Alai

Als u ooit een esdoornboom hebt afgetapt, hebt u vast wel eens het verse sap geproefd – onbewerkt en ongekookt – rechtstreeks van de boom.

Als u nog nooit een esdoornboom hebt afgetapt, hebt u misschien zo’n aardige buurman of buurvrouw die zo gul zijn of haar overvloed aan esdoornsap deelt. Of misschien hebt u zelfs een van de verschillende “esdoornwaters” gekocht en geconsumeerd die tegenwoordig op de markt zijn.

En als u geen idee hebt waar ik het over heb (…boomsap? Wat is dat in vredesnaam?), laat me dit dan in de juiste context plaatsen.

In de late winter/vroege lente stijgt het sap in bepaalde bomen (d.w.z. esdoorns en walnoten) als gevolg van temperatuurschommelingen – met name de vries-dooicyclus. Bij andere soorten (b.v. berken) wordt de sapstroom bepaald door de worteldruk die ontstaat zodra de grondtemperatuur ongeveer 50° Fahrenheit bereikt. Dit sap bevat water en opgeloste voedingsstoffen (d.w.z. suikers) die omhoog gaan naar de takken en de zich ontwikkelende bladeren voeden.

Als u wilt weten welke bomen tijdens dit seizoen sap produceren, bekijk dan deze recente video die ik heb gefilmd. Daarin bespreek ik de belangrijkste kenmerken van 4 bomen die sap produceren, waaronder 2 esdoorns en 2 berken.

Laten we het verhaal voortzetten.

Wanneer deze bomen in dit specifieke seizoen worden verwond, zal er sap van binnenuit de bomen (spinthout) door de wonden naar buiten stromen. Dat is het geval wanneer we een boom aftappen door een gat in de schors te maken. Dit sap kan, na verzameling en langdurige blootstelling aan hitte, uiteindelijk tot stroop worden gereduceerd.

Maar wacht! Voordat we ons kostbare sap uitkoken en het omvormen tot een van de fijnste zoetstoffen van de natuur, kunnen we deze subtiel zoete vloeistof waarderen voor alles wat het is.

Met andere woorden, we kunnen het drinken. Noem me oude school, maar ik wil sap drinken onbewerkt, consumeren wat ik kan bij de bron en het opslaan van de rest in containers.

Nu, ik ben bekend met de waarschuwing dat men moet eerst koken het sap, want er is een mogelijkheid dat het kan herbergen pathogene organismen. Maar als we schoon werken, is die vrees niet altijd gerechtvaardigd.

Het sap van de esdoorn bevat, afhankelijk van de soort, verschillende gehaltes aan suikers – met name sacharose. Sap van de suikeresdoorn (Acer saccharum), bijvoorbeeld, bevat ongeveer 2% suiker.

Om deze reden heeft esdoornsap een delicate, zoete smaak in de mond, een smaak die extreem geconcentreerd wordt tijdens de omzetting van het sap in siroop. Terwijl ik zeker geniet van ahornsap voor zijn verrukkelijke late-winter zoetheid, waardeer ik ook de inhoud van vitaminen, mineralen, enzymen, aminozuren, polyfenolen, en andere gezondheidsbevorderende verbindingen.

Ziet u, veel mensen zijn zich ervan bewust dat ahornsiroop tal van voordelen voor de gezondheid biedt, meestal afhankelijk tot op zekere hoogte van kleur. In dit artikel wil ik graag de gezondheidsvoordelen verkennen die geassocieerd worden met zijn vaak over het hoofd geziene voorvader, een mystificerende substantie die zeker meer aandacht verdient.

Inleiding…

De voordelen van esdoornsap

Maar eerst een beetje geschiedenis…

Hoewel esdoornsiroop zeker geliefd is bij zijn grootste producent, Noord-Amerika, is er misschien geen ander land dat esdoornsap meer gebruikt en waardeert dan Zuid-Korea. Hier beklimmen dorpelingen elk jaar de heuvels om sap te verzamelen van een esdoornboom die bekend staat als “Gorosoe” (Acer mono). Deze traditie overbrugt bijna een heel millennium. Traditioneel maakten de dorpelingen V-vormige insnijdingen in de bomen en goten zij het sap weg met bamboebladeren. Vandaag de dag is de werkwijze veel moderner, met plastic tuiten, buizen en grote opslagtanks. In tegenstelling tot Noord-Amerika, waar van het meeste sap ahornsiroop wordt gemaakt, drinken de Koreanen het sap zonder verdere bewerking, of gebruiken ze het in plaats daarvan als kookwater.

Okee, nu over de voordelen…

Ahornsap verbetert osteoporose-achtige symptomen

“Gorosoe” betekent “de boom die goed is voor de botten”. Die naam klinkt veelbelovend, maar is er ook iets van waar?

Om te beginnen blijkt het sap van Acer mono een indrukwekkende mineralenanalyse te bevatten, waaronder 16 keer zoveel kalium, 37 keer zoveel calcium en 3,9 keer zoveel magnesium als bronwater. Alle 3 van deze mineralen zijn essentieel voor een optimale gezondheid van de botten.

Om de botondersteunende effecten van esdoornsap op biologische systemen te testen, voerden onderzoekers experimenten uit waarbij ze muizen op een calciumarm dieet zetten en hen aanvulden met verschillende concentraties van A. mono sap (1). Muizen die werden aangevuld met zowel 50% als 100% esdoornsapconcentraties behielden normale serumcalciumwaarden, vergeleken met de lagere serumcalciumwaarden van muizen die alleen met bronwater en 25% esdoornsap werden gevoed.

Verder waren in de met bronwater en 25% esdoornsap gevoede groepen de botdichtheid en de lengte van de dijbenen aanzienlijk verminderd, vergeleken met de muizen die met hogere concentraties esdoornsap werden gevoederd. De onderzoekers concludeerden dat 50% sapoplossing de osteoporose-achtige symptomen, veroorzaakt door een calciumarm dieet, kon verzachten, en zij schreven het mechanisme toe aan calciumionenabsorptie.

Ahornsap voorkomt maagzweervorming

Beschadiging van de slijmvlieslaag van de maag kan leiden tot maagzweren. Veel voorkomende oorzaken zijn infectie door de bacterie Helicobacter pylori, langdurig gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals aspirine en ibuprofen, en overmatig gebruik van alcohol. Als maagzweren onbehandeld blijven, kunnen ze uiteindelijk leiden tot maagkanker.

Kan iets zo eenvoudig (en smakelijk) als esdoornsap deze aandoeningen voorkomen? Onderzoekers denken van wel.

Om hun hypothese te testen, onderwierpen onderzoekers muizen aan een procedure die bedoeld was om stress-geïnduceerde maaglaesies te veroorzaken (2). Voordat de onderzoekers echter hun experimenten uitvoerden, werden de muizen voorbehandeld met verschillende supplementen:

• Een groep kreeg L-arginine, een aminozuur waarvan bekend is dat het stress-geïnduceerde maagslijmvlieslaesies voorkomt.
• Een tweede groep kreeg omeprazol, een receptgeneesmiddel dat wordt gebruikt om maagzweren te behandelen.
• Een derde groep kreeg een gevriesdroogd poeder van Acer mono sap.
• Een vierde groep (de placebogroep) kreeg eenmalig een zoutoplossing toegediend.

De resultaten waren … nou … behoorlijk indrukwekkend!

Na 6 uur te zijn onderworpen aan de stress experimenten, vertoonden de muizen in de placebogroep overvloedige laesies, gemiddeld 1-2 mm in omvang. De muizen die L-arginine en omeprazol kregen, ontwikkelden zeer weinig laesies. Opmerkelijk was dat de muizen die esdoornsap kregen voorafgaand aan de stress experimenten geen kleine of grote laesies vertoonden.

(!!)

Met andere woorden, esdoornsap was niet alleen effectief, het was effectiever dan L-arginine en omeprazol in het beschermen tegen maagslijmvlies laesies. Het mechanisme achter de beschermende effecten van esdoornsap lijkt verband te houden met zijn vermogen om de mRNA-expressie van iNOS en nNOS aanzienlijk te verlagen, twee enzymen waarvan is aangetoond dat ze een sleutelrol spelen bij de vorming van maagslijmvlieslaesies.

Onderzoekers concludeerden dat het sap van A. mono kan worden gebruikt als middel tegen maagzweren of voor andere preventieve en nutraceutische doeleinden.

Houtsap verlaagt de bloeddruk

Net als Acer mono is Acer okamotoanum een andere esdoornsoort die in Korea voorkomt. De sapconcentraties van calcium, kalium en magnesium zijn 37, 20 en 3,9 keer hoger dan de concentraties die in bronwater worden aangetroffen. Net zoals calcium en kalium twee mineralen zijn die een optimale gezondheid van de botten ondersteunen, spelen ze ook een rol bij het reguleren van de bloeddruk.

Om de bloeddrukverlagende effecten van A. okamotoanum-sap te testen, voerden onderzoekers hypertensieve ratten bronwater aangevuld met 25%, 50%, of 100% esdoornsap (3). Vergeleken met de ratten die alleen commercieel bronwater te eten kregen, vertoonden de ratten waaraan alle concentraties esdoornsap waren toegevoegd een verlaging van de bloeddruk.

Onderzoekers schreven het bloeddrukverlagende effect van A. okamotoanum sap toe aan de concentratie kaliumionen. Als bijkomend voordeel daalde ook het lichaamsgewicht van de ratten die gevoed werden met 50% en 100% ahornsapconcentraties.

Ahornsap voorkomt katers

Oorspronkelijk was de titel van deze sectie “Ahornsap vergemakkelijkt alcoholmetabolisme”, wat waarschijnlijk de nauwkeurigere bewoording is van wat ik nu ga beschrijven. Maar hé, soms moet je gewoon sensatie gebruiken om de aandacht van je publiek te trekken! Hoe dan ook…

Zoals eerder gezegd, bevat het sap van A. okamotoanum verschillende elektrolyten (de opgeloste minerale ionen calcium, magnesium, en kalium). Omdat alcoholconsumptie een fysiologisch effect heeft op de absorptie, eliminatie en serumconcentraties van elektrolyten en mineralen, wilden onderzoekers nagaan welk effect A. okamotoanum sap eventueel had op het alcoholmetabolisme bij ratten.

Onderzoekers dienden concentraties van 25%, 50%, en 100% esdoornsap toe aan ratten, 30 minuten voor ze alcohol kregen (4). Vergeleken met de ratten die alcohol kregen zonder ahornsap, vertoonden de ratten die met ahornsap werden voorbehandeld, 5 uur later aanzienlijke verminderingen in de bloedconcentraties van zowel alcohol als acetaldehyde – een giftig bijprodukt van het alcoholmetabolisme.

Daarnaast was de mRNA expressie van alcohol dehydrogenase (ADH) en aldehyde dehydrogenase (ALDH), twee leverenzymen die nodig zijn voor het alcohol metabolisme, significant verhoogd bij de ratten die werden voorbehandeld met esdoornsap (verhoogd is een goede zaak in dit geval). De resultaten suggereren dat, althans bij ratten, het nuttigen van esdoornsap vóór de inname van alcohol de snelheid kan verhogen waarmee alcohol in het lichaam wordt gemetaboliseerd. De onderzoekers concludeerden ook dat ahornsap de oxidatieve stress kan verminderen die gepaard gaat met alcoholgebruik.

Ahornsap ondersteunt een gezonde immuunrespons

Wanneer ons lichaam wordt blootgesteld aan pathogene microben, geeft ons immuunsysteem gehoor aan de oproep tot actie. Met name witte bloedcellen, bekend als neutrofielen, verzamelen zich op de plaats van de infectie en slokken de beledigende microben op (denk aan inslikken). Zodra de ziekteverwekkers zijn opgeslokt, genereren enzymen in ons lichaam stoffen die bekend staan als reactieve zuurstofsoorten (ROS) die, door oxidatie, de slechteriken elimineren.

Dit laatste proces – het genereren van reactieve zuurstofsoorten – is nodig om ziekteverwekkers te verwijderen, maar het kan ook schade toebrengen in ons lichaam. Oxidatie is een continu proces, maar teveel oxidatie kan een slechte zaak zijn. Daarom is regulering nodig om deze delicate dans tussen het elimineren van ziekteverwekkers en het minimaliseren van schade aan gastheerweefsel in evenwicht te houden. Ahornsap (A. okamotoanum) zou inderdaad kunnen helpen.

Om deze hypothese te testen, behandelden onderzoekers muizen, ratten en hoektanden met een verbinding waarvan bekend is dat deze het immuunsysteem aantast, en dienden vervolgens toenemende concentraties A. okamotoanum sap toe (5). De resultaten toonden aan dat behandeling met esdoornsap de activiteit van neutrofielen (immuuncellen) in muizen, ratten en hoektanden stimuleerde. Bovendien versterkte het sap de laatste stap in dit proces – de eliminatie van microben met behulp van ROS.

Hoewel deze studie werd uitgevoerd op dieren, concludeerden de onderzoekers dat A. okamotoanum sap potentiële antimicrobiële effecten kan hebben voor patiënten met een infectie.

Houtsap bevat antioxidanten

Zoals eerder vermeld, is oxidatie een natuurlijk proces in het menselijk lichaam dat, als het niet wordt gecontroleerd, kan leiden tot aandoeningen zoals atherosclerose, diabetes en de ziekte van Alzheimer (om er maar een paar te noemen). Antioxidanten bestrijden het proces van oxidatie, en kunnen zowel intern als extern worden geproduceerd door de consumptie van antioxidant-rijk voedsel – bijvoorbeeld de suikerahorn.

De suikerahorn (Acer saccharum), een soort die inheems is in Noord-Amerika, levert het hoogste volume en de hoogste concentratie sap, waardoor het een superieure kandidaat is om te tappen. Het suikergehalte is ongeveer 2,0%.

Antioxidanten in het sap van A. saccharum hebben het vermogen om het superoxide-radicaal (6) te neutraliseren – een potentieel destructieve molecule die betrokken is bij talrijke ziekten, waaronder diabetes en hart- en vaatziekten (7, 8).

Van de 10 verbindingen die in suikerahornsap zijn geanalyseerd op hun antioxiderende werking, worden er slechts 3 gevonden in de siroop van de suikerahorn. Dit betekent dat verschillende antioxidantverbindingen schijnbaar verloren gaan bij de omzetting van sap in stroop. Misschien is dit een van de vele voordelen van het consumeren van esdoornsap in zijn verse vorm.

Samenvatting van gezondheidsvoordelen: Sap van verschillende esdoornsoorten biedt aantoonbaar ondersteuning bij osteoporose, voorkomt maagzweren, verlaagt de bloeddruk, verzacht een alcoholische kater, ondersteunt een gezond immuunsysteem en biedt antioxidanten in de voeding.

Nou, ik begrijp dat bij het meeste onderzoek dat in dit artikel wordt aangehaald, dieren als proefpersonen zijn gebruikt. Wij – Homo sapiens – zijn dieren, zeker, maar duidelijk niet van het type muis, rat of hond. Daarom zal de academicus in mij zeggen: “Hoewel zeker veelbelovend, kunnen we deze bevindingen niet volledig extrapoleren naar mensen.” Erg droog, ik weet het. Maar echt, onderzoekers zullen beweren dat het feit dat esdoornsap de bloeddruk bij ratten verlaagt, niet betekent dat het hetzelfde zal doen bij jou en mij.

Ook begrijp ik dat het meeste onderzoek naar esdoornsap betrekking heeft op esdoornsoorten die niet inheems zijn in het continent dat de meeste esdoornsiroop produceert. Van de 6 primaire onderzoeksartikelen die ik heb bekeken, gebruikte er slechts één de esdoornsoort die het dichtst bij de meeste Amerikaanse esdoornliefhebbers staat – de suikeresdoorn, Acer saccharum. Daarom kunnen we niet met zekerheid zeggen dat het sap van alle esdoornsoorten precies dezelfde effecten heeft op biologische systemen.

De voordelen die in dit artikel worden beschreven, mogen echter niet worden verworpen louter en alleen omdat dieren de proefpersonen waren, of omdat geografisch irrelevante boomsoorten werden gebruikt. Dat is onzin. Er bestaat geen twijfel over dat alle esdoornsap, ongeacht de soort, een scala aan fysiologisch actieve verbindingen bevat, waaronder vitaminen, mineralen, polyfenolen en antioxidanten die allemaal belangrijke gezondheidsvoordelen bieden.

Zo is bijvoorbeeld aangetoond dat sap van zowel de suiker- als de rode esdoorn (A. rubrum) verbindingen bevat die kankerremmende effecten hebben (9). Van sap van de suikeresdoorn is ook aangetoond dat het de vorming van stikstofmonoxide remt, een proces dat een rol speelt bij tal van ziekten (10).

Als je het mij vraagt, zou ik zeggen dat alle esdoornsap therapeutisch potentieel bezit, en ik zou de voordelen zeker niet beperken tot slechts een handvol soorten.

Daarnaast heb ik het gevoel dat niet alleen het consumeren van zuiver esdoornsap – rechtstreeks van de boom, geen verdere bewerking nodig – aanzienlijke voordelen kan opleveren, maar dat er nog een ander niveau van therapie te behalen valt door het feitelijke proces van het zelf oogsten van het sap. Geen tussenpersoon… alleen jij en de esdoornboom, verbonden in gemeenschap door het elixer dat leven geeft aan zowel hem als jou.

Wat denk je? Ahornsap voor de overwinning? Als u nog nooit gedronken hebt, raad ik u ten zeerste aan het te proberen. Eén slokje kan je hele leven veranderen (sorry, geen onderzoek om dat te staven). 🙂

Laten we in contact blijven! Vul hieronder uw naam en e-mailadres in om informatie van Adam Haritan te ontvangen over de identificatie van wilde planten en paddenstoelen. Dank u!

Vergeet ook niet de Facebook- en Instagram-pagina’s te bekijken om meer te leren over voeding en identificatie van wilde voeding!

-Adam Haritan