1. Autor i czas napisania
Tytuł pierwszej księgi Nowego Testamentu jest w większości manuskryptów „Ewangelia według Mateusza”. Jest tylko jedna dobra nowina o wielkim dziele, że Bóg dokonał przez swego Syna, Pana Jezusa Chrystusa, ale w Jego mądrości trzeba było czterech różnych ludzi, aby ta wiadomość o zbawieniu znane światu w formie pisemnej.
Jak w większości ksiąg Biblii, nazwisko autora nie jest wymienione w Ewangelii Mateusza. Ale od samego początku tradycja chrześcijańska potwierdza, że apostoł Mateusz jest autorem tej ewangelii. Ale ta tradycja mówi również, że Ewangelia Mateusza został pierwotnie napisany w języku hebrajskim lub aramejskim. Papiasz (ok. 65 – 150 n.e.) pisze: „Mateusz napisał te słowa (greckie logia) w języku hebrajskim, ale wszyscy przetłumaczyli je najlepiej jak potrafili.” Interpretacja tego nie jest łatwa i pojawiały się różne wyjaśnienia. Pogląd nowszych uczonych jest taki, że ewangelia nie została napisana ani przez Mateusza, ani w języku hebrajskim czy aramejskim. Uważają oni, że pisarz nie był apostołem, że napisał ewangelię w języku greckim i oparł ją na dwóch źródłach: ewangelii Marka i tak zwanej „Logia Source Q”, która istnieje tylko w teorii. Powodem założenia, że apostoł Mateusz nie mógł być autorem tej ewangelii jest to, że naoczny świadek nie mógł napisać w ten sposób, i że jest nie do pomyślenia, że apostoł oparłby swoje pisma na dziele nie-apostoła, takiego jak Marek. Jednak oba argumenty pomijają fakt, że Pismo Święte zostało napisane przez ludzi, którzy byli pod natchnieniem Ducha Świętego, który prowadził ich w ich pismach zarówno pod względem treści, jak i formy (por. 1 Kor 2,13-14; 2 P 1,21). Z drugiej strony, jest możliwe, że na początku był zbiór słów Jezusa w języku aramejskim, ale to pozostaje teorią, jeśli nie potwierdzone przez ustalenia tekstowe. Tekst Ewangelii Mateusza jest obecnie powszechnie postrzegane jako oryginał grecki, a nie jako translation.
Imię autora, Mateusza, jest wymieniony we wszystkich listach apostołów na siódmym lub ósmym miejscu (Mateusza 10:2-4, Marka 3:16-19, Łukasza 6:13-16, Dzieje Apostolskie 1:13). Wszystkie trzy ewangelie synoptyczne – nazwane tak z powodu ich podobieństwa – mówią nam o jego powołaniu (Mt 9:9 ff, Mk 2:13 ff, Łk 5:27 ff). Podczas gdy przy tej okazji Łukasz nazywa go „Lewi, celnik”, a Marek „Lewi, syn Alfeusza”, jest on nazywany „Mateuszem” tylko w naszej Ewangelii. Innym godnym uwagi faktem jest to, że Mateusz jest nazywany tylko „Mateusz celnik” w liście w Mateusza 10:3. Nazwa Mateusza może być śledzone z powrotem do różnych nazwisk hebrajskich: Matthija, Matthitja, Mattanja lub Matthai, które wszystkie mają to samo znaczenie – „dar Pana”.
Ewangelia nie zawiera żadnych szczegółów na temat jej dokładnego czasu napisania, dlatego opinie w odniesieniu do tego różnią się znacznie. Podczas gdy niektórzy badacze uważają, że Ewangelia została napisana po zburzeniu Jerozolimy (70AD), inni sądzą, że nie ma faktów potwierdzających tę tezę i datują ją na 60-70AD. Ojciec Kościoła Ireneusz (ca 140-202AD) wskazuje na Ewangelii Mateusza został napisany około 61-66AD.
2. Przedmiot i cel pisania
Ewangelia według Mateusza jest najbardziej szczegółowy i, w jego formacie, najbardziej przejrzyste wszystkich czterech Ewangelii. To jednak nie jest jedynym powodem, dla niego być słusznie wymienione na pierwszym miejscu, ale także dlatego, że tworzy związek między Starym Testamentem i New Testament.
Ewangelia Mateusza zawiera około sześćdziesięciu cytatów ze Starego Testamentu. Ale niektóre z nich są tylko kilka słów (na przykład Mateusza 5:21; Mateusza 5:27; Mateusza 5:38; Mateusza 5:43; Mateusza 24:15)
W sumie trzydzieści cytatów ze Starego Testamentu są rzeczywiście wymienione jako takie (na przykład Mateusza 2:5-6; Mateusza 3:3; Mateusza 4:4; Mateusza 4:7; Mateusza 4:10).
Rzeczy, które wydarzyły się w życiu Pana Jezusa są przy czternastu okazjach wyraźnie opisane jako wypełnienie proroctw Starego Testamentu (Mt 1:22-23; Mt 2:5-6; Mt 2:15; Mt 2:17-18; Mt 2:23; Mt 4:14-16; Mt 8:17; Mt 11:10; Mt 12:17-21; Mt 13:35; Mt 21:4-5; Mt 21:42; Mt 26:31; Mt 27:9-10).
Cel Ducha Świętego w tej ewangelii jest jasno określony już w pierwszym wersecie: Jezus Chrystus jest Synem Dawida i Synem Abrahama, a więc Mesjaszem, prawowitym, obiecanym Królem Izraela, wypełnieniem wszystkich proroctw Starego Testamentu. W sumie osiem razy Pan Jezus jest nazywany „Synem Dawida” (Mateusza 1:1; Mateusza 9:27; Mateusza 12:23; Mateusza 15:22; Mateusza 20:31; Mateusza 20:31; Mateusza 21:9; Mateusza 21:15).
W ścisłym związku z tym jest inny ważny znak Ewangelii Mateusza: częste wzmianki o królestwie mesjańskim, który jest wymieniony pięćdziesiąt razy. Podczas gdy w innych miejscach jest najczęściej nazywany „królestwem Bożym”, Mateusz nazywa go trzydzieści dwa razy „królestwo niebios”; tylko pięć razy wyrażenie „królestwo Boże” jest używany.
Ewangelia Mateusza jest ułożona według boskiego planu. W pierwszej połowie Pan Jezus jest wprowadzony jako król Izraela i przedstawiony do swoich ziemskich ludzi. Ta część kończy się w rozdziale 12 z jego odrzucenia: władcy Izraela odrzucają swojego króla.
W drugiej połowie, od rozdziału 13 , usługa odrzuconego króla jest opisana, która teraz nie jest ograniczona tylko do Izraela, ale bierze w narody pogańskie. To w tej części, że zgromadzenie (lub kościół) Boga, składający się z Żydów i pogan, jest po raz pierwszy wymieniony z nazwy w Biblii (Mateusza 16:18; por. 1 Koryntian 12:13).
Służba Chrystusa kończy się jego cierpienia i śmierci, ale także jego zmartwychwstanie i rozesłanie apostołów. Mateusz nie wspomina o wniebowstąpieniu Pana do nieba. Struktura Ewangelii jest podkreślona przez pięć wielkich kazań Chrystusa, które zawsze kończą się tym samym zdaniem: „I stało się, gdy Jezus dokończył tych słów, .”
– W tzw. kazaniu na górze (Mt 5; Mt 6; Mt 7:1-28) Pan ogłasza zasady królestwa niebieskiego.
– Rozsyłając dwunastu uczniów do ludu izraelskiego, Pan poucza ich o ich służbie jako Jego ambasadorów (Mt 10; Mt 11:1).
– W przypowieściach o królestwie niebieskim wyjaśnia, że królestwo to będzie się rozwijać w nowy, tajemniczy sposób z powodu Jego odrzucenia (Mt 13:1-53).
– W czwartym kazaniu (Mt 18; Mt 19:1) Pan Jezus przedstawia różne zasady dotyczące osobistego i zbiorowego zachowania się wierzących.
– W ostatnim wielkim kazaniu o czasach końca Pan wyjaśnia uczniom los Izraela (Mt 24:1-44), Chrześcijaństwa (Mt 24:45-51; Mt 25:1-30) i narodów (Mt 25:31-46) w czasach do Jego pojawienia się w chwale.
3. Osobliwości
a) Królestwo niebieskie
Królestwo Boże opisuje panowanie Boga nad światem przez człowieka wyznaczonego przez Niego do tego celu, Chrystusa Jezusa. Żydzi czekali na to królestwo jako wyzwolenie spod jarzma Rzymian. Dlatego Ewangelia Mateusza używa nazwy „królestwo niebios” trzydzieści dwa razy, aby podkreślić, że pochodzenie władzy rządzącej tego królestwa jest w niebie, a nie na ziemi. Królestwo niebios opisuje w zasadzie to samo, co królestwo Boże, ale podkreśla niebiański charakter tego królestwa.
Królestwo niebios jest również zawsze postrzegane w Ewangelii Mateusza jako coś przyszłego, tj. rozpoczynającego się po wniebowstąpieniu Pana do nieba, podczas gdy królestwo Boże, również w Ewangelii Mateusza, jest postrzegane jako obecne już teraz (Mt 12:28). Wiele przypowieści, które są używane przez Marka i Łukasza do wyjaśnienia królestwa Bożego nosi „nagłówek” królestwa niebios w Mateusza.
Mateusz wymienia w sumie dziesięć przypowieści o królestwie niebios:
o chwaście i kąkolu (Mt 13, 24-30; Mt 13, 36-43)
o ziarnie gorczycy (Mt 13, 31-32)
o zaczynie (Mt 13, 33)
o skarbie na polu (Mt 13:44)
perła wielkiej ceny (Mt 13, 45-46)
sieć rybacka (Mt 13, 47-50)
niewybaczający sługa (Mt 18:23-35)
robotnicy w winnicy (Mt 20, 1-16)
wiecznica małżeńska króla (Mt 22, 1-14)
dziesięć dziewic (Mt 25, 1-13).
b) Zgromadzenie (greckie: ecclesia)
Ewangelia Mateusza jest jedyną ewangelią, w której wspomniane jest zgromadzenie (kościół) Nowego Testamentu (Mt 16:18). Dopiero po odrzuceniu Mesjasza przez Jego ziemskich ludzi, ogłosił założenie i budowę Jego zgromadzenia, którego fundamentem jest On sam.
Zgromadzenie rozpoczęło się w dniu Pięćdziesiątnicy w Dziejach Apostolskich 2 i składa się z wszystkich wierzących obecnej dyspensacji łaski. Będzie ona zabrana do domu Ojca w niebie przez samego Pana, przed sądami czasów ostatecznych, aby być tam z Nim w chwale na wieczność.
W Ewangelii Mateusza 18:15-20 Pan mówi następnie o zgromadzeniu lokalnym, tj. o tych, którzy gromadzą się w jakimkolwiek miejscu jako zgromadzenie. We wszystkich kwestiach porządku i dyscypliny Pan przyznaje najwyższą władzę na ziemi lokalnemu zgromadzeniu, ponieważ On sam jest pośród tych, którzy są zgromadzeni w Jego imię.
Zgromadzenie nie było jeszcze objawione w Starym Testamencie. Ona należy do tajemnicy Bożej, która została objawiona dopiero w Nowym Testamencie (Ef 3,1-12), po tym jak Syn Boży dokonał dzieła odkupienia, a Duch Święty zstąpił, aby zamieszkać w wierzących.
4. Spis treści (przegląd)
I. Mt 1; Mt 2; Mt 3; Mt 4:1-11: Wprowadzenie Króla
Rozdział 1 Genealogia i narodziny Chrystusa
Rozdział 2 Kult magów i nienawiść Heroda
Rozdział 3 Chrzest Chrystusa w Jordanie
Rozdział 4:1-11 Kuszenie Chrystusa
II. Mt 4:12-25; Mt 5; Mt 6; Mt 7; Mt 8; Mt 9; Mt 10; Mt 11; Mt 12, pierwsza część główna: Posługa Króla w Galilei
Rozdział 4:12-25 Pierwsze czyny Chrystusa, powołanie uczniów
Rozdział 5 Kazanie na Górze: błogosławieństwa i stosunek do prawa
Rozdział 6 ” szukanie królestwa Bożego
Rozdział 7 ” wąska ścieżka
Rozdział 8 Władza Jezusa nad chorobą i szatanem
Rozdział 9 Powołanie św. Mateusza i dalsze akty władzy
Rozdział 10 Rozesłanie dwunastu apostołów
Rozdział 11 Odrzucenie Chrystusa przez lud
Rozdział 12 Odrzucenie Chrystusa przez władców ludu
III. Mt 13; Mt 14; Mt 15; Mt 16; Mt 17; Mt 18; Mt 19; Mt 20, druga część główna: Posługa odrzuconego Króla
Rozdział 13 Przypowieści o królestwie niebieskim
Rozdział 14 Śmierć Jana Chrzciciela; nakarmienie pięciu tysięcy, Jezus chodzi po morzu
Rozdział 15 Faryzeusze, kobieta kananejska, nakarmienie czterech tysięcy
Rozdział 16 Pierwsza zapowiedź zgromadzenia i cierpień Chrystusa
Rozdział 17 Przemienienie i druga zapowiedź cierpień Chrystusa
Rozdział 18 Właściwe zachowanie w królestwie i w zgromadzeniu
Rozdział 19 O rozwodach; bogaty młody władca
Rozdział 20 Przypowieść o winnicy; trzecia zapowiedź cierpień Chrystusa; synowie Zebedeusza
IV. Mt 21; Mt 22; Mt 23; Mt 24; Mt 25, trzecia część główna: Służba króla w Jerozolimie
Rozdział 21 Wjazd do Jerozolimy; przypowieść o mężach
Rozdział 22 Przypowieść o wieczerzy małżeńskiej; faryzeusze i saduceusze
Rozdział 23 Siedem biada nad uczonymi w Piśmie i faryzeuszami
Rozdział 24 Kazanie o czasach ostatecznych: Izrael i jego resztka
Rozdział 25 ” Chrześcijaństwo i narody
V. Mateusza 26; Mateusza 27; Mateusza 28 : Zakończenie służby Króla
Rozdział 26 Pascha i aresztowanie Jezusa
Rozdział 27 Skazanie, ukrzyżowanie i pogrzeb Jezusa
Rozdział 28 Zmartwychwstanie Jezusa i zlecenie dla Jego uczniów
.