Februari 12, 2018
Ray Johnson, directeur van de Epigraphic Survey, werd uitvoerig geciteerd in een online nieuwsartikel waarin de recente forensische gezichtsreconstructie werd besproken van de overblijfselen van een vrouw wier mummie bekend is geworden als “Younger Lady”. Hoewel de online nieuwsmedia gewoonlijk naar deze vrouw hebben verwezen als Nefertiti, wijst Johnson op de vele problemen met een dergelijke identificatie. Dr. Johnson’s volledige citaat geeft de details:
“Met betrekking tot de forensische gezichtsreconstructie van de mummie van de ‘jongere dame’ die deze week werd aangekondigd, zijn er verschillende kwesties die het bespreken waard zijn. Het hoofd in kwestie is een prachtig werk van forensische reconstructie door Elisabeth Daynes, en de kunstenares heeft de wetenschap een grote dienst bewezen. De mummie van ‘de jongedame’ heeft veel speculatie opgeroepen sinds zij in 1898 werd gevonden in een zijkamer van de koninklijke tombe van Amenhotep II (KV 35) in de Vallei der Koningen, samen met twee andere geroofde mummies, en een cachette van negen herbegraven koningen in de hoofdbegrafeniskamer (Thutmosis IV, Amenhotep III, Merenptah, Sety II, Siptah, Sethnakht, en Ramesses IV, V, en VI). De tweede vrouwelijke mummie die in de zijkamer werd gevonden, ‘de oudere dame’ genoemd, is geïdentificeerd als de mummie van Koningin Tiye, de grote koninklijke echtgenote van Amenhotep III, gebaseerd op een haarlok die in Toetanchamon’s tombe werd gevonden en recente DNA analyse. Een derde mummie die in de kamer werd gevonden, van een jonge prins met een kuifje, zou Achnaton’s oudere broer Thutmosis kunnen zijn, die Achnaton is voorgegaan. De ‘jongere dame’ is de mummie die Joanne Fletcher jaren geleden identificeerde als Nefertiti, een idee dat door Zahi Hawass krachtig werd weerlegd. Zahi’s DNA-onderzoek van de koninklijke mummies een paar jaar geleden, inclusief de ‘jongere’ en ‘oudere’ dames, wees uit dat de mummie van de ‘jongere dame’ Toetanchamon’s moeder was, en – tot ieders verrassing – dat zij ook een dochter is van Amenhotep III en Tiye. Als men aanneemt dat de mummie van de ‘jongere dame’ de moeder van Toetanchamon is, dan kan zij niet Nefertiti zijn. In geen enkele tekst wordt Nefertiti ooit geïdentificeerd als een koningsdochter. Als zij een dochter was geweest van Amenhotep III en Tiye, dan zou dat duidelijk in haar inscripties zijn vermeld, en er zijn honderden teksten bewaard gebleven waarin Nefertiti wordt genoemd zonder vermelding van haar ouders. Er is gesuggereerd dat zij een dochter was van Ay, een van de hoge ambtenaren van Achnaton en Toetanchamon, een militair die de kroon overnam na de vroege dood van Toetanchamon. Ay’s titel, ‘God’s Vader’, zou kunnen verwijzen naar zijn relatie tot Nefertiti, die als koningin nooit een niet-koninklijke als haar vader kon claimen. Als de genetische analyse juist is en de mummie van de ‘jongere dame’ de moeder is van Toetanchamon en een dochter van Amenhotep III en koningin Tiye, dan kan deze mummie niet Nefertiti zijn. Er zijn talrijke beelden en reliëfs bewaard gebleven van Nefertiti, die regeerde als koningin en daarna als koning met haar echtgenoot, waaronder vele portretten uit het eind van de Amarna-periode toen de kunststijl de voorkeur gaf aan een naturalisme dat grenst aan het echte portretteren. Al deze latere voorstellingen van Nefertiti hebben elementen gemeen: een rechte neus, zware oogleden, een lange sierlijke hals, en een sterke vierkante kaak. Het forensisch gereconstrueerde gezicht met zijn smalle schedel, diepliggende ogen en driehoekige kaak is prachtig, maar lijkt in geen enkel opzicht op de portretten die van Nefertiti bewaard zijn gebleven. Dat gezegd hebbende, ze zouden verwant kunnen zijn. Men moet bedenken dat Koningin Tiye en Ay broers en zussen waren; als Nefertiti’s vader inderdaad Ay was, dan zouden zij en de jongere dame neef en nicht zijn geweest. Tenslotte is er de kwestie van ras en huidskleur van de gereconstrueerde prinses. Vanaf het begin van de geschiedenis van de mensheid was Egypte de toegangspoort tot het Afrikaanse continent, maar was het ook de belangrijkste weg terug naar binnen. De bevolking van Egypte was altijd een mix van Europese en Afrikaanse rassen, en het Egyptische hof – en de koninklijke harem – weerspiegelde dit. Onder Amenhotep III’s vele vrouwen bevonden zich buitenlandse vrouwen uit landen rondom Egypte en de Middellandse Zee, waaronder Kaukasiërs, maar hij was zeker van gemengd bloed, net als koningin Tiye. We kunnen nooit zeker weten wat de huidskleur van deze prinses geweest kan zijn, maar als kind van Amenhotep III en Tiye, was zij ongetwijfeld niet zuiver Kaukasisch. Een bruine huidskleur zou waarschijnlijk meer in overeenstemming zijn geweest met de afgebeelde persoon en met haar tijd. Dit gezegd zijnde, is het ontroerend om de gelaatstrekken te zien van deze opmerkelijke vrouw, wier identiteit sinds haar ontdekking in 1898 ter discussie heeft gestaan. Wie ze ook was, en naar mijn mening is haar naam nog steeds in twijfel getrokken, ze was een belangrijke speler in de Amarna-periode. Zoals Toetanchamon-geleerde Marianne Eaton-Krauss heeft opgemerkt, heeft Toetanchamon zijn moeder nooit in een inscriptie genoemd omdat zij was overleden voordat hij de troon besteeg. We kennen de namen van Amenhotep III’s voornaamste dochters: Sitamun, Nebetah, Isis, Hennutaneb, Baketaten, en we weten dat er nog veel meer waren. Misschien zullen we mettertijd in staat zijn een van die namen terug te geven aan dit lichaam, waarvan het gezicht hier zo levendig en prachtig is nagebouwd.”
Voor het volledige verhaal, bezoek “3-D beeld van Egyptische koningin ‘Niet Nefertiti,’ zegt lokale professor” op WGNTV.com.