Marxisme is een economische en politieke ideologie die gebaseerd is op de ideeën van de 19e eeuwse Duitse filosoof Karl Marx. Marxisten volgen niet alleen Marx’ leer over economie, maar ook over een verscheidenheid aan andere opvattingen over moraal en geschiedenis. Marx was een historisch determinist die geloofde dat de wereld onvermijdelijk zou toewerken naar een communistisch politiek en economisch systeem door middel van een reeks sociale revoluties.
Vervreemdde Arbeid
Marx’ morele kritiek op het kapitalisme begon met zijn theorie van vervreemding. Door het kapitalistische systeem wordt arbeid volgens Marx steeds onmenselijker of “vervreemdend”, omdat de kapitalistische arbeidsverdeling leidt tot specialisatie van de arbeider. Dergelijke specialisatie, zo stelde hij, verwijdert de arbeiders van het eindproduct dat wordt gemaakt en vernauwt de reikwijdte van hun werk tot een klein, schijnbaar betekenisloos aspect van de productie. Op hun beurt raken de arbeiders, in het marxistische wereldbeeld, meer vervreemd naarmate hun arbeid minder betekenis krijgt.
Materialistisch Determinisme
Marx stelde dat ideologieën slechts het resultaat zijn van sociale en economische realiteiten. Zijn opvattingen waren gebaseerd op dialectisch materialisme, een theorie die de geschiedenis verklaart als het resultaat van materiële krachten in conflict en tegenspraak. Marx geloofde dat er een natuurlijke politieke progressie was van feodalisme naar kapitalisme naar communisme.
Volgens Erich Fromm’s essay “Marx’s Concept of Man,” gaf Karl Marx aan dat mensen sociale wezens zijn in plaats van geïsoleerde individuen. De implicatie is dat alle menselijke activiteiten een afspiegeling moeten zijn van de maatschappij waarin zij leven. Marx’ materialisme beweerde dat het economische en sociale leven van de mens het “denken en voelen” beïnvloedde, volgens Fromm’s analyse. Marx’ opvattingen over de invloed van materiële werkelijkheden op menselijk gedrag leidden tot zijn theorie dat arbeiders uiteindelijk in opstand zullen komen tegen het kapitalisme.
Communisme
Marxisten geloven dat het laatste stadium van historische politieke ontwikkeling het communisme is. Sommige marxisten houden vol dat het “echte” communisme nooit is uitgeprobeerd, ondanks het feit dat veel regeringen beweerden de ideeën van Marx te hebben gevolgd. Volgens Michael Delahoyde, professor aan de Washington State University, kan een politiek systeem pas echt “communistisch” worden genoemd als de onderklasse – en niet de regering of het leger – collectief eigenaar is van de productiemiddelen.
Klassenstrijd
Marx identificeerde klassenstrijd als de centrale sociale factor in de menselijke geschiedenis. Hij geloofde dat het kapitalisme grote ongelijkheid zou scheppen door de rijkdom te concentreren in de handen van enkelen, terwijl het de rest van de mensen zwak en afhankelijk zou maken. Hij voorspelde de uiteindelijke omverwerping van de kapitalistische klasse door de arbeidersklasse.