Alai

Izotretynoina jest nową, doustnie aktywną pochodną kwasu retinowego, przeznaczoną do leczenia ciężkiego, opornego na leczenie trądziku guzkowo-krostkowego. Profil farmakologiczny izotretynoiny sugeruje, że działa ona przede wszystkim poprzez zmniejszenie wielkości gruczołów łojowych i produkcji łoju, a w rezultacie zmienia skład lipidów powierzchni skóry. Mikroflora bakteryjna skóry ulega zmniejszeniu, prawdopodobnie w wyniku działania zmienionych czynników łojotokowych. Izotretynoina w dawce od 1 do 2 mg/kg/dobę przez okres od 3 do 4 miesięcy powoduje ustąpienie od 60 do 95% zmian zapalnych u pacjentów z ciężkim, opornym na leczenie trądzikiem guzkowo-torbielowatym, przy czym u wielu pacjentów po odstawieniu leku obserwuje się kontynuację leczenia i przedłużoną remisję. Dawki tak niskie jak 0,1 mg/kg/dobę również okazały się skuteczne w usuwaniu zmian; jednak przy tak niskich dawkach czas trwania remisji po przerwaniu leczenia jest zwykle krótszy. Zachęcające wyniki zaobserwowano również u niewielkiej liczby pacjentów z trądzikiem różowatym, Gram-ujemnym zapaleniem mieszków włosowych, chorobą Dariera, ichtiozą i pityriasis rubra pilaris, odpowiedź w zaburzeniach rogowacenia przypominała tę z pokrewnym lekiem etretinatem. Chociaż nie przedstawiono wyników długoterminowych badań obserwacyjnych u tych pacjentów, długotrwała remisja po odstawieniu izotretynoiny w zaburzeniach rogowacenia jest mało prawdopodobna, podobnie jak w przypadku innych leków stosowanych w tych schorzeniach. Izotretynoina jest tylko częściowo skuteczna w łuszczycy, w przeciwieństwie do etretinatu, który jest bardzo skuteczny w łuszczycy, ale nieskuteczny w ciężkim trądziku. Odnotowano również pewne zachęcające wyniki stosowania izotretynoiny u pacjentów z rakiem kolczystokomórkowym i podstawnokomórkowym, ale izotretynoina okazała się nieskuteczna w przypadku raka nabłonkowego i nienabłonkowego. Działania niepożądane dotyczące układu śluzówkowo-skórnego występują u prawie wszystkich pacjentów otrzymujących izotretynoinę, ale rzadko prowadzą do odstawienia leku. Często zgłaszane są również zwiększone stężenia triglicerydów w surowicy. Możliwość wystąpienia długotrwałego działania toksycznego na kręgosłup lub kości szkieletowe może ograniczać stosowanie izotretynoiny w ciężkich zaburzeniach rogowacenia wymagających długotrwałego podawania. Izotretynoina jest bezwzględnie przeciwwskazana u kobiet w wieku rozrodczym ze względu na jej silne właściwości teratogenne, chyba że stosowana jest skuteczna forma antykoncepcji. Tak więc izotretynoina stanowi skuteczny postęp w zakresie dostępnych opcji leczenia w trudnym obszarze terapeutycznym – u pacjentów z ciężkim trądzikiem guzkowo-krostkowym niereagującym na „tradycyjne” leczenie.