Ilość tlenu dostarczanego do mięśnia sercowego jest większa niż ilość, która jest faktycznie pobierana (tlen zużywany) przez mięsień sercowy w celu wsparcia metabolizmu oksydacyjnego. Typowo, mięsień sercowy pobiera około 50% tlenu dostarczanego przez krew tętniczą. Ta ekstrakcja tlenu jest określona przez stosunek zużycia tlenu do przepływu krwi wieńcowej, jak opisano w zasadzie Ficka. Ekstrakcja tlenu jest, z definicji, różnicą między tętniczym i żylnym stężeniem tlenu (CaO2-CvO2).
W porównaniu z większością narządów ciała (patrz tabela poniżej), ekstrakcja tlenu przez serce jest stosunkowo wysoka. Ekstrakcja tlenu przez serce wynosi zwykle 10-12 % obj. (ml O2/100 ml krwi).
Organ | CaO2-CvO2 (vol %) |
serce | 10-12 |
mięśnie szkieletowe (spoczynkowe) | 2-.5 |
nerki | 2-3 |
jelita | 4-6 |
skóra | 1-2 |
Teoretycznie, maksymalna ilość tlenu, jaka może być pobrana, wynosi 20 % obj. W rzeczywistości jednak, maksymalna ekstrakcja tlenu wynosi około 15-16% objętości, ze względu na kinetykę dysocjacji tlenu z hemoglobiny. Dlatego w normalnych warunkach pracy serce pobiera od połowy do dwóch trzecich fizjologicznie dostępnego tlenu. Z tego powodu serce musi ściśle łączyć podaż tlenu z zapotrzebowaniem na niego, aby zapewnić odpowiednie utlenowanie tkanek. Przy braku choroby wieńcowej (CAD) wieńcowy przepływ krwi wzrasta niemal proporcjonalnie do wzrostu zużycia tlenu przez mięsień sercowy (MVO2), co zapobiega niedotlenieniu tkanek i upośledzeniu funkcji serca. Lokalna regulacja przepływu krwi jest odpowiedzialna za dostosowanie wieńcowego przepływu krwi do metabolicznych wymagań kurczącego się mięśnia sercowego.
W obecności CAD, wieńcowy przepływ krwi może nie być w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości tlenu, aby sprostać wymaganiom metabolicznym kurczącego się serca. To zwiększy ekstrakcję tlenu i zmniejszy zawartość tlenu żylnego. Prowadzi to do niedotlenienia tkanek i dławicy piersiowej. Jeśli brak przepływu krwi jest spowodowany utrwaloną zmianą zwężającą w tętnicy wieńcowej (z powodu miażdżycy), przepływ krwi może być poprawiony w obrębie tego naczynia przez 1) umieszczenie stentu w naczyniu w celu poszerzenia światła, 2) użycie balonu do angioplastyki wewnątrzwieńcowej w celu otwarcia naczynia, lub 3) ominięcie chorego naczynia za pomocą przeszczepu naczyniowego. Jeśli niedostateczny przepływ krwi spowodowany jest skrzepem (zakrzepica), można podać lek trombolityczny, który rozpuszcza skrzepy. Leki przeciwpłytkowe i aspiryna są powszechnie stosowane w celu zapobiegania ponownemu powstawaniu zakrzepów. Jeśli zmniejszony przepływ jest spowodowany skurczem naczyń wieńcowych, można podać leki rozszerzające naczynia wieńcowe (np. nitrodilatatory, blokery kanału wapniowego), aby odwrócić skurcz naczyń i mu zapobiec.
Poprawiony 07/01/2009
.