Heb je je ooit gerealiseerd dat alles wat zich in je geest afspeelt – elke gedachte, elk gevoel, elke gewaarwording, alles waarvan je je bewust bent – zich in feite alleen in je eigen innerlijke wereld afspeelt? Je gedachten verschijnen alleen voor jou, en worden door niemand anders gehoord. Er is één fysieke wereld hier op aarde, maar miljarden verschillende innerlijke werelden. We zitten allemaal in onze eigen afzonderlijke theaters, en zijn getuige van totaal verschillende voorstellingen, en toch gedragen we ons alsof we in hetzelfde publiek zitten, kijkend naar dezelfde gebeurtenis die we leven noemen.
Waarom is het belangrijk om deze waarheid te overpeinzen? Hierover mediteren is bevrijdend, omdat het impliceert dat wat wij persoonlijk in ons hoofd beleven, niet echt is. We zijn ons bewust van onze gedachten, dus in die zin zijn ze echt. En toch bestaan onze gedachten niet buiten ons bewustzijn. De gedachte die zich op dit moment aan u voordoet, komt nergens anders werkelijk voor. In tegenstelling tot de manier waarop wij het ons voorstellen, zijn onze gedachten niet solide, zoals bomen of rotsen die op een tastbare manier buiten ons bestaan. Ik heb zeker nog nooit een gedachte op straat langs mij zien lopen. Waar, hoe en of gedachten zelfs maar in het lichaam bestaan, is niet duidelijk. Dat gedachten aan ons bewustzijn verschijnen, op een reusachtig projectiescherm (waarop wij het publiek zijn), is alles wat we weten.
Laten we zeggen dat je op dit moment een gedachte hebt over een vriendin en iets specifieks dat zij heeft gedaan, en wat je in reactie daarop tegen haar wilt zeggen. Die vriendin aan wie u denkt, ervaart uw gedachte (aan haar) op dit moment niet. Als je je niet bezighoudt met die gedachte, of haar vermaakt, zal ze letterlijk niet bestaan. De gedachte verschijnt alleen in jou. Je vriendin weet er niets van. En wat het nog vreemder maakt, jij had die gedachte, die jij “de jouwe” noemt, niet eens. Integendeel, ze verscheen aan en in je bewustzijn, zonder dat je er ooit voor gekozen had of erom gevraagd had! Als die gedachte niet wordt gevoed met jouw aandacht of belangstelling, is hij al verdwenen.
Wat maakt dat een gedachte echt aanvoelt, is de aandacht die we eraan schenken. We maken van een gedachte een vast object door erop te focussen en ons ermee bezig te houden alsof het een gebeurtenis is die ergens in de wereld plaatsvindt. Meestal in de wereld van de persoon of het ding waar we aan denken. We verbinden de twee – de gedachte en het voorwerp waarover de gedachte gaat – terwijl die twee in feite niet met elkaar verbonden zijn. Onze gedachte heeft geen invloed op het voorwerp van die gedachte, tenzij we geloven dat dat zo is. Hoe bevrijdend is het te weten dat, als we niet op een gedachte letten, erop antwoorden, ze veranderen, ons ermee identificeren en al de rest, ze letterlijk ophoudt te bestaan. Als we een gedachte niets laten zijn, dan is dat wat het zal zijn … niets.
Het kan een beetje beangstigend zijn om te beseffen dat wij de enigen zijn die de ervaring beleven die wij beleven, dat wat wij onze ervaring noemen in werkelijkheid niet bestaat, behalve voor een moment in onze geest. Zo kan het ook verontrustend zijn te bedenken dat er in werkelijkheid helemaal geen gedeelde ervaring aan de gang is. Bovendien kiezen we de gedachten en gevoelens die voor ons verschijnen niet – ze verschijnen eenvoudigweg in ons bewustzijn en verdwijnen dan weer, als vuurvliegjes in de nacht. Van welke gedachten ze worden gemaakt en waar ze vandaan komen, kunnen we eenvoudigweg niet weten.
Maar de vraag rijst dan, als ieder van ons verschillende gedachten hoort (een heel ander circus beleeft, zo je wilt), waarvan we geen enkel zelf schrijven, voor wie of wat zijn dan al deze afzonderlijke en individuele voorstellingen? Wie of wat is het grotere publiek – het collectieve bewustzijn waarbinnen al deze afzonderlijke gebeurtenissen plaatsvinden? Dit is een vraag om over na te denken in plaats van te beantwoorden.
En dus de volgende keer dat een gedachte voor je verschijnt, binnen je bewustzijn, onthoud dan dat ze niet echt is in de zin dat ze een vaste vorm heeft of ergens buiten je bestaat. De inhoud van datgene waar je aan denkt wordt op geen enkele manier beïnvloed door het feit dat deze gedachte in jou verschijnt, noch is hij/zij zich ervan bewust dat een dergelijke gebeurtenis in jouw innerlijke wereld plaatsvindt. De gedachte verschijnt alleen voor en in jou. Zonder het sap van uw aandacht verdwijnt zij eenvoudigweg zonder een spoor achter te laten.