produceren, moeten zij een manier vinden om die hogere kosten te compenseren. De gemakkelijkste en meest betrouwbare manier om die kosten te compenseren, is natuurlijk ze aan de consument door te berekenen via hogere prijzen voor hun producten.

In dit geval is de reden voor inflatie dat stijgende energiekosten tot hogere prijzen leiden. Dus, als hogere energiekosten het duurder maken voor bijvoorbeeld Apple om iPhones te produceren, dan zal Apple die kosten terugverdienen door iPhones duurder te maken voor de consument.

Oorzaken van cost-push inflatie

We hebben al één factor genoemd die tot cost-push inflatie kan leiden: een stijging van de energiekosten. Maar wat kan nog meer cost-push inflatie veroorzaken? Er zijn een paar hoofdoorzaken:

• Kosten van grondstoffen stijgen
  Dit is een tamelijk voor de hand liggende oorzaak die verband houdt met stijgende energiekosten. Grondstoffen zijn, simpel gezegd, de “spullen” die bedrijven gebruiken om goederen te produceren. Alles van metalen en hout tot chemicaliën en landbouwproducten vallen onder deze paraplu.
  Wanneer de kosten van deze grondstoffen stijgen, zien bedrijven de kosten voor de productie van hun goederen en diensten toenemen. Als gevolg daarvan zullen bedrijven hun prijzen verhogen om deze extra kosten terug te verdienen.
• Werknemers lobbyen met succes voor hogere lonen
  Wanneer de werknemers hogere lonen voor hun arbeid (een primaire component in de productie van goederen en diensten) eisen en deze winnen, verhoogt dit uiteraard de productiekosten van bedrijven.
  Het verhogen van de lonen van de werknemers kan het gevolg zijn van een aantal situaties. Ten eerste lobbyen vakbonden altijd voor hogere lonen. Wanneer zij goed georganiseerd zijn en genoeg druk op de bedrijven uitoefenen, zullen de bedrijven vaak toegeven en de lonen verhogen.
  Een tweede reden waarom bedrijven gedwongen kunnen worden de lonen te verhogen, is dat er in sommige gevallen niet genoeg gekwalificeerde werknemers zijn om bepaalde banen uit te voeren. Wanneer er minder werknemers zijn met de nodige vaardigheden voor bepaalde banen, neemt de vraag naar die werknemers door de bedrijven aanzienlijk toe. En als u iets weet over de wet van de vraag, dan weet u dat een grotere vraag hogere prijzen betekent, een wet die op arbeid van toepassing is zoals op goederen en diensten.

2. Demand-Pull Theory

Een tweede theorie die deskundigen gebruiken om de oorzaken van inflatie in de economie te verklaren is de zogenaamde “demand-pull theory” van inflatie. Dit fenomeen komt rechtstreeks voort uit een van de meest elementaire concepten in elk Econ 101 leerboek: de wetten van vraag en aanbod.

Demand-Pull Theory Explained

Demand-pull inflatie treedt op wanneer de vraag naar goederen (in totaal) groter is dan het aanbod van diezelfde goederen. Dat wil zeggen, wanneer consumenten meer consumptiegoederen en diensten willen kopen dan de producenten van diezelfde goederen en diensten gemakkelijk kunnen leveren, zullen de bedrijven van nature geneigd zijn hun prijzen te verhogen.

Een voorbeeld: Aangezien milieuoverwegingen de regeringen ertoe brengen het aanbod van olie dat de economie binnenkomt te reguleren, zijn er momenten waarop de vraag naar olie door de consumenten (en bedrijven) dramatisch groter is dan het aanbod van olie dat voor hen beschikbaar is om te kopen. In dat geval hebben de producenten geen andere keuze dan de olieprijs te verhogen, waardoor de productiekosten voor de bedrijven en de kosten van levensonderhoud voor de consumenten stijgen. Dit leidt tot een prijsstijging in de hele economie: demand-pull inflatie.

Oorzaken van demand-pull inflatie

Naast het voorbeeld van het olieaanbod zijn er verschillende andere dingen die tot demand-pull inflatie kunnen leiden. Hier volgen slechts enkele van die factoren:

• Consumenten hebben meer besteedbaar inkomen
  Wanneer consumenten hun besteedbaar inkomen aanzienlijk zien stijgen, hebben zij de neiging dat geld aan consumptiegoederen uit te geven. Wanneer grote delen van de bevolking meer besteedbaar inkomen hebben (misschien als gevolg van een belastingverlaging), neemt de vraag naar goederen en diensten dramatisch toe, terwijl het aanbod van die goederen en diensten tijdelijk stagneert. Het gevolg is dat bedrijven hun prijzen verhogen, waardoor de oorspronkelijke waarde van de belastingverlaging wordt ondermijnd en vraaginflatie ontstaat.
• Rentevoet daalt
  Wanneer de rentevoet aanzienlijk daalt, zullen veel consumenten van de gelegenheid gebruik maken om een betere rente te krijgen op persoonlijke leningen of hypotheken. Maar zodra bedrijven – bijvoorbeeld autobedrijven – merken dat de vraag naar hun producten toeneemt, zullen zij snel reageren door hun prijzen te verhogen, wat, net als voorheen, leidt tot een “demand-pull” inflatie.

3. Meer geld in omloop

Ons laatste antwoord op de vraag “hoe ontstaat inflatie” is waarschijnlijk het antwoord dat u het meest bekend is.

In feite, als u de meeste mensen zou vragen wat volgens hen de oorzaken zijn van inflatie in een economie, zou een aanzienlijke meerderheid van hen waarschijnlijk één ding zeggen: de overheid drukt te veel geld (geld).

Hoewel het, zoals alles in de economie, heel wat ingewikkelder ligt dan dat, zit er zeker een kern van waarheid in dit idee. Inderdaad, een aanzienlijke toename van de hoeveelheid geld die in een economie circuleert, leidt tot inflatie. Hoe doen regeringen dit, en waarom?

Hoe verhogen regeringen de hoeveelheid geld in omloop?

Er zijn in wezen twee manieren waarop regeringen de hoeveelheid geld in omloop verhogen. Een daarvan is vrij eenvoudig, de andere niet zozeer. Laten we ze eens van dichtbij bekijken.

• Het drukken van meer geld
  Dit is, uiteraard, de meest eenvoudige manier om de geldhoeveelheid te vergroten. Regeringen kunnen, en doen dat soms ook, gewoon meer bankbiljetten drukken en in de economie brengen.
• Verhogen van de staatsschuld
  Deze methode is wat ingewikkelder, dus we zullen u alle pietluttige details besparen. In het kort kunnen regeringen de hoeveelheid geld in omloop vergroten door meer buitenlands geld te lenen en zo de geldhoeveelheid in omloop te vergroten.

Maar hoe veroorzaakt dit inflatie? Het korte antwoord is dit: wanneer er meer ponden in omloop zijn, heeft elk pond minder waarde. En wanneer een pond minder waard is, heeft het minder koopkracht.

Waarom? Wel, zodra mensen meer geld hebben, willen ze meer spullen kopen.

En als de consumentenvraag naar goederen en diensten over de hele linie stijgt, zullen bedrijven zich, zoals gebruikelijk, aan de markt aanpassen en de prijzen van hun producten verhogen; zo krijg je inflatie.

Waarom doen regeringen dit?

Overheden vergroten de geldvoorraad in omloop om een aantal redenen, maar de belangrijkste is simpel: om de economie te stimuleren en banen te scheppen.

Werkt het? Nou, we zijn niet van plan om hier te stappen in dat fel betwiste debat. We laten het bij de opmerking dat er zeker dwingende argumenten voor en tegen deze praktijk zijn. Als u echt geïnteresseerd bent in de manieren waarop dit idee kan werken, zou u het werk van de baanbrekende econoom John Maynard Keynes kunnen bekijken, die een slimme en wijd invloedrijke theorie had waarin hij uitlegde hoe regeringen de economie effectief konden stimuleren door er meer geld in te pompen.

Hoe meten economen inflatie?

Dit is waar het lastig en een beetje technisch wordt. Er zijn twee primaire instrumenten die deskundigen en economen gebruiken om de inflatie in een economie te meten, hoewel ze helemaal niets zeggen over de oorzaken van inflatie. Deze twee instrumenten staan bekend als de Consumenten Prijs Index (of, CPI) en de Bruto Binnenlands Product Deflator (of, BBP Deflator). Laten we ze eens bekijken om een beter idee te krijgen van hoe economen en andere financiële deskundigen inflatie in wiskundige termen opvatten.

Wat is de consumentenprijsindex (CPI)?

De consumentenprijsindex (CPI) is de maatstaf die economen en de Amerikaanse overheid gebruiken om inzicht te krijgen in de prijsverandering die consumenten in de loop der tijd betalen voor een algemeen “mandje” met goederen.

De CPI wordt meestal gebruikt om het inflatieniveau binnen een economie te meten. Meer specifiek meet het de prijsstijging van consumptiegoederen, d.w.z. de producten die de Amerikaanse consumenten kopen. Dit is iets anders dan de Bruto Binnenlands Product Deflator, die we in de volgende paragraaf zullen behandelen.

Wat is de Bruto Binnenlands Product Deflator (BBP Deflator)?

De Bruto Binnenlands Product (BBP) Deflator is nog een andere manier om het inflatieniveau in een bepaalde economie te meten. In tegenstelling tot de CPI, die een maatstaf is voor de aanhoudende prijsstijgingen van alle goederen die door de Amerikaanse consumenten worden gekocht (met inbegrip van goederen die op buitenlandse markten worden geproduceerd), houdt de BBP-deflator alleen rekening met de prijsstijging van binnenlandse goederen en diensten, d.w.z. producten en diensten die in de Verenigde Staten worden geproduceerd en door Amerikaanse consumenten worden gekocht.

Maar is u het andere verschil tussen de CPI en de BBP-deflator in die laatste definitie opgevallen? Terwijl de CPI alleen prijsstijgingen voor consumptiegoederen meet, meet de BBP-deflator ook de totale prijsstijgingen voor diensten. Terwijl de CPI de prijsstijgingen meet van de dingen die u koopt (in binnen- en buitenland), meet de BBP-deflator de prijsstijgingen van de dingen die u koopt, maar ook van de diensten die u betaalt van bedrijven hier in de Verenigde Staten.

Waarom is inflatie belangrijk en is het een probleem?

Nu we de vraag waarom er inflatie is hebben beantwoord en enige uitleg hebben gegeven over hoe inflatie in een economie werkt, vraagt u zich waarschijnlijk af hoe inflatie u als individu beïnvloedt. Het antwoord is natuurlijk gecompliceerd.

Voor de gemiddelde burger van het VK is inflatie niet echt meer zo’n grote zorg. In feite is de inflatie in het VK de afgelopen jaren op een neerwaarts traject geweest.

Soms is inflatie eigenlijk een goede zaak: beperkte inflatie (van ongeveer 2%) kan de algehele economische groei daadwerkelijk bevorderen. Dat wil zeggen, in theorie, als consumenten verwachten dat de prijzen in de toekomst wat zullen stijgen, zullen ze eerder geneigd zijn om nu dingen te kopen, waardoor de raderen van de economie blijven draaien.

Aan de andere kant kan een op hol geslagen inflatie (denk aan de naoorlogse Duitsers die bankbiljetten verbrandden omdat dat goedkoper was dan aanmaakhoutjes kopen) verwoestend zijn voor een economie, voor bedrijven en voor consumenten.

Wat betekent inflatie voor u?

Niemand vindt het prettig om meer te betalen voor de goederen en diensten die hij wil hebben. En mensen hebben er vooral een hekel aan meer te betalen voor de goederen en diensten die ze nodig hebben. In zekere zin kan inflatie dus een negatief effect hebben op uw portemonnee.

Zelfs als de prijzen een beetje stijgen door de inflatie, stijgen de lonen ook. Natuurlijk is de snelheid waarmee de lonen stijgen al lang een onderwerp van groot debat over de hele wereld, en velen beweren dat de lonen niet snel genoeg stijgen om de inflatie bij te houden.

Maar uiteindelijk zijn er veel andere belangrijke factoren in de economie die van meer directe en ernstige zorg voor individuen zijn. Zaken als de stijgende schuldenlast van huishoudens, uit de hand gelopen huurprijzen, de almaar stijgende kosten van het hoger onderwijs, werkloosheid en exorbitante niveaus van economische ongelijkheid hebben een veel directer effect op de bevolking dan inflatie.

Maar als je beter wilt begrijpen hoe de nationale en wereldeconomieën werken, is een goed begrip van hoe inflatie werkt, wat de oorzaken ervan zijn en hoe het individuele consumenten, bedrijven en de economie als geheel beïnvloedt, een belangrijke stap in de richting van dat begrip.

Over het geheel genomen zou inflatie voor de meesten van ons op dit moment geen grote zorg moeten zijn; begrijpen hoe inflatie werkt is echter een geweldige manier om enkele van de meest elementaire economische principes te leren en hoe ze de economie als geheel beïnvloeden.

Bronnen

“Wat zijn enkele van de factoren die bijdragen aan een stijging van de inflatie?” Federal Reserve Bank of San Francisco – https://www.frbsf.org/education/publications/doctor-econ/2002/october/inflation-factors-rise/

“Wat is inflatie?” Economie – https://www.ecnmy.org/learn/your-money/central-banks-and-monetary-policy/what-is-inflation/

“Inflatie” The Library of Economics and Liberty – https://www.econlib.org/library/Enc/Inflation.html

“Does Inflation Matter?” Bedel Financial – https://www.bedelfinancial.com/does-inflation-matter

“Definitie van inflatie” Economics Help – https://www.economicshelp.org/macroeconomics/inflation/definition/

“Verschillen tussen de BBP-deflator en CPI” EconPort – http://www.econport.org/content/handbook/Inflation/Price-Index/CPI/Differences.html

“Consumentenprijsindex (CPI)” Bureau of Labor Statistics – https://www.bls.gov/cpi/

“Demand-Pull Inflation” Investopedia – https://www.investopedia.com/terms/d/demandpullinflation.asp

• Over
• Laatste berichten

Medeoprichter bij Lumio

Volledig gekwalificeerd CISI Beleggingsadviseur sinds 6 jaar. Beheert portefeuilles van vermogende particuliere klanten en geeft daarnaast inzicht in aandelen voor talrijke publicaties. Brein achter Spotlight.