2020-03-10 Tohoku, Japonia
Zawalony budynek w Onagawa, przechylony na bok przez siłę fal tsunami. © UNU-EHS / Joerg Szarzynski
Tragiczne wydarzenie zapoczątkowuje obiecującą współpracę w celu zmniejszenia ryzyka katastrof
by Paola Fontanella Pisa i Joerg Szarzynski
Dziewięć lat temu wielkie wschodnio-japońskie trzęsienie ziemi i tsunami nawiedziły wschodnie wybrzeże japońskiego regionu Tohoku, silnie uderzając w japońskie prefektury Iwate, Miyagi i Fukushima. W piątek 11 marca 2011 r. o godzinie 02:46 czasu JST podmorskie trzęsienie ziemi o magnitudzie 9.0 wygenerowało fale tsunami o wysokości dochodzącej do 40 metrów, zmywając całe wsie i miasteczka oraz pozbawiając życia tysiące ludzi. Trzęsienie ziemi doprowadziło również do katastrofy nuklearnej w elektrowni Fukushima Dai-Ichi.
To wydarzenie było najsilniejszym trzęsieniem ziemi, jakie kiedykolwiek zarejestrowano w Japonii. Nawet w tak wysoko rozwiniętym kraju jak Japonia i na obszarze o długiej historii radzenia sobie zarówno z trzęsieniami ziemi, jak i tsunami, ujawniło ono ograniczenia istniejących systemów wczesnego ostrzegania i interwencji w sytuacjach kryzysowych w obliczu zdarzenia o tak niskiej częstotliwości i dużym wpływie. Chociaż zaawansowane budynki odporne na trzęsienia ziemi na tym obszarze były w stanie zapobiec wielu stratom spowodowanym samymi wstrząsami, następujące po nich tsunami pochłonęło tysiące istnień ludzkich.
Jednakże, prawdopodobnie bardziej niż jakakolwiek inna katastrofa, drastyczne długoterminowe społeczno-ekonomiczne konsekwencje trzęsienia ziemi w Tohoku w 2011 r., zwłaszcza w regionie Fukushima, w ogromnym stopniu pobudziły innowacje, badania naukowe i wysiłki na rzecz rozwoju technologicznego w Japonii. Uniwersytet Tohoku w Sendai, na przykład, podjął znaczne wysiłki w celu wzbogacenia swojej oferty naukowej, co było nieodłącznie motywowane potrzebą prowadzenia badań nad zwiększeniem odporności społeczności na takie katastrofalne zagrożenia w połączeniu z niekorzystnym wpływem zmian klimatu. Uniwersytet ten założył Międzynarodowy Instytut Badawczy Nauk o Katastrofach (IRIDeS), który prowadzi wiodące na świecie badania w zakresie nauk o katastrofach związanych z trzęsieniami ziemi i tsunami oraz łagodzenia skutków katastrof. Ponadto Uniwersytet Tohoku opracował międzynarodowy wspólny program studiów podyplomowych w zakresie badań nad odpornością i bezpieczeństwem. Program ten ma na celu zapewnienie światowej klasy edukacji dla przyszłych liderów badań. „Nauki o katastrofach i bezpieczeństwie” zostały uznane za kluczowy klaster badań międzynarodowych, a celem edukacyjnym jest rozwój naukowców o międzynarodowych poglądach, koncentrujących się na odporności społecznej i bezpieczeństwie człowieka.
Poprzednie centrum zarządzania katastrofami w Minamisanriku, zachowane jako miejsce pamięci o tsunami z 2011 roku © UNU-EHS / Joerg Szarzynski
W tym samym czasie, sytuacja po katastrofie również sprzyjała współpracy między Uniwersytetem Tohoku i UNU-EHS. W drugą rocznicę wielkiego trzęsienia ziemi we wschodniej Japonii, UNU-EHS zorganizowało warsztaty naukowe wspólnie z Uniwersytetem Tohoku. To wydarzenie zapewniło naukowcom wyjątkowe forum do zbadania i podzielenia się wnioskami wyciągniętymi po trzęsieniu ziemi i tsunami.
To pierwsze wydarzenie utorowało drogę do rozwoju dodatkowych wspólnych działań między dwoma instytutami poprzez wydarzenia naukowe i rozwój zdolności w zakresie bezpieczeństwa ludzi i podatności na zagrożenia na obszarach dotkniętych katastrofami. Kamieniem milowym tej współpracy był wspólny udział w III Światowej Konferencji w sprawie Zmniejszania Ryzyka Katastrof (WCDRR), która odbyła się w Sendai w Japonii w 2015 r. i która doprowadziła do przyjęcia przez społeczność światową Ramowego Programu Zmniejszania Ryzyka Katastrof (Sendai Framework for Disaster Risk Reduction – SFDRR).
Współpraca trwa do dziś. Właśnie w styczniu 2020 r. delegacja UNU-EHS odwiedziła Uniwersytet Tohoku, aby nawiązać kontakt z różnymi wydziałami i dalej badać możliwości współpracy, na przykład wspólne badania, budowanie potencjału, warsztaty lub wymiany studentów/pracowników. Delegacja miała również okazję poprowadzić wykład plenarny w kampusie Aobayama Uniwersytetu Tohoku i poruszyła tematy takie jak gotowość do reagowania w sytuacjach kryzysowych i zarządzanie ryzykiem w XXI wieku.
Dzięki międzynarodowej współpracy i wymianie wiedzy partnerzy mają nadzieję lepiej zrozumieć zagrożenia, zwiększyć gotowość i poprawić odporność społeczną, aby być lepiej przygotowanym na przyszłe klęski żywiołowe.
Dzięki międzynarodowej współpracy i wymianie wiedzy partnerzy mają nadzieję lepiej zrozumieć zagrożenia, zwiększyć gotowość i poprawić odporność społeczną, aby być lepiej przygotowanym na przyszłe klęski żywiołowe.