Gdy osoba z autyzmem angażuje się w zachowania samostymulujące, takie jak kołysanie, pacing, wyrównywanie lub obracanie obiektów, lub klapanie rękami, ludzie wokół niego mogą być zdezorientowani, obrażeni, a nawet przestraszeni. Znane również jako „stimming”, zachowania te często charakteryzują się sztywnymi, powtarzającymi się ruchami i/lub dźwiękami głosowymi. Chociaż te zachowania mogą czasami wyglądać dziwnie, są one pocieszające dla osoby, która angażuje się w nich i pomóc mu radzić sobie ze strachem, nerwowość, podniecenie, lub nudą.
Choć możemy nie myśleć dużo o tym, większość z nas angażują się w szerokiej gamie zachowań samostymulujących. Stukanie długopisem w biurko, gwizdanie lub kręcenie puklem włosów to przykłady zachowań samostymulujących. Wielu z nas angażuje się w takie zachowania, kiedy jesteśmy podekscytowani, zdenerwowani, znudzeni lub przestraszeni. Większość z nas potrafi sobie poradzić z tymi zachowaniami i wykonywać je, nie wydając się innym dziwnymi. Zazwyczaj nie jesteśmy nawet świadomi, że w rzeczywistości, stimming.
Zachowania samostymulujące mogą wydawać się nieszkodliwe. Ale dla dzieci i dorosłych z autyzmem, którym brakuje umiejętności społecznych i samoregulacyjnych, zachowania te mogą przeszkadzać w nauce w szkole lub w wykonywaniu codziennych czynności życiowych w domu. Mogą być również uciążliwe i denerwujące dla innych, powodując ich unikanie lub wypieranie danej osoby z życia społecznego.
Istnieje wiele sposobów na zredukowanie zachowań samostymulujących, ale najważniejszą rzeczą, o której należy pamiętać jest to, że zwykłe powstrzymanie tych zachowań – lub usunięcie wzmocnienia, lub komfortu, jaki zachowanie to zapewnia – prawdopodobnie spowoduje, że dana osoba nauczy się angażować w inną formę zachowania, która potencjalnie może być znacznie gorsza.
Najważniejszym celem powinno być zastąpienie zachowania innym zachowaniem, które zapewnia ten sam rodzaj wzmocnienia, ale nie sprawia, że dana osoba się wyróżnia. Na przykład, nauczenie kogoś, kto macha rękami w powietrzu, aby zamiast tego włożył ręce do kieszeni, lekko stuknął w stół lub nogę, albo zacisnął ręce razem, może być bardziej odpowiednie.
Pierwszym krokiem do zredukowania zachowań samostymulujących jest zidentyfikowanie, co je wyzwala, lub określenie, kiedy i gdzie zachowanie może się pojawić. Kiedy już zidentyfikujemy czynnik wyzwalający, możemy nauczyć osobę alternatywnego zachowania, które pozwoli jej poradzić sobie z tą sytuacją. Załóżmy na przykład, że ustaliliśmy, że „John” macha rękami w powietrzu, kiedy tylko leci jego ulubiony program telewizyjny. Następne kroki mogą obejmować przerwanie machania rękami poprzez lekkie zachęcenie Jana, aby położył ręce po swojej stronie, a następnie przekierowanie jego uwagi poprzez danie mu czegoś, co może zrobić ze swoimi rękami, podczas gdy ogląda ten konkretny program telewizyjny.
Podczas zapewniania jakiegokolwiek rodzaju słownego lub fizycznego przekierowania, ważne jest, aby pamiętać, że jednostka może nauczyć się, że angażowanie się w samostymulujące zachowanie spowoduje zwiększenie uwagi, co może być czymś, czego pragnie. Dlatego dobrym pomysłem jest ograniczenie ilości uwagi, którą zapewniasz.
Ważne jest również, aby pamiętać, że nawet po udanym programie redukcji zachowań, jednostki takie jak Jan mogą powrócić do swoich starych zachowań samostymulacyjnych podczas sytuacji stresowych. Dlatego należy być gotowym na zapewnienie im większej ilości alternatywnych zachowań, które zapewnią ten sam rodzaj wzmocnienia. Niektóre leki mogą również pomóc zredukować niepokój związany z powtarzającymi się zachowaniami, ale należy skonsultować się z lekarzem przed rozważeniem tego typu interwencji.
Redukcja zachowań samostymulacyjnych może poprawić jakość życia wielu osób z autyzmem i innymi specjalnymi potrzebami. Jeśli osoby te mogą kontrolować lub zredukować swoje zachowania stymulacyjne, będą mogły uczyć się bez rozpraszania uwagi, wchodzić w interakcje z innymi bez obawy o bycie wykluczonym, a ostatecznie prowadzić bardziej produktywne i satysfakcjonujące życie.
By Teka J. Harris, M.A., BCBA
May Institute jest organizacją non-profit, która jest krajowym liderem w dziedzinie stosowanej analizy zachowania, służąc osobom z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) i innymi zaburzeniami rozwojowymi, uszkodzeniami mózgu i zaburzeniami neurobehawioralnymi oraz innymi specjalnymi potrzebami. Założona ponad 65 lat temu, zapewniamy szeroki zakres wyjątkowych usług edukacyjnych i rehabilitacyjnych przez całe życie. Aby uzyskać więcej informacji, zadzwoń pod numer 800.778.7601 lub odwiedź stronę www.mayinstitute.org.
.