Geschat wordt dat tot een derde van de wereldbevolking besmet kan zijn met de tuberculosebacil. De meeste van deze mensen hebben echter geen actieve TB. Hun infectie is latent, en kan dat hun hele leven blijven, zonder symptomen te veroorzaken.
Bij een deel van de mensen echter wordt de infectie actief en begint het weefsel van het orgaan dat het is binnengedrongen, te vernietigen.
Meestal zijn dit de longen, maar TB kan ook extrapulmonaal zijn en andere delen van het lichaam aantasten, waaronder de wervelkolom (in dat geval heet het de ziekte van Pott), de nieren, de hersenvliezen (dat zijn de vliezen die de hersenen bedekken), en de lymfeknopen. In het algemeen verloopt de infectie langzaam.
Als de getroffen personen geen behandeling krijgen, sterft ruwweg een derde van degenen met actieve TB binnen twee jaar en nog eens een derde binnen vijf jaar. De epidemiologische betekenis van deze lange periode tussen het begin van de symptomen en de dood is dat de getroffen persoon al die tijd hoest en de TB-bacil verspreidt onder anderen in zijn of haar omgeving.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat iedere seconde iemand met TB wordt besmet. De TB-bacil veroorzaakt een proces dat caseatie wordt genoemd, een woord dat is afgeleid van het Latijn voor kaas. De langzaam voortschrijdende ontsteking van TB vernietigt de weefsels en laat in de plaats daarvan een dikke kaasachtige substantie achter.
Vooral als meer dan een orgaan is aangetast, leidt dit tot een dramatisch gewichtsverlies, bijna alsof de persoon door de ziekte wordt opgevreten. Hieraan ontleende TB in de 19e eeuw inderdaad zijn gebruikelijke naam, consumptie. De uiteindelijke doodsoorzaak kan ofwel meervoudig orgaanfalen zijn, ofwel inwendige bloedingen (bloedingen) in de longen, die kunnen optreden wanneer de voortschrijdende vernietiging in een slagader erodeert.