Alai

Definicje

Antybiotyki to związki, które są skuteczne w leczeniu zakażeń wywołanych przez organizmy takie jak bakterie, grzyby i pierwotniaki. Antybiotyki to w większości małe cząsteczki, o masie mniejszej niż 2000 Daltonów. Szczepionki to związki stosowane w celu zapewnienia odporności na określoną chorobę. Szczepionki to zazwyczaj martwe lub inaktywowane organizmy lub związki z nich oczyszczone.

Tutaj film pokazujący, jak działa nasz układ odpornościowy w odniesieniu do szczepionek i przeciwciał:

Różnice w źródłach

Antybiotyki mogą pochodzić ze źródeł naturalnych, półsyntetycznych i syntetycznych, a źródła szczepionek obejmują żywe lub inaktywowane drobnoustroje, toksyny, antygeny itp.

Szczepionki pochodzą zwykle od tych samych zarazków, przed którymi szczepionka ma chronić. Szczepionka zazwyczaj zawiera czynnik, który przypomina chorobotwórczy mikroorganizm i często jest wytwarzana z osłabionych lub zabitych form mikroba. Czynnik ten stymuluje układ odpornościowy organizmu do rozpoznania czynnika jako obcego, zniszczenia go i „zapamiętania”, tak aby układ odpornościowy mógł łatwiej rozpoznać i zniszczyć każdy z tych mikroorganizmów, które napotka później.

Różne typy antybiotyków i szczepionek

Typy antybiotyków

Klasyfikacja według wpływu na bakterie

Antybiotyki są głównie dwóch typów, tych, które zabijają bakterie (bakteriobójcze) i tych, które hamują wzrost bakterii (bakteriostatyczne). Związki te są klasyfikowane według ich struktury i mechanizmu działania, na przykład antybiotyki mogą celować w ścianę komórkową bakterii, błonę komórkową lub zakłócać działanie enzymów bakteryjnych lub ważnych procesów, takich jak synteza białek.

Klasyfikacja oparta na źródle

Poza tą klasyfikacją antybiotyki są również pogrupowane na typy naturalne, półsyntetyczne i syntetyczne w zależności od tego, czy pochodzą z organizmów żywych, jak aminoglikozydy, związki zmodyfikowane, jak beta-laktamy – np. penicylina – lub czysto syntetyczne, jak sulfonamidy, chinolony i oksazolidynony.

Klasyfikacja oparta na spektrum działania bakterii

Antybiotyki o wąskim spektrum działania działają na poszczególne bakterie, podczas gdy antybiotyki o dużym spektrum działania działają na szeroki zakres bakterii. W ostatnich latach antybiotyki zostały podzielone na trzy klasy: cykliczne lipopeptydy, oksazolidynony i glicylocyklibiny. Dwie pierwsze są ukierunkowane na infekcje gram-dodatnie, podczas gdy ostatnia jest antybiotykiem o szerokim spektrum działania, leczącym wiele różnych rodzajów bakterii.

Typy szczepionek

Szczepionki są różnych typów – żywe i atenuowane, inaktywowane podjednostki, toksoidy, szczepionki skoniugowane, DNA, szczepionki wektorów rekombinowanych i inne szczepionki eksperymentalne.

Żywe, atenuowane szczepionki są osłabionymi mikrobami, które pomagają wywołać odporność na całe życie poprzez wywołanie silnej odpowiedzi immunologicznej. Ogromną wadą tego typu szczepionek jest to, że ponieważ wirus jest żywy, może on mutować i powodować poważne reakcje u osób ze słabym układem odpornościowym. Innym ograniczeniem tej szczepionki jest to, że aby zachować jej moc, musi być przechowywana w lodówce. Przykłady dla tego typu obejmują szczepionki przeciwko ospie wietrznej, odrze i śwince.

Szczepionki inaktywowane są martwymi mikrobami i są bezpieczniejsze niż żywe szczepionki, chociaż wywołują słabszą odpowiedź immunologiczną i często muszą być uzupełniane dawkami przypominającymi. Szczepionki DTap i Tdap są szczepionkami inaktywowanymi.

Szczepionki podjednostkowe zawierają tylko podjednostki, antygeny lub epitopy (od 1 do 20), które mogą wywołać odpowiedź immunologiczną. Przykładem tego typu jest szczepionka przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C.

Szczepionki toksoidowe są stosowane w przypadku zakażeń, w których organizmy wydzielają szkodliwe toksyny w organizmie gospodarza. W tym typie stosuje się szczepionki z „odtoksycznionymi” toksynami.

Szczepionki koniugatowe są stosowane w przypadku bakterii, które posiadają polisacharydową otoczkę, która nie jest immunogenna lub rozpoznawana przez układ odpornościowy. W tych szczepionkach antygen jest dodawany do otoczki polisacharydowej, aby umożliwić organizmowi wytworzenie odpowiedzi immunologicznej przeciwko niej.

Szczepionki wektorowe rekombinowane wykorzystują fizjologię jednego organizmu i DNA innego do zwalczania złożonych zakażeń.

Szczepionki DNA są opracowywane przez wprowadzenie DNA czynnika zakaźnego do komórki ludzkiej lub zwierzęcej. W ten sposób układ odpornościowy jest w stanie rozpoznać i rozwinąć odporność przeciwko białkom organizmu. Chociaż jest to wciąż na etapie eksperymentalnym, efekt tego typu szczepionek obiecuje trwać dłużej i może być łatwo przechowywany.

Inne eksperymentalne szczepionki obejmują szczepionki z komórek dendrytycznych i szczepionki peptydowe z receptorem komórek T.

Administrowanie szczepionkami a antybiotykami

Antybiotyki są zwykle podawane doustnie, dożylnie lub miejscowo. Kurs może trwać od minimum 3-5 dni lub dłużej w zależności od rodzaju i ciężkości zakażenia.

Duża liczba szczepionek i ich dawek przypominających jest zwykle zaplanowana przed ukończeniem przez dzieci drugiego roku życia. W Stanach Zjednoczonych rutynowe szczepienia dla dzieci obejmują szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, polio, śwince, odrze, różyczce, błonicy, krztuścowi, tężcowi, ospie wietrznej, rotawirusom, grypie, chorobie meningokokowej i zapaleniu płuc. Rutyna ta może się różnić w innych krajach i jest stale aktualizowana. Dostępne są również szczepienia przeciwko innym zakażeniom, takim jak półpasiec, HPV.

Skutki uboczne

Aczkolwiek antybiotyki nie są uważane za niebezpieczne, związki te mogą powodować pewne działania niepożądane. Należą do nich: gorączka, nudności, biegunka i reakcje alergiczne. Antybiotyki mogą powodować poważne reakcje, gdy są przyjmowane w połączeniu z innym lekiem lub alkoholem. Antybiotyki mają również tendencję do zabijania „dobrych” bakterii, których obecność w organizmie – zwłaszcza w jelitach – jest ważna dla zdrowia.

Bezpieczeństwo szczepionek

W przeszłości toczyło się wiele sporów na temat skuteczności oraz etycznych i bezpiecznych aspektów stosowania szczepionek. Na przykład w badaniu opublikowanym w czerwcu 2014 r. w Canadian Medical Association Journal stwierdzono, że skojarzona szczepionka przeciwko odrze-śwince-rubelce-warikuli (MMRV) dwukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia drgawek gorączkowych u maluchów w porównaniu z podawaniem oddzielnych szczepionek MMR i przeciwko ospie wietrznej (MMR+V).

Pod rządami National Childhood Vaccine Injury Act (NCVIA) prawo federalne wymaga, aby oświadczenia informacyjne o szczepionkach (VIS) były przekazywane pacjentom lub ich rodzicom za każdym razem, gdy podawane są określone szczepionki. CDC utrzymuje, że obecnie produkowane szczepionki spełniają bardzo wysokie standardy bezpieczeństwa, tak że ogólna korzyść i ochrona, jaką oferują szczepionki przed chorobami, znacznie przewyższa wszelkie niepożądane reakcje, jakie mogą one wywołać u niektórych osób.

Historia

Nawet zanim zrozumiano pojęcie zarazków i chorób, ludzie w Egipcie, Indiach i rdzenni mieszkańcy Ameryki używali pleśni do leczenia niektórych infekcji. Pierwszy przełom w antybiotykach nastąpił wraz z odkryciem penicyliny przez Alexandra Fleminga w 1928 roku. Po tym nastąpiło odkrycie leków sulfowych, streptomycyny, tetracykliny i wielu innych antybiotyków do zwalczania różnych mikrobów i chorób.

Najwcześniejsze doniesienia o szczepionkach wydają się pochodzić z Indii i Chin w XVII wieku i zapisane w tekstach ajurwedyjskich. Pierwszy opis skutecznej procedury szczepienia pochodzi od dr Emmanuela Timoni w 1724 roku, a pół wieku później Edward Jenner samodzielnie opisał metodę szczepienia ludzi przeciwko ospie wietrznej. Technika ta została rozwinięta przez Ludwika Pasteura w XIX wieku w celu wyprodukowania szczepionek przeciwko wąglikowi i wściekliźnie. Od tego czasu podejmowano próby opracowania kolejnych szczepionek przeciwko wielu innym chorobom.