ViralEdit
Pathogene virussen zijn voornamelijk die van de families van: Adenoviridae, Picornaviridae, Herpesviridae, Hepadnaviridae, Coronaviridae, Flaviviridae, Retroviridae, Orthomyxoviridae, Paramyxoviridae, Papovaviridae, Polyomavirus, Poxviridae, Rhabdoviridae, en Togaviridae. Enkele belangrijke pathogene virussen veroorzaken pokken, influenza, bof, mazelen, waterpokken, ebola en rodehond. Virussen zijn meestal tussen 20 en 300 nanometer lang.
Dit type ziekteverwekker is niet cellulair, en is in plaats daarvan samengesteld uit ofwel RNA (Ribonucleïnezuur), ofwel DNA (Desoxyribonucleïnezuur). Ziekteverwekkende virussen infiltreren gastcellen en manipuleren de organellen in de cel, zoals de Ribosomen, het Golgi-apparaat en het Endoplasmatisch Reticulum, om zich een veelvoud te reproduceren, wat gewoonlijk resulteert in de dood van de gastheercel via cellulair verval. Alle virussen die zich in de lipide bilaag van het celmembraan bevonden, worden dan in de intercellulaire matrix losgelaten om naburige cellen te infecteren en de cyclus voort te zetten.
De witte bloedcellen zijn verantwoordelijk voor het opslokken van het virus met behulp van een mechanisme dat endocytose wordt genoemd binnen de extracellulaire matrix om de infectie te verminderen en te bestrijden. De componenten binnen de witte bloedcel zijn verantwoordelijk voor het vernietigen van het virus en het recyclen van de componenten voor het lichaam om te gebruiken.
BacterieelEdit
Hoewel de overgrote meerderheid van de bacteriën onschadelijk of heilzaam zijn voor het lichaam, kunnen enkele ziekteverwekkende bacteriën besmettelijke ziekten veroorzaken. De meest voorkomende bacteriële ziekte is tuberculose, veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis, waaraan ongeveer 2 miljoen mensen lijden, vooral in Afrika ten zuiden van de Sahara. Pathogene bacteriën dragen bij tot andere ziekten van mondiaal belang, zoals longontsteking, die kan worden veroorzaakt door bacteriën als Streptococcus en Pseudomonas, en door voedsel overgedragen ziekten, die kunnen worden veroorzaakt door bacteriën als Shigella, Campylobacter en Salmonella. Pathogene bacteriën veroorzaken ook infecties zoals tetanus, tyfus, difterie, syfilis en de ziekte van Hansen. Ze variëren meestal tussen 1 en 5 micrometer in lengte.
SchimmelsEdit
Fungi zijn een eukaryotisch koninkrijk van microben die gewoonlijk saprofyten zijn, maar ziekten bij de mens kunnen veroorzaken. Levensbedreigende schimmelinfecties bij de mens komen meestal voor bij immuungecompromitteerde patiënten of kwetsbare mensen met een verzwakt immuunsysteem, hoewel schimmels ook veel voorkomen bij de immuunincompetente bevolking als de veroorzakers van huid-, nagel-, of gistinfecties. De meeste antibiotica die werken op bacteriële pathogenen kunnen niet worden gebruikt om schimmelinfecties te behandelen omdat schimmels en hun gastheren beide eukaryote cellen hebben. De meeste klinische fungiciden behoren tot de azoolgroep. De typische grootte van de schimmelsporen is 1-40 micrometer.
Andere parasietenEdit
Protozoën zijn eencellige eukaryoten die zich voeden met micro-organismen en organische weefsels. Zij worden beschouwd als “eencellig dier”, omdat zij dierlijke gedragingen vertonen, zoals beweeglijkheid, predatie, en het ontbreken van een celwand. Veel protozoaire ziekteverwekkers worden beschouwd als menselijke parasieten omdat zij een verscheidenheid van ziekten veroorzaken zoals: malaria, amoebiasis, babesiosis, giardiasis, toxoplasmose, cryptosporidiosis, trichomoniasis, ziekte van Chagas, leishmaniasis, Afrikaanse trypanosomiasis (slaapziekte), Acanthamoeba keratitis, en primaire amoebische meningoencephalitis (naegleriasis).
Parasitaire wormen (Helminthen) zijn macroparasieten die met het blote oog kunnen worden gezien. Wormen leven en voeden zich in hun levende gastheer, waar ze voedsel en onderdak krijgen terwijl ze de manier waarop de gastheer voedingsstoffen verteert, beïnvloeden. Ze manipuleren ook het immuunsysteem van de gastheer door immunomodulerende producten af te scheiden, waardoor ze jarenlang in hun gastheer kunnen leven. Veel parasitaire wormen zijn darmwormen die via de bodem worden overgebracht en het spijsverteringskanaal infecteren; andere parasitaire wormen worden aangetroffen in de bloedvaten van de gastheer. Parasitaire wormen die in de gastheer leven, kunnen zwakte veroorzaken en zelfs tot vele ziekten leiden. Parasitaire wormen kunnen zowel bij mens als dier vele ziekten veroorzaken. Helminthiasis (worminfectie), Ascariasis, en enterobiasis (spoelworminfectie) zijn enkele die veroorzaakt worden door verschillende parasitaire wormen.
PrionEdit
Prionen zijn verkeerd gevouwen eiwitten die overdraagbaar zijn en de abnormale vouwing van normale eiwitten in de hersenen kunnen beïnvloeden. Ze bevatten geen DNA of RNA en kunnen zich niet repliceren, behalve dan om reeds bestaande normale eiwitten om te zetten in de misvouwen toestand. Deze abnormaal gevouwen eiwitten zijn kenmerkend voor veel neurodegeneratieve ziekten, omdat zij het centrale zenuwstelsel aggregeren en plaques vormen die de weefselstructuur aantasten. Hierdoor ontstaan in wezen “gaten” in het weefsel. Men heeft ontdekt dat prionen op drie manieren worden overgedragen: verkregen, familiaal en sporadisch. Er is ook vastgesteld dat planten de rol van vector voor prionen spelen. Er zijn acht verschillende ziekten bij zoogdieren die door prionen worden veroorzaakt, zoals scrapie, boviene spongiforme encefalopathie (gekkekoeienziekte) en katachtige spongiforme encefalopathie (FSE). Er zijn ook tien ziekten die mensen treffen, zoals de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (CJD) en Fatale familiaire slapeloosheid (FFI).
DierpathogenenEdit
Dierpathogenen zijn ziekteverwekkers bij wilde en gedomesticeerde diersoorten, soms ook bij mensen.