Het is niet onmogelijk om eiwitvergiftiging te krijgen van alledaags voedsel, maar je moet er echt voor werken, zegt een van onze top voedingswetenschappers.
De opmerkingen komen na de dood in juni van bodybuilder Meegan Hefford uit Perth, van wie sindsdien is onthuld dat haar instorting werd veroorzaakt door haar eiwitrijke dieet van supplementen, shakes en eiwitten.
Mevrouw Hefford, een 25-jarige moeder van twee kinderen, behoorde tot de één op 8000 mensen die lijden aan een ureumcyclusstoornis, een genetische aandoening die de manier verandert waarop voedsel wordt gemetaboliseerd.
Het stopte haar lichaam met het afbreken van haar overload aan eiwitten, en veroorzaakte een opeenhoping van ammoniak in haar bloed en vocht in haar hersenen.
De meest waarschijnlijke manier om jezelf te doden door het eten van te veel biefstuk of tofu is door erin te stikken.
Neil Mann, hoogleraar voedingswetenschappen en menselijke voeding aan de universiteit van Melbourne, zegt daarentegen dat als je alleen maar proteïnepoeders in melk drinkt, je jezelf in de problemen kunt brengen.
Een teveel aan aminozuren in de bloedbaan kan leiden tot lusteloosheid, prikkelbaarheid, verlies van eetlust, braken, hyperventilatie en toevallen.
Een piek in insuline geeft je diarree. Een overmaat aan ammoniak doet dat allemaal en zal je uiteindelijk doden.
Professor Mann zegt dat het debat over hoeveel eiwit we nodig hebben en kunnen verdragen een open debat is.
“Er is veel variabiliteit, en een grote kloof tussen de minimale behoefte en het maximum,” zegt hij.
In het algemeen hebben mensen een minimum van 0,8 gram per kilo lichaamsgewicht nodig – maar zwangere vrouwen en kinderen in ontwikkeling hebben waarschijnlijk meer nodig.
Op die basis zou een persoon van 80 kilo minimaal 64 gram eiwit nodig hebben – wat meer is dan het lijkt, aangezien 80 procent van een biefstuk bijvoorbeeld eigenlijk water is.
Professor Mann zegt dat je “mogelijk tot drie of vier gram per kilogram lichaamsgewicht kunt gaan zonder dat het echt kwaad kan – maar het is onnodig om dat te doen”.
Hij merkt op dat bodybuilders – of mensen die om afslankredenen een eiwitrijk dieet volgen – een gezuiverde vorm van eiwit consumeren in de vorm van poeders. En daar ligt het risico.
“Als je normaal voedsel eet, is het bijna onmogelijk om te veel eiwit te eten tot het punt dat het giftig wordt,” zegt hij.
De moeder van mevrouw Hefford, Michelle White, zegt dat haar dochter twee keer per dag in de sportschool trainde en eiwitrijke maaltijden at, evenals de supplementen innam in de weken voordat ze stierf. Ze heeft opgeroepen om de verkoop van eiwitproducten te reguleren. “Ik kon niet geloven wat de artsen me vertelden, dat ze stervende was,” vertelde mevrouw White aan Perth Now. “Ze zag er niet ziek uit, ze zag er prachtig uit.”
Professor Mann zegt dat de toxiciteit ontstaat wanneer eiwit wordt afgebroken in het spijsverteringskanaal; overtollige stikstof produceert ammoniak, dat vervolgens in de lever wordt afgebroken tot ureum, dat op zijn beurt via de bloedbaan naar de nieren gaat, waar het wordt uitgescheiden in de urine.
Als het niet snel genoeg wordt afgebroken, hoopt de ammoniak zich op en geeft het lichaam het op.
“Tenzij je een genetische gevoeligheid hebt, waarbij je eiwitten niet goed afbreekt – of je kunt ze wel afbreken, maar je kunt de ammoniak in je lichaam niet snel genoeg kwijt – zul je geen problemen krijgen,” zegt hij.
Professor Mann zegt dat er in de geschiedenis zeldzame gebeurtenissen zijn geweest waarbij mensen niets anders aten dan pure, magere eiwitten en stierven.
“Er is een situatie die konijnenhongersnood wordt genoemd en die zich voordeed in de vroege dagen van de Amerikaanse nederzetting, toen de kolonisten naar het westen trokken in de wagentreinen. In de wintermaanden was er niets anders te eten voor hen dan kleine knaagdieren zoals konijnen. In die tijd van het jaar hebben de dieren niet veel vet bij zich.
“Dus als je ze doodt en opeet, eet je vrijwel puur eiwit. En als ze niets anders in hun dieet hadden, aten ze wekenlang eiwitten. Er zijn gevallen bekend van mensen die stierven aan ammoniakvergiftiging. Wij zouden normaal nooit zoveel eiwitten eten.”
Toch blijft de vraag hoeveel precies te veel is, giswerk.
“Het is een vaag gebied omdat andere dieren eiwitten anders metaboliseren dan wij – en toch kunnen we alleen dierstudies doen. We kunnen geen menselijk onderzoek doen omdat het mensen schaadt,” zegt hij.
“Er is slechts één onderzoek op mensen gedaan, enkele jaren geleden, voordat ethische overwegingen in aanmerking werden genomen. De meeste berekeningen zijn op die studie gebaseerd.”