Alai

Pory roku na Ziemi charakteryzują się różnicami w temperaturze i długości światła dziennego. Cztery wyraźne pory roku – wiosna, lato, jesień (lub jesień) i zima – występują tylko w strefach umiarkowanych. Strefy te rozciągają się od 23,5 stopnia szerokości geograficznej północnej (i południowej) do 66,5 stopnia szerokości geograficznej północnej (i południowej). W regionach równikowych lub w strefach międzyzwrotnikowych nie występują zauważalne zmiany pór roku, a jedynie pora wilgotna i pora sucha. W regionach polarnych występuje tylko pora jasna i pora ciemna.

Wiosna pochodzi od staroangielskiego słowa oznaczającego „wstawać”. Lato wywodzi się z sanskryckiego słowa oznaczającego „pół roku” lub „sezon”. Jesień pochodzi pierwotnie od etruskiego słowa oznaczającego „dojrzewanie”. Zima pochodzi od staroangielskiego słowa oznaczającego „mokry” lub „woda”.

Na półkuli północnej, astronomowie przypisują arbitralną datę początkową dla każdego sezonu. Wiosna zaczyna się około 21 marca, lato około 22 czerwca, jesień około 23 września, a zima około 22 grudnia. Na półkuli południowej, pory roku są odwrócone z wiosną zaczyna się we wrześniu, lato w grudniu, jesień w marcu, a zima w

The seasons. (Reproduced by permission of

The Gale Group

.)

June. Pory roku na półkuli południowej są na ogół łagodniejsze z powodu większej ilości powierzchni oceanu na tej półkuli. Ponieważ oceany nagrzewają się i ochładzają znacznie wolniej niż obszary lądowe, wywierają one moderującą siłę na temperatury.

Powód dla pór roku

Ziemia wykonuje jeden pełny obrót wokół Słońca każdego roku. Zmiany pór roku są spowodowane nie przez zmienną odległość Ziemi od Słońca, lecz przez nachylenie Ziemi do osi podczas tego obrotu. (Oś obrotu Ziemi jest nachylona o 23,5 stopnia do płaszczyzny jej orbity.) Ponieważ Ziemia krąży wokół Słońca, są okresy w roku, kiedy biegun północny jest na przemian nachylony w kierunku Słońca (podczas lata na półkuli północnej) lub odchylony od Słońca (podczas zimy na półkuli północnej). W innych okresach oś jest generalnie równoległa do wpadających promieni słonecznych.

Podczas lata, dwa efekty przyczyniają się do wytworzenia cieplejszej pogody. Po pierwsze, promienie słoneczne padają bardziej bezpośrednio na powierzchnię Ziemi, dając silniejszy efekt grzewczy. Po drugie, liczba godzin światła dziennego przewyższa liczbę godzin nocnych. Promienie słoneczne ogrzewają Ziemię w ciągu dnia, a w nocy Ziemia ochładza się, wypromieniowując ciepło z powrotem w przestrzeń kosmiczną. Ponieważ w lecie są dłuższe okresy światła dziennego i krótsze okresy ciemności, Ziemia otrzymuje więcej ciepła słonecznego niż oddaje z powrotem w przestrzeń kosmiczną. Tak więc obszary doświadczające lata pozostają cieplejsze.

Równonoc

Kiedy oś Ziemi jest idealnie równoległa do przychodzących promieni Słońca wiosną – około 21 marca – Słońce wschodzi w kierunku, który jest na wschód wszędzie na Ziemi i stoi bezpośrednio nad równikiem w południe. W wyniku tego w każdym miejscu na Ziemi godziny dzienne są równe godzinom nocnym. Efekt ten przyczynił się do powstania nazwy nadanej tej dacie – równonoc wiosenna. Vernal pochodzi od łacińskiego słowa oznaczającego „wiosnę”, podczas gdy equinox jest utworzony od łacińskiego słowa oznaczającego „równą noc”. Odpowiednia data w jesieni, kiedy 12 godzin światła dziennego i 12 godzin ciemności występuje wszędzie na Ziemi – około 23 września – jest znana jako równonoc jesienna.

Przesilenie

Po równonocy wiosennej, Słońce kontynuuje ruch w kierunku północnym i wznosi się nieco dalej na północ od wschodu każdego dnia, aż do około 22 czerwca. W tym dniu, Słońce osiągnęło swoją skrajną północną pozycję i wydaje się stać nieruchomo w swojej południowej wysokości nad horyzontem. Z tego powodu data ta znana jest jako przesilenie letnie, od łacińskich słów oznaczających „słońce stoi w miejscu”. Przesilenie letnie, najdłuższy dzień i najkrótsza noc w roku na półkuli północnej, wyznacza początek lata na półkuli północnej. Po tym wydarzeniu Słońce zaczyna przesuwać się na południe. Przekracza równik niebieski (równonoc jesienna) i kontynuuje ruch na południe, wznosząc się każdego dnia nieco dalej na południe od wschodu, aż osiągnie swoją najbardziej skrajną południową pozycję około 22 grudnia – przesilenie zimowe (najkrótszy dzień i najdłuższa noc na półkuli północnej). Następnie Słońce rozpoczyna swój ruch na północ z powrotem do równonocy wiosennej.

Świętowanie pór roku

Wczesne społeczeństwa świętowały zmiany pór roku w niektórych z tych kardynalnych dat. Równonoc wiosenna była dniem świętowania dla wczesnych plemion celtyckich w starożytnej Anglii, Francji i Irlandii. Inne plemiona północnoeuropejskie również świętowały powrót cieplejszej pogody w tym dniu. Nawet przesilenie zimowe było czasem świętowania, ponieważ oznaczało wydłużające się dni, które miały prowadzić do wiosny. Starożytni Rzymianie obchodzili święto Saturnalia w dniu przesilenia zimowego. I chociaż nie ma żadnych zapisów historycznych, które potwierdzałyby wybór daty narodzin Jezusa z Nazaretu na koniec grudnia, chrześcijanie w IV wieku n.e. postanowili świętować narodziny Jezusa w dniu przesilenia zimowego. W systemie kalendarza juliańskiego używanego w tym czasie, data ta przypadała na 25 grudnia.