Alai

Het sluiten van een pact met de duivel is een terugkerend thema in de wereldliteratuur. De gevolgen van dit pact zijn echter niet altijd dezelfde.

Voor ambitieuze mensen is het leven niet genoeg. Alle daden die we tijdens ons leven kunnen verrichten, worden beperkt door onze vergankelijke lichamen. Vanaf het moment dat we geboren worden, beginnen we aan een langzaam proces van verval, waarvan geen terugkeer mogelijk is. Tijdens onze kindertijd zijn we ons niet bewust van de grenzen van ons leven. We scheppen verwachtingen voor de toekomst, hopen of verzekeren onszelf zelfs dat we al onze fantasieën zullen kunnen verwezenlijken en dat ons bestaan volmaakt glorieus zal zijn. Uiteindelijk, als we eenmaal een soort volwassen volwassenen zijn geworden, worstelen we ons door het leven met de bedoeling althans een deel van onze stoutste dromen te verwezenlijken, waarbij we soms slagen, en andere keren falen. Hoe dan ook, het resultaat is altijd hetzelfde: we zijn nooit tevreden. We streven naar de dingen waarnaar we hunkeren en verlangen, en als we ze eenmaal hebben, voelen we niets dan teleurstelling. Maar is er iets dat ons echt kan behagen? Wat is het dat we willen bereiken? Misschien zijn de grenzen van onze sterfelijkheid juist datgene wat we willen doorbreken. In folklore en literatuur vinden we voorbeelden van verhalen waarin ambitieuze personages hun ziel aan de duivel verkopen om hun diepste verlangens te verkrijgen: geld, schoonheid, roem of rijkdom.
De Heer der duisternis is echter een partij waar je niet mee moet sollen. De ambitieuzen die pacten sluiten met de duivel, verzuimen altijd de kleine lettertjes te lezen. Niemand kan de duivel voor de gek houden, en je hebt het mis als je denkt dat het verkopen van je ziel geen gevolgen zal hebben. De volgende boeken schetsen de verhalen van enkele van deze onverzadigbare mannen die Satan zelf voor de gek probeerden te houden om maar aan hun trekken te komen.

GerelateerdHet middeleeuwse boek geschreven door een monnik die een pact met de duivel sloot

Faust (1832), Johann Wolfgang von Goethe

Tijdens de Duitse Renaissance werd een geleerde, alchemist en magiër genaamd Johann Georg Faust er door de katholieke kerk van beschuldigd een godslasterlijk man te zijn die met de duivel heulde. Daarom zeiden de Duitsers dat de man zijn ziel aan Satan had verkocht, wat Christopher Marlowe’s toneelstuk The Tragic History of Doctor Faustus inspireerde. Aan het eind van de negentiende eeuw blies Goethe de legende nieuw leven in met een boek dat wereldwijd wordt beschouwd als de hoeksteen van de Romantische beweging. In Goethes boek verkoopt Faust zijn ziel aan Mephistopheles in ruil voor oneindige kennis, omdat hij beweert dat hij op die manier zijn zoektocht naar kennis kan bevredigen. Maar door het kattenkwaad van de duivel belandt Faust aan het eind van het eerste boek in een wellustige relatie die hem alleen maar verdriet en grotere eenzaamheid bezorgt dan hij ooit had ervaren.

De Elixirs van de Duivel (1815), E.T.A. Hoffmann

Nog zo’n Duitse romanticus, Hoffmanns fictie is gemaakt van hetzelfde spul als die enge blogs die je de hele nacht wakker houden. In De Elixirs van de Duivel wordt Medardus, een jonge kapucijner monnik, belast met de bewaking van de relikwieën van zijn klooster. Daaronder bevindt zich het duivelselixer, een drankje dat ervoor zorgt dat degene die het drinkt aan de duivel toebehoort. Medardus laat zich door het elixer verleiden en drinkt het, om tot de ontdekking te komen dat hij het nodig heeft om bij zinnen te blijven. Nadat hij dit heeft gedaan, wordt hij naar Rome gestuurd, waar hij onverwacht een graaf van een balkon gooit, die eigenlijk zijn halfbroer is. Hij weet niet dat deze man later zijn eigen krankzinnige dubbelganger zal worden, die zijn pad zal kruisen en alles wat hem dierbaar is zal wegnemen, inclusief zijn eigen zelfbesef.

VerbandDe filosoof die een religie schiep na een ontmoeting met de duivel

“De weddenschap” (1889), Anton Tsjechov

Het verhaal van Tsjechov geeft een zoete draai aan het gebruikelijke duivelspact, omdat het dieper ingaat op het juridische aspect ervan. Een bankier en een advocaat debatteren over wat erger is, een levenslange gevangenisstraf of de doodstraf. De bankier speelt de rol van de duivel, en hij wedt met de advocaat dat hij niet langer dan vijftien jaar in afzondering kan leven. De advocaat stemt er dus mee in vijftien jaar van zijn leven op te geven om zijn gelijk te bewijzen. Maar nadat hij zich heeft afgezonderd, wijdt de advocaat zich aan de studie van kunst en wetenschap. Ondertussen verliest de bankier langzaam zijn fortuin en realiseert zich uiteindelijk dat hij niet in staat zal zijn de weddenschap te betalen. De advocaat verlaat desondanks de cel vlak voordat de weddenschap verschuldigd is, omdat hij door zijn jaren van isolement de belangstelling voor materiële zaken heeft verloren.

“Young Goodman Brown” (1835), Nathaniel Hawthorne

Goodman Brown is een jonge pasgetrouwde man die tijdens een wandeling in het bos een man tegenkomt die hem aan zijn grootvader doet denken. Hij loopt ’s nachts met hem mee en vindt uiteindelijk een open plek waar een soort ritueel ter verering van de duivel lijkt plaats te vinden waaraan hij en zijn vrouw deelnemen. Als hij de volgende dag geschokt wakker wordt, weet hij niet of wat hij de nacht ervoor heeft gezien echt of fantasie was, maar dit maakt hem wantrouwig tegenover iedereen om hem heen, waardoor hij tot aan zijn dood in de ellende zit.

Verband13 schilderijen die de vele gezichten van de duivel tonen

“The Bottle Imp” (1891), Robert Louis Stevenson

Keawe, een arme Hawaiiaanse jongeling, koopt een fles van een oude man die hem vertelt dat er een geest in zit die elke wens zal vervullen. Er zit echter een addertje onder het gras: de eigenaar moet de fles altijd voor een lagere prijs verkopen dan wat hij ervoor betaald heeft, en hij moet de fles voor zijn dood verkopen als hij niet wil dat zijn ziel in de hel eindigt. Al snel wenst Keawe dat zijn leven gevuld zal zijn met rijkdom, maar dit alles komt tegen de prijs van het vervloeken van zijn familie en het brengen van ziekte in zijn leven.

Peter Schlehmil (1814) Adelbert von Chamisso

In Chamisso’s verhaal ontmoet Peter Schlehmil de duivel en verkoopt hem zijn schaduw in ruil voor de zak van Fortunatus, een beurs die eeuwig al het goud aanvult dat eruit wordt gehaald. Schlehmil sluit deze deal in de overtuiging dat hij perfect kan leven zonder zijn schaduw, maar langzaam realiseert hij zich dat geen enkele samenleving een man zal accepteren die zo anders is dan anderen. Hierna legt hij zich neer bij een leven van afzondering en studie.

Heb je er ooit aan gedacht een pact met de duivel te sluiten om te krijgen wat je het meest begeert? Wat zou het zijn?
Als je nieuwsgierig bent naar meer informatie over de duivel en zijn broeders, bekijk dan deze lijst om kennis te maken met de middeleeuwse demonen die je leven kunnen verwoesten, en als je van moderne horror houdt, zul je het zeker leuk vinden om meer te weten te komen over de demonen uit het echte leven die de legendarische Stephen King kwellen.