Osteogenesis Imperfecta – ook bekend als OI of ‘brozebottenziekte’ – is een zeldzame genetische aandoening van botten en bindweefsel. De diagnose is over de hele wereld bekend en komt voor ongeacht geslacht of etnische afkomst.
Karakteristieken
De belangrijkste kenmerken van OI zijn:
- fragiliteit van de botten
- korte gestalte (maar mensen kunnen ook een normale lengte hebben)
- scoliose en andere skeletmisvormingen
- losse gewrichten
- blauwe sclerae
- het gehoor beperking
- dentinogenesis imperfecta
- fragiele tanden
Oorzaken van OI
OI wordt veroorzaakt door een genetisch defect dat resulteert in onvoldoende productie of onvolmaakt gevormd collageen, dat het belangrijkste bestanddeel is van bindweefsel zoals bot. OI kan alle delen van het lichaam aantasten waarbij collageen betrokken is, inclusief ogen en inwendige organen. In ongeveer 90 procent van de gevallen is OI te wijten aan mutaties in collageen type I. Maar in latere jaren zijn veel zeldzame vormen van OI ontdekt die door andere genen dan type I collageen worden veroorzaakt (zie tabel). Alle genen die voor OI coderen, houden echter verband met de vorming en resorptie van bot.
Erving
Erving van OI is meestal dominant (ongeveer 90 procent van de gevallen), wat betekent dat een OI-gen van de ene ouder ziekte kan veroorzaken, ook al is het overeenkomstige gen van de andere ouder normaal. Er komen ook nieuwe mutaties voor die op dominante wijze aan toekomstige generaties kunnen worden doorgegeven (50 procent kans op een kind met OI). Er bestaan ook zeldzame recessieve vormen van OI (ongeveer 10 procent), waarbij OI wordt geërfd van twee gezonde ouders die drager zijn van het OI-gen.
Classificatie
OI is ingedeeld in verschillende klinische typen op basis van ernst. Binnen één klinisch type (en ernst) kan OI echter door verschillende genetische mutaties worden veroorzaakt. Tot voor kort kreeg elk nieuw ontdekt gen een nieuw nummer in het classificatiesysteem (OI type VI – …) maar sinds 2015/2016 is het gebruikelijker om OI in te delen in vijf typen op basis van klinisch type/zwaarte en daarnaast de specifieke mutaties + wijze van overerving op te nemen.
Zelfs als een genetische oorzaak niet wordt gevonden – kan OI nog steeds klinisch worden gediagnosticeerd. Er zijn nog steeds mutaties die OI veroorzaken die wachten om gevonden en/of beschreven te worden. Er is een grote variatie in hoe ernstig een persoon is getroffen.