Okaleczanie żeńskich narządów płciowych (FGM) obejmuje wszystkie procedury obejmujące częściowe lub całkowite usunięcie zewnętrznych żeńskich narządów płciowych lub inne uszkodzenie żeńskich narządów płciowych z powodów niemedycznych.
W 1997 r. WHO sklasyfikowała okaleczanie żeńskich narządów płciowych w cztery różne typy. Od tego czasu doświadczenie w stosowaniu tej klasyfikacji ujawniło potrzebę podziału tych kategorii, aby bardziej szczegółowo uchwycić różne odmiany FGM. Ciężkość (która tutaj odpowiada ilości uszkodzonej tkanki) i ryzyko zdrowotne są ściśle związane z rodzajem wykonywanego FGM, jak również z ilością tkanki, która jest wycinana.
Cztery główne rodzaje FGM, oraz ich podtypy, to:
- Typ I. Częściowe lub całkowite usunięcie żołędzi łechtaczki (zewnętrzna i widoczna część łechtaczki, która jest wrażliwą częścią żeńskich narządów płciowych, z funkcją dostarczania przyjemności seksualnej kobiecie), i/lub napletka/kapturka łechtaczki (fałd skóry otaczający żołądź łechtaczki). Gdy ważne jest rozróżnienie pomiędzy głównymi odmianami FGM typu I, stosowane są następujące podziały:
- Typ Ia. Usunięcie tylko napletka/kapturka łechtaczki.
- Typ Ib. Usunięcie żołędzi łechtaczki wraz z napletkiem/kapturkiem łechtaczki.
- Typ II. Częściowe lub całkowite usunięcie żołędzi łechtaczki i warg sromowych mniejszych (wewnętrzne fałdy sromu), z usunięciem lub bez usunięcia warg sromowych większych (zewnętrzne fałdy skóry sromu). Gdy ważne jest rozróżnienie głównych odmian FGM typu II, stosuje się następujące podziały:
- Typ IIa. Usunięcie wyłącznie warg sromowych mniejszych (labia minora).
- Typ IIb. Częściowe lub całkowite usunięcie żołędzi łechtaczki i warg sromowych mniejszych (może być naruszony napletek/kapturek łechtaczki).
- Typ IIc. Częściowe lub całkowite usunięcie żołędzi łechtaczki, warg sromowych mniejszych i warg sromowych większych (napletek/kapturek łechtaczki może być naruszony).
- Typ III. (Często określany jako infibulacja). Zwężenie otworu pochwy z wytworzeniem uszczelnienia kryjącego. Uszczelnienie powstaje przez przecięcie i zmianę położenia warg sromowych mniejszych lub warg sromowych większych. Pokrycie otworu pochwy jest wykonywane z usunięciem lub bez usunięcia napletka łechtaczki/kapturka łechtaczki i żołędzi (typ I FGM). Gdy ważne jest rozróżnienie pomiędzy odmianami typu III FGM, stosuje się następujące podziały:
- Typ IIIa. Usunięcie i repozycja warg sromowych mniejszych.
- Typ IIIb. Usunięcie i repozycja warg sromowych większych.
- Typ IV. Wszystkie inne szkodliwe zabiegi na żeńskich narządach płciowych w celach niemedycznych, np. nakłuwanie, przekłuwanie, nacinanie, skrobanie i kauteryzacja.
Deinfibulacja odnosi się do praktyki przecinania zamkniętego otworu pochwy kobiety, która została poddana infibulacji (Typ III). Jest to często wykonywane w celu umożliwienia współżycia seksualnego lub ułatwienia porodu, a często jest konieczne dla poprawy zdrowia i dobrego samopoczucia kobiety.
Mimo ryzyka zdrowotnego, niektóre kobiety przechodzą zwężenie otworu pochwy ponownie po deinfibulacji, w czasie porodu – co oznacza, że mogą one przejść serię powtarzających się infibulacji i deinfibulacji w ciągu całego życia.