C Curious Kids is een serie voor kinderen, waarin we experts vragen om vragen van kinderen te beantwoorden. Alle vragen zijn welkom: kijk onderaan hoe je mee kunt doen. Misschien vind je de podcast Imagine This ook leuk, een coproductie van ABC KIDS listen en The Conversation, gebaseerd op Curious Kids.
Ik ben 4 en ik woon in Melbourne, Australië. Is er iets heter dan de zon? – Carys Mae, 4 jaar, Melbourne.
Ja, Carys; er zijn heel veel plaatsen in ons heelal waar het veel heter is dan de zon.
Onze zon is een reusachtige gasbol die aan de oppervlakte 6000 graden Celsius is en in het midden miljoenen graden. Dat is heel heet! Een ketel kokend water is gloeiend heet en het is “maar” 100 graden Celsius.
Onze Zon wordt zo heet omdat het gas binnenin op een speciale manier verbrandt waardoor een deel van het gas in veel energie wordt omgezet.
De Zon is een ster – en de sterren aan de nachthemel zijn zonnen die een beetje op die van ons lijken. Sommige sterren zijn veel groter dan onze zon (en wegen ook veel meer), en zijn van binnen nog heter. In sommige gevallen is het honderden miljoenen graden in het binnenste van de ster!
De enige reden waarom sterren niet meteen exploderen, is dat ze zo zwaar zijn dat de zwaartekracht de ster bijeenhoudt. Op dezelfde manier houdt de eigen zwaartekracht van onze zon haar heel lang – miljarden jaren – op een mooie gestage manier bij elkaar. Gelukkig maar.
Bij sterren die zwaarder zijn dan onze zon, verbrandt het gas binnenin veel sneller en kan de energie plots opraken. Het binnenste deel van de ster valt door de zwaartekracht naar het middelpunt van de ster. Het buitenste deel van de ster valt eerst ook naar binnen, maar stuitert dan de ruimte in. Deze spectaculaire gebeurtenis wordt een supernova genoemd, en kan temperaturen van miljoenen graden produceren.
Wanneer een zware ster supernova wordt, kan het echt dichte deel dat overblijft, ofwel wat wetenschappers een neutronenster noemen, ofwel een donker zwart gat zijn. Deze kleine, maar ongelooflijk zware objecten kunnen gas en stof om zich heen opzuigen, waardoor veel hitte ontstaat – soms temperaturen van miljoenen graden.
Twee neutronensterren kunnen samensmelten om één te worden, in een gebeurtenis die een kilonova wordt genoemd, en dat maakt de dingen ook erg heet – miljoenen graden.
Het is eigenlijk een heel goede zaak dat sterren hete plaatsen zijn.
Sterren schitteren omdat ze heet zijn, en zo verlichten ze de nachtelijke hemel op een prachtige manier. Er wordt ook veel warmte gemaakt door sterren als ze schijnen, en vooral als een ster sterft in een supernova, of als er een kilonova optreedt.
Het verbazingwekkende is dat deze hitte ook nieuwe atomen maakt – piepkleine deeltjes die lang geleden hun weg van de sterren naar ons hebben afgelegd. Atomen zijn als bouwstenen – alles in je leven, zelfs je eigen lichaam, is gemaakt van atomen. Veel verschillende atomen, gemaakt door verre sterren, hebben hun weg hierheen gevonden, om de Aarde, de Maan, de Zon en jou te vormen.
Dus sterren maken niet alleen warmte, maar hebben ook de atomen van ons lichaam gemaakt en alles wat we hier op Aarde om ons heen zien.
Zoals de astronoom Carl Sagan zei, zijn we allemaal “sterspul” – en dat komt omdat sterren heel heet zijn!
Hallo, nieuwsgierige kinderen! Heb je een vraag die je door een expert beantwoord wilt zien? Vraag een volwassene om je vraag naar ons te sturen. Dat kan:
* E-mail je vraag naar [email protected]
* Vertel het ons op Twitter
Laat ons weten hoe je heet, hoe oud je bent en in welke stad je woont. Als je wilt, kun je ook een geluidsopname van je vraag meesturen. Stuur zoveel vragen als je wilt! We zullen niet elke vraag kunnen beantwoorden, maar we zullen ons best doen.