Deze vraag komt elke herfst terug (vooral van tuiniers in zones die minder gunstig zijn voor rozemarijn dan ongeveer 7): Hoe houd ik mijn rozemarijnplant de hele winter gelukkig? Het antwoord: Koele zonneschijn, de zeldzaamste van alle omstandigheden binnenshuis in een verwarmd huis tijdens de donkerste dagen van het jaar, en op veel plaatsen buiten ook geen gegarandeerd vast voedsel. Hoe Rosmarinus officinalis te huisvesten, buiten of binnen.
Begin met een koudeharde cultivar als u rozemarijn in de grond probeert te overwinteren in een andere dan een echt vorstvrije winterhardheidszone. Arp’ is de bekendste, samen met ‘Hill Hardy’ (ook bekend als ‘Madalene Hill’ naar de overleden kruidentuinierster uit Texas; ‘Arp’ was trouwens haar ontdekking, het resultaat van haar zoektocht naar planten die niet tegen extreme koude, maar tegen de hitte van Texas konden). De eigenaar van de in Oregon gevestigde Nichols Garden Nursery prijst ‘Nichols Select’ ook aan als een taaie.
Het is “zo winterhard als alles wat ik heb gekweekt, waarschijnlijk Zone 6B, en de smaak is geweldig,” Rose Marie Nichols McGee in een interview in de lente. “Hij werd 25 jaar geleden bij ons thuis geplant en overleefde ooit min 7 graden F. Ik denk dat dit het beste is voor een langlevende rozemarijn.”
De website van het U.S. National Arboretum doet verslag van proeven met meer dan vier dozijn cultivars van rozemarijn, en hoe ze het op alle punten doen. Zelfs in USDA Zone 7A nemen de tuiniers daar de voorzorgsmaatregel om stekken te nemen uit de collectie, voor het geval de winter een ravage aanricht die niet kan worden voorzien bij de bewoners van de kruidentuin. (Ik knijp of snoei mijn rozemarijn een beetje terug – niet om te stekken, maar om de heerlijke takjes in te vriezen voor gebruik in de winter als deze, en de plant strakker te houden.)
De juiste plaats en verzorging helpen de goed gekozen plant gelukkig te houden. Nichols McGee raadt aan “de plant te helpen met wat kalk of beendermeel in de grond en te zorgen voor een goede drainage,” en rozemarijn te planten op een goed gedraineerde plaats met zes uur of meer per dag direct of heel licht gefilterd zonlicht. Veel noorderlingen in zone 6 proberen optimistisch een van die extra winterharde cultivars op een beschutte plek te planten, bijvoorbeeld tegen een muur, en mulchen dan flink na de vorst.
“Wat het moeilijkst is voor onze houtachtige planten, waaronder rozemarijn,” voegt ze eraan toe, “is natte grond, gevolgd door temperaturen die ver onder het nulpunt dalen, dan opwarmen en weer dalen met aanzienlijke vorstverschijnselen.” In haar Pacific Northwest-locatie zegt ze dat ze niet mulchen rond de stam en de wortelzone, “maar wel royaal gebruik maken van tuindekens, en een of twee lagen over planten gooien waar we ons zorgen over maken.”
Voor in containers gekweekte planten, zegt ze, wanneer de temperaturen dalen tot de lage 20-er jaren, zal alle rozemarijn baat hebben bij bescherming. “Als je een garage of koele veranda hebt, zet de plant dan op deze beschutte plek totdat de kou voorbij is (in koudere gebieden kan dit de hele winter zijn; zorg ervoor dat de garage of veranda gedurende de hele tijd een veilige temperatuur heeft). Verplaats hem terug naar zijn normale plaats wanneer de temperaturen dalen.”
En wat als er zo’n plek niet is, als het zelfs met een tijdelijk tuindeken gewoon te zwaar is buiten waar je woont? Hier is waar de “koele zonneschijn” truc echt lastig wordt. Je zoekt een plekje bij een zonnig, zuidelijk raam (westelijk kan ook), waar de temperatuur tussen de 50 en 60 graden is. Ik denk dat mijn mudroom daar wel geschikt voor is, dus dat ga ik proberen – maar velen van ons hebben in de winter niet genoeg licht. Denk eens na over het toevoegen van extra plantverlichting, wat echt kan helpen bij veel tere dingen die het hele jaar door hun bladeren houden, zoals rozemarijn. We hebben allemaal gezien hoe rozemarijn en andere groenblijvers die binnenshuis met te weinig licht worden gekweld, helemaal uitgerekt of geëtioleerd raken.
Heb je een rozemarijn in de grond waarvan je bang bent dat hij in een pot had moeten staan, zodat hij mee naar binnen kon? Een derde optie zou zijn om het op te graven en op te potten voor de winter, maar dat kan het beste gedaan worden rond Labor Day, om de plant een kans te geven zich aan te passen aan zijn nieuwe krappe onderkomen voordat de extra schok van het binnenleven begint. Een zeer snel drainerend mengsel – misschien met een paar centimeter grind op de bodem van een royale pot als extra verzekering – is het beste.
Zeer belangrijk: Niet te veel water geven. Denk eraan, geen natte voeten, vooral niet in de winter – of dat nu binnen of buiten is, in een pot of in de grond. En nogmaals: Vries wat takjes in, voor het geval dat.