Toen de mythische Griekse koning Oedipus zich realiseerde dat hij zijn vader had vermoord en met zijn moeder was getrouwd, stak hij zijn eigen ogen uit. Maar in het echte leven is zelfverblinding een zeldzaam maar verwoestend gevolg van een onbehandelde psychose.
“Zelfverblinding”, of het verwijderen van de eigen ogen, komt uiterst zelden voor. Als het gebeurt, wordt het vaak uitgelegd in het licht van de Oedipus-mythe of het bijbelvers Mattheüs 5:29, waarin staat: “En indien uw rechteroog u beledigt, ruk het uit en werp het van u af.”
In feite blijkt uit nieuw onderzoek dat seksuele of religieuze schuld zelden aan de basis ligt van zelfuitkleuring. De Australische psychiaters Olav Nielssen van de Universiteit van Sydney en Matthew Large van de Universiteit van New South Wales hebben in het British Journal of Ophthalmology vastgesteld dat slechts in een kwart van de gevallen van zelfuitdrijving sprake is van schuldgevoelens. Gevallen komen ook voor in niet-christelijke en niet-westerse culturen, waar het evangelie van Matteüs en de oedipale mythe weinig tot geen culturele rol spelen.
Slachtoffers van zelfuitkleuring melden echter bijna altijd hallucinaties of waanideeën dat hun ogen een gevaar zijn voor henzelf of anderen. In veel gevallen hebben de patiënten onbehandelde schizofrenie.
“Elk geval is verontrustend en het is misschien niet verrassend dat artsen hebben geprobeerd het gedrag van de patiënten te verklaren in de veilige kaders van hun religieuze en culturele overtuigingen,” schreven de onderzoekers. Maar in feite, schreven zij, zouden artsen onmiddellijk antipsychotica moeten voorschrijven aan patiënten die hebben geprobeerd hun ogen uit te steken, zelfs als geestesziekte nog niet is gediagnosticeerd.
Self-enucleatie is zeldzaam, met slechts ongeveer 50 gevallen gerapporteerd in medische tijdschriften in de afgelopen 50 jaar. Nielssen en Large schatten het percentage zelfverblinding op ongeveer 1 op 30 miljoen mensen wereldwijd. In sommige gevallen, zo schreven zij, slagen mensen die in het ziekenhuis zijn opgenomen voor pogingen tot oogverminking erin hun eigen ogen in het ziekenhuis uit te rukken, wat de noodzaak benadrukt van constant toezicht en zelfs armbeperkingen totdat antipsychotica beginnen te werken.
Zelfs het verwijderen van één oog kan brede effecten hebben, waaronder volledig verlies van gezichtsvermogen als de schade aan de oogzenuw groot genoeg is. Andere gemelde complicaties zijn onder meer hersenbloedingen, lekkage van de vloeistof die de hersenen beschermt, en schade aan de nabijgelegen hypofyse.
U kunt LiveScience senior schrijver Stephanie Pappas volgen op Twitter @sipappas. Volg LiveScience voor het laatste wetenschapsnieuws en ontdekkingen op Twitter @livescience en op Facebook.
Recent nieuws