Lachgas wordt in veel tandartspraktijken gebruikt om pijn en angst tijdens tandheelkundige behandelingen te verlichten. Deze chemische verbinding, ook wel “lachgas” genoemd, is voor veel patiënten een bekende manier om diverse tandheelkundige ingrepen te ondergaan. Maar wat is lachgas en hoe werkt het precies om het lichaam van pijn en angst te verlossen?
Lachgas is een kleurloos, reukloos chemisch gas dat bestaat uit twee moleculen stikstof en één molecuul zuurstof. Bij kamertemperatuur melden sommige mensen dat lachgas een licht metaalachtige smaak heeft, terwijl anderen melden dat deze smaak zoet is. Lachgas wordt toegediend via een neuskapje dat over de neus van de patiënt past. De tandarts bepaalt de combinatie van N2O-O2-gas, zet de machine aan en vervolgens pompt de machine het gas in de kap. Het enige wat de patiënt hoeft te doen is normaal inhaleren om het gas binnen te krijgen. Door inhalatie bereikt lachgas binnen twintig seconden de hersenen en begint het ongeveer twee tot drie minuten na de eerste inhalatie de pijnreceptoren te remmen.
Hoewel lachgas voor het eerst werd gesynthetiseerd in 1722 en populair werd rond 1798, duurde het tot Horace Wells het gebruikte om ongevoeligheid voor pijn aan te tonen tijdens een tandextractie in 1844, voordat lachgas werd gebruikt als een medisch verdovingsmiddel.
Ondanks het veelvuldig gebruik als anestheticum is het exacte werkingsmechanisme van lachgas onbekend. Er is echter een algemene tendens dat lachgas ligand-gated ionkanalen in het lichaam reguleert. Ligand-geactiveerde ionenkanalen zijn kanalen die zijn samengesteld uit transmembraan-ionenkanaal-eiwitten. Deze kanalen gaan open om ionen als Na+ (Natrium), K+ (Kalium), Ca2+ (Calcium), en Cl (Chloor) door het membraan te laten reizen in reactie op de binding van een ligand (chemische boodschapper), zoals een neurotransmitter. Eenvoudig gezegd, reguleren ligand-gated kanalen de stroom van ionen in het lichaam en deze stroom van ionen bepaalt hoe chemische boodschappers, zoals neurotransmitters, het lichaam beïnvloeden.
Eenvoudiger gezegd, lachgas beïnvloedt het lichaam op drie belangrijke manieren. Ten eerste heeft het een anti-angst effect, dat wordt veroorzaakt door GABAA-receptoren die neurotransmitters remmen, of blokkeren. Ten tweede heeft het een analgetisch of pijnstillend effect dat wordt veroorzaakt door een chemisch proces dat ertoe leidt dat de hersenen noradrenaline vrijgeven dat de pijnsignalering in het hele lichaam remt. Ten slotte heeft lachgas een euforisch effect als gevolg van een verhoogde stimulatie van de beloningsroute in de hersenen waarbij dopamine vrijkomt.
Deze drie effecten op het lichaam kunnen worden bereikt in de verschillende sedatieniveaus. Afhankelijk van de hoeveelheid gas die een patiënt krijgt, kunnen zij verschillende reacties ervaren als reactie op de sedatie. Over het algemeen beschrijven patiënten dat ze zich licht in het hoofd voelen, tintelend in hun armen en benen, warm, euforisch en slaperig. Sommigen ervaren ook een zwevend of vibrerend gevoel.
Na de procedure krijgt de patiënt via een masker zuivere zuurstof (O2) toegediend om de resterende NO2 volledig uit de longen en luchtwegen te spoelen. Gedurende deze tijd zal de patiënt geleidelijk beginnen terug te keren naar zijn normale toestand. Patiënten moeten met hun tandarts overleggen wanneer ze mogen eten en/of autorijden nadat ze lachgas hebben gekregen, aangezien het zowel de eetlust als de rijvaardigheid kan belemmeren.