Alai

Wanneer je aan Chinese kunst denkt, denk je meestal niet aan hedendaagse. Omgekeerd, als men aan hedendaagse kunst denkt, denkt men meestal niet aan Chinese kunstenaars. Door hun rijke culturele geschiedenis van schone kunsten en kalligrafie vinden Chinese kunstenaars vandaag echter nieuwe manieren om eerbied te betonen aan hun verleden, terwijl ze tegelijkertijd breken met traditionele artistieke waarden en hun culturele identiteit herdefiniëren door middel van hedendaagse kunst.

Meer dan ooit trekken deze kunstenaars meer en meer de aandacht van de kunstwereld, vooral nu de alledaagse conversatie is doordrenkt met het politieke lexicon. Hedendaagse Chinese kunst heeft een bijzondere ontroering voor dit onderwerp. Geconfronteerd met hun eigen traditie en cultuur die door westerse invloeden dreigden te worden opgeslokt na de Culturele Revolutie aan het eind van de jaren zeventig, is veel van de hedendaagse Chinese kunst inherent politiek; het verbeeldt tegelijkertijd een dorst naar individualiteit terwijl het ook hun nationalisme tentoonspreidt en een stem probeert te ontdekken om als hun eigen stem te claimen.

Met dat gezegd, laten we 15 hedendaagse Chinese kunstenaars onderzoeken om in de gaten te houden.

Ding Yi

Gebaseerd in Shanghai, is Ding Yi het best bekend om zijn meticuleuze geometrische schilderijen. Deze schilderijen, mechanisch en minimaal in verschijning, herinneren aan de snelle industrialisatie van China en de proliferatie van massaproductie. Hoewel de vormen waaruit zijn schilderijen zijn opgebouwd onnatuurlijk en hard overkomen, doen ze ook denken aan de anders organische kalligrafische vormen van het Chinese schrift. Ondanks hun massaproduktie is er een zen-achtige kwaliteit aan de manier waarop Ding Yi zijn vormen met de hand schildert. Terwijl zijn kenmerkende “kruisen” begonnen met het gebruik van linialen en andere hulpmiddelen om te helpen bij het schilderen van zijn precieze rechte lijnen, begon hij na verloop van tijd de tekens uit de vrije hand te schilderen, waardoor zijn vormen een veel losser visueel voorkomen kregen.

Su Xiaobai

Su Xiaobai begon als een sociaal-realistische schilder, voordat hij langzaam overging naar abstractie na zijn blootstelling aan westerse kunst tijdens zijn studie in Duitsland. Uiteindelijk werden de meeste van zijn schilderijen gereduceerd tot eenvoudige abstracte lakobjecten. Su Xiaobai concentreert zich vooral op vorm, kleur en oppervlaktekwaliteit. Door lak te gebruiken betoont hij eerbied aan de lange geschiedenis van lak als artistiek medium in de Chinese cultuur. Door zijn beheersing van het medium is hij in staat om een doorschijnende kwaliteit te bereiken in zijn schilderijen die hen lenen voor meditatie en contemplatie.

Wang Guangle

Een van de erkende pioniers van de Chinese abstracte schilderkunst, die breekt met de Chinese representatieve traditie, Wang Guangle gebruikt verf om onderwerpen als tijd te conceptualiseren. Zijn gebruik van kleur, uniforme penseelstreken en gradatie geven zijn grote doeken een pulserend aura dat zinspeelt op ritualistische spiritualiteit. Terwijl sommige van zijn werken monochromatisch zijn, worden in zijn werken uit 2018 twee kleuren gebruikt – een die aan de buitenrand begint en zich langzaam naar het midden van het doek werkt en plaats maakt voor de tweede die in helderheid toeneemt, vergelijkbaar met het effect van een schilderij van Mark Rothko.

Huang Yuxing

Huang Yuxing is een representatieve kunstenaar die bekend staat om het gebruik van heldere, verzadigde, fantastische kleuren om landschappen en figuren af te beelden. Hoewel traditionele Chinese motieven als bomen en bergen in zijn doeken te herkennen zijn, zijn de voorstellingen van deze onderwerpen verre van realistisch. De kleuren waaruit Huang Yuxing’s schilderijen zijn opgebouwd, creëren wereldscènes die grenzen aan psychedelische hallucinerende beelden. De vertrouwde landschappen voelen plotseling onbekend aan door de juxtapositie van kleur, organische vormen en geometrische lijnen, wat zinspeelt op de desintegratie van het milieu als gevolg van de menselijke invloed. Behalve de invloed van de mens op het milieu, verbeeldt Huang ook andere aspecten van de menselijke conditie, zoals angst, bezorgdheid, veroudering en dood, door gebruik te maken van abstracte vormen en diverse kleurenpaletten om op emoties te zinspelen.

Qiu Zhijie

Qiu Zhijie staat bekend om het gebruik van een grote verscheidenheid aan verschillende mediums om zijn conceptuele kunst te produceren. Van installaties, tot foto’s, tot video, tot zelfs performance, hij versmelt het vastleggen van proces met esthetiek, en doordrenkt zijn werken met sociologische, filosofische, en politieke discours. In een van zijn meest iconische werken, en misschien wel een van de bekendste werken in de Chinese hedendaagse kunst, Assignment No. 1: Copying the “Orchid Pavilion Preface” One Thousand Times, schreef en herschreef hij tekst keer op keer totdat het schrift zelf onherkenbaar was. Zijn gebruik van Chinese kalligrafische tekst is een terugkerend thema in zijn hele oeuvre. Hij verkent de relatie tussen woorden en de mensen die ze dragen. Andere thema’s in zijn kunstwerken zijn de wisselwerking tussen gedrag en keuzes, en het uiteindelijke lot, alsmede de rol van ideologie in de cultuur.

Huang Yong Ping

Huang Yong Ping’s werken deden de wereld opschrikken met zijn controversiële gebruik van medium. Huang was een onbetwistbare leider in de Chinese hedendaagse conceptuele kunst. Zijn werken waren extreem avant-gardistisch en hij stond erom bekend elementen zoals levende dieren te gebruiken in installaties. Hij verwerkte veel van zijn ideeën over filosofie in zijn kunst, waarbij hij boeddhistische en taoïstische thema’s gebruikte, zoals de poging om het “zelf” te elimineren door het toeval in zijn proces te integreren. Hij gebruikte bijvoorbeeld dobbelstenen of een roulettewiel om zijn medium voor een werk te bepalen.

Hoewel hij in China werd geboren, werd veel van Huang Yong Ping’s werk in Frankrijk vervaardigd. Het was door buiten China te werken dat zijn kunst naar een grotere schaal groeide, aangezien veel van zijn werken politieke ondertonen hadden die door de Chinese regering werden afgekeurd. Hij was zich bewust van de stereotiepe scheiding tussen Oosterse en Westerse cultuur en maakte zijn twijfels duidelijk. Zo gooide hij Oosterse en Westerse geschiedenisboeken in een wasmachine en zette de onleesbare stukken papierpulp op een sokkel. Ook controverse ging hij niet uit de weg. Zo waren dierenrechtenactivisten in opstand gekomen door een installatie van hem met amfibieën, reptielen en insecten. Bedoeld om de menselijke conditie en competitie voor dominantie uit te beelden, werd het kunstwerk uiteindelijk tentoongesteld zonder de dieren als gevolg van de klachten. Ondanks botsingen met regeringen en andere groeperingen bleef Huang provocerende kunstwerken maken tot aan zijn dood op 65-jarige leeftijd.

Yang Fudong

Met name werkzaam in film, fotografie en installatie, vervoert Yang Fudong de kijker in surrealistische droomachtige omgevingen. Zijn films, vaak traag en niet verhalend, bevatten zowel moderne thema’s als reconstructies van historische mythen en settings door klassieke Chinese stijlfiguren te tonen die zich bezighouden met hedendaagse sociale problemen. Door het gebruik van meerdere perspectieven zonder echte conclusie, focussen Yang’s werken op de broosheid van de menselijke conditie en emotie, ondanks de prachtige idyllische omgevingen waarin hij de onderwerpen plaatst.

Zeng Fanzhi

Zeng Fanzhi, op zoek naar nieuwe manieren van expressie na China’s Culturele Revolutie, werd vooral geïnspireerd door het Duitse expressionisme en de Franse romantiek. Zoals vele anderen keek hij naar westerse kunst en vond hij manieren om af te wijken van het sociaal-realisme dat in die tijd in China in zwang was. Veel van zijn werk toonde personen geschilderd met maskerachtige gelaatstrekken – onpersoonlijk en zonder uitdrukking – wat zinspeelde op zijn algemene afkeer van de snelle modernisering van China, en een gevoel van afwijzing. Zijn uitzinnige en expressieve penseelstreken zinspelen op het gevoel van onveiligheid dat hij voelde in deze tijd van grote culturele verandering, en zijn gebruik van gedempte kleuren naast vlezige roze- en roodtinten accentueert zijn empathie voor het menselijk lijden.

Xu Zhen

Xu Zhen’s werk in schilderkunst, beeldhouwkunst, en video maakt gebruik van humor en kritiek om tot nadenken stemmende kunst te creëren. Sommige van zijn sculpturen en schilderijen bestaan uit bekende maar ongerijmde culturele iconografie, zoals voodoo poppen en Griekse goden die worden samengebracht in één setting om commentaar te leveren op globalisering. Zijn werk is theatraal en satirisch, daagt stereotypen uit en stelt sociale taboes ter discussie terwijl het verwachtingen ondermijnt. In één installatie, In Just a Blink of an Eye, laat hij performers bevroren poseren in vreemde en zwaartekracht tartende houdingen terwijl het publiek verwachtingsvol wacht tot ze in beweging komen. In sommige van zijn performances heeft hij zelfs de monotonie van het alledaagse onder de aandacht gebracht door schreeuwend in een menigte uit te barsten.

Liu Xiaodong

Een neo-realistische schilder die zich richtte op het uitbeelden van scènes uit het dagelijks leven zonder te proberen het te verfraaien, wordt Liu Xiaodong beschouwd als een van de meest invloedrijke schilders in de hedendaagse Chinese kunst. Zijn schilderijen variëren van stillevens tot portretten en landschappen. Hoewel hij schildert vanuit het alledaagse, dreigen zijn grote penseelstreken te abstraheren, en zijn werken grenzen tussen realiteit en kunstmatigheid. Zijn spontane documentaties van mensen en dingen en plein air dienen als een visuele documentatie van een wereld die snel veranderde, in tegenstelling tot de opkomende populariteit van fotografische snapshots. Zijn aandacht voor zijn portretten voegt een humaniserend element toe, want hoewel hij bevriend is met veel van zijn onderwerpen, is hij tegelijkertijd een voyeur.

Cao Fei

Om realiteit versus fantasie en droom te onderzoeken, maakt Cao Fei gebruik van fotografie, video, en andere digitale media. Gebruikmakend van haar ervaringen met popmuziek en jeugdsubculturen, vestigt ze de aandacht op gevoelens van vervreemding. Door grote industriële installaties te kiezen als decor voor veel van haar werken en de individuen in haar films aan te moedigen hun fantasieën uit te voeren, vestigt Cao Fei de aandacht op de grimmige kloof tussen de alledaagsheid en homogeniteit van het moderne leven en individualisme. Deze realiteit wordt nog versterkt door de documentaire stijl van filmen in Cao Fei’s film, Whose Utopia. Door mensen in hun natuurlijke omgeving te tonen, naast hun fantasie-zelf in dezelfde omgeving, verkent Cao Fei ook een van haar veelvoorkomende thema’s van parallelle werkelijkheden. In haar werk bestaan utopie en dystopie gelijktijdig.

Zhang Huan

Misschien wel een van China’s bekendste performance/conceptuele kunstenaars, bestaat het werk van Zhang Huan niet alleen uit performancekunst, maar ook uit schilderkunst, fotografie en beeldhouwkunst. Zijn performancekunst refereert vaak aan politieke ideeën en gebruikt zijn eigen lichaam, hetzij door het te beschadigen, te beschilderen of te bedekken. In zijn vroege performances ging het vooral over hoeveel lichamelijk ongemak hij kon verdragen, maar tegen de tijd dat hij naar New York verhuisde, verschoof zijn aandacht meer naar zijn eigen immigratie en identiteit als Chinese kunstenaar in Amerika. In Family Tree bedekt Zhang Huan zijn gezicht stap voor stap met Chinese karakters tot de kalligrafie zelf niet meer te onderscheiden is. De laatste jaren richt hij zich meer op schilderkunst, fotografie en beeldhouwkunst, waarbij hij refereert aan de Chinese politieke en religieuze geschiedenis door middel van iconografie zoals boeddhistische beelden en Chinese of Amerikaanse vlaggen.

Cui Ruzhuo

Cui Ruzhou gebruikt inktwas om prachtige bloemen, vogels en landschappen te schilderen, maar hoewel hij dit zeer traditionele Chinese medium gebruikt, zijn zijn werken allesbehalve conventioneel. Hij werd opgeleid als kalligraaf en in traditionele Chinese schilderkunst, maar zijn landschappen zijn met zijn vingers geschilderd. Door te experimenteren en zijn technieken te verfijnen, heeft Cui het vingerverven in de kunstwereld verheven en biedt hij een eigentijdse methode om een zeer traditioneel kunstgenre te benaderen.

Zhang Xiaogang

De schilderijen van Zhang Xiaogang zien er meestal uit als oude familieportretten en verwijzen naar het geheugen en de notie van identiteit. In zijn serie, “Bloodline: Big Family” lijken de overdreven cartooneske, melancholische en stoïcijnse gezichten van de individuen een algemene collectieve massa te suggereren, terwijl de felle rode schakeringen en subtiele littekens en verschillen in eigenschappen de individualiteit lijken weer te geven. Dit contrast is ook te zien in zijn persoonlijke leven, waar van hem als schilder werd verwacht dat hij zich conformeerde aan het sociaal-realisme van de andere schilders in China in die tijd. Maar zelfs toen drong hij aan op het opnemen van emotievolle tekens in zijn werken.

Fan Zeng

Fan Zeng was een traditionele Chinese schilder. Hij is beroemd om zijn figuurschilderijen en gebruikt de eenvoud van lijnen en beschrijvende penseelstreken om energie en leven te geven aan de personages die hij illustreert. In tegenstelling tot veel van zijn tijdgenoten die braken met de beperkingen van de traditionele Chinese schilderkunst, behield Fan Zeng deze, beheerste deze, en doordrenkte zijn schilderijen met filosofische en poëtische thema’s. Veel van zijn schilderijen zijn van bekende historische Chinese figuren. Ook begaafd in poëzie en kalligrafie, bevatte zijn werk vaak gedichten als aanvulling op zijn schilderijen. In tegenstelling tot de schilderkunst van de Ming- en Qing-dynastie, waarin de nadruk lag op fijn penseelwerk en aandacht voor details, volgde Fan Zeng de traditie van de Song-dynastie met lossere, expressieve penseelstreken.

Op zoek naar meer? Blader door Chinese kunst en antiek te koop op de veiling nu.