De hersens van vogels zijn anders gestructureerd dan die van zoogdieren. Dit heeft ertoe geleid dat ze door veel wetenschappers als dom worden afgedaan. Maar nieuw onderzoek heeft uitgewezen dat anders betekent niet per definitie minderwaardig. Een nieuw boek van Nathan Emery legt uit dat er nu veel bewijs is dat vogels een indrukwekkende intelligentie bezitten en beschouwd zouden kunnen worden als “gevederde apen”.
De hersenschors
Vogels hebben geen hersenschors en dus gingen wetenschappers ervan uit dat vogels niet in staat waren tot hoger denken. Maar men weet nu dat bij vogels een ander deel van de hersenen, het pallium, is geëvolueerd om op soortgelijke wijze te functioneren als de hersenschors bij zoogdieren. Bovendien hebben vogels kortere verbindingen tussen de delen van hun hersenen dan zoogdieren. Dit betekent dat zij wellicht sneller beslissingen kunnen nemen.
Wat is intelligentie?
In 1960 observeerde Jane Goodall chimpansees die gereedschappen maakten en daarmee blijk gaven van het vermogen om problemen op te lossen. Het vermogen om gereedschap te maken werd de maatstaf voor intelligentie. Sindsdien is bij een aantal vogelsoorten ontdekt dat zij gereedschap gebruiken, voornamelijk om voorwerpen op te pakken die zij met hun snavel niet kunnen bereiken. Nathan Emery gelooft echter dat het maken van gereedschap niet de enige maatstaf voor intelligentie is. Hij zegt dat het moeilijk is de ene soort met de andere te vergelijken, omdat ze zijn geëvolueerd om verschillende vaardigheden te bezitten.
Emery legt uit dat roeken beter zijn dan achtjarige kinderen in het bereiken van traktaties met een draadhaak, maar inferieur aan die kinderen als het op andere taken aankomt. Ook het vermogen van sommige vogels om menselijke spraak na te bootsen en de complexe sociale structuren van bepaalde soorten zijn indicatoren van intelligentie. Emery meent dat intelligentie kan worden omschreven als het vermogen om problemen op te lossen met behulp van cognitie in plaats van louter instinct of uit het hoofd leren.
Bird Geniuses
Helaas is slechts een klein aantal vogelsoorten op hun intelligentie getest. Emery voorspelt dat neushoornvogels, spechten en valken wel eens zeer intelligent zouden kunnen blijken te zijn door de relatieve grootte van hun hersenen. Zelfs de tamme kip zou wel eens verrassend intelligent kunnen zijn. Kippen zijn de dichtstbevolkte vogel op aarde en de mens eet ze in groten getale. Maar een kuiken van één dag oud kan het verschil zien tussen voorwerpen. Misschien moeten we de manier waarop we tegen de kwaliteit van het leven van kippen aankijken, volledig herzien.
Emery stelt ook voor dat we ons afvragen of het wel gepast is om sportvogels af te schieten en of boeren kraaien moeten doden om te voorkomen dat ze hun gewassen vernielen. Het is aangetoond dat kraaien even intelligent zijn als chimpansees en we zouden het niet aanvaardbaar vinden apen af te schieten voor de sport of omdat ze een boerderij bedreigen.
Kijken in de Spiegel
Chimpansees lijken een beetje op mensen en dus kunnen we ons met hen in verbinding stellen. Vogels gebruiken hun hersenen op een andere manier dan zoogdieren, maar dat betekent niet dat hun capaciteiten inferieur zijn. Intelligentie kan zich op vele manieren manifesteren en misschien wordt het tijd dat we ophouden ons zo superieur te voelen en de bijzondere vermogens van vogels gaan waarderen.