Alai

W Stanach Zjednoczonych najczęściej stosowanym systemem klasyfikacji zniekształceń szczęki i żuchwy jest system dostarczony przez Center for Medicare and Medicaid Services oraz National Center for Health Statistics. Klasyfikacja ta jest częścią Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Modyfikacji Klinicznej (ICD-CM), schematu taksonomicznego opartego na Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD) Światowej Organizacji Zdrowia, która jest tradycyjnym standardowym narzędziem diagnostycznym dla epidemiologii, zarządzania zdrowiem i opieki klinicznej.2

Najnowsza wersja ICD-CM, wersja 10,3 dzieli deformacje szczęk geometrycznie tylko na 3 grupy: anomalie wielkości szczęk, anomalie relacji szczęka-podstawa czaszki lub nieokreślone (Tabela 1)4. Deformacje te mogą jednak dotyczyć 6 różnych atrybutów geometrycznych: rozmiaru, położenia, orientacji, kształtu, symetrii i kompletności.

Zarówno w praktyce klinicznej, jak i w nauczaniu stwierdziliśmy, że system klasyfikacji ICD-CM jest niekompletny i rozczłonkowany. Ze względu na te braki opracowaliśmy coś, co uważamy za lepszą alternatywę. Została ona przedstawiona w następującej sekcji.

Geometryczna klasyfikacja zniekształceń szczęki

Nasz schemat klasyfikacji jest przedstawiony jako mapa myśli na rycinie 2.4 Schemat ten najpierw klasyfikuje zniekształcenia szczęki jako kostne lub zębowe. Deformacje kostne wpływają na kości szczęk; deformacje zębowe wpływają na zęby.

Klasyfikacja uznaje, że kości szczęk mają 6 atrybutów geometrycznych: rozmiar, położenie, orientację, kształt, symetrię i kompletność. Deformacje szczęk są klasyfikowane zgodnie z atrybutem, którego dotyczą.

Deformacje rozmiaru występują, gdy szczęka jest albo zbyt duża albo zbyt mała. Termin hiperplazja wskazuje na patologiczne powiększenie, podczas gdy hipoplazja oznacza nieosiągnięcie normalnego rozmiaru. Micrognathia jest synonimem hipoplazji żuchwy, podczas gdy macrognathia odpowiada hiperplazji żuchwy. Terminy makrogenia i mikrogenia również odnoszą się do wielkości, przy czym makrogenia wskazuje na duży, a mikrogenia na mały podbródek.

Nieprawidłowe pozycje szczęk występują we wszystkich kierunkach kardynalnych. Prognatyzm i retrognatyzm to deformacje charakteryzujące się nieprawidłowym ustawieniem przednio-tylnym. Umownie, pozycja przednio-tylna jest oceniana w stosunku do podstawy czaszki. Prognatyzm występuje, gdy szczęka jest zbyt daleko do przodu, a retrognatyzm, gdy jest zbyt daleko do tyłu. W kierunku poprzecznym szczęka może być przesunięta, w obu kierunkach, od płaszczyzny pośrodkowej, co jest deformacją zwaną laterognatią. W kierunku pionowym, szczęka może być przesunięta zbyt daleko w dół – nadmierne przesunięcie w dół – lub zbyt daleko w górę – niedostateczne przesunięcie w dół.

Gdy szczęka jest nieprawidłowo ustawiona, dochodzi do malrotacji. Te zniekształcenia są klasyfikowane w zależności od osi, na której występuje nieprawidłowy obrót. Kiedy szczęka jest zniekształcona wokół osi poprzecznej twarzy, mówi się, że ma nieprawidłowe nachylenie. Kiedy szczęka jest zniekształcona wokół osi przednio-tylnej, ma nieprawidłowy obrót, stan ten znany jest również jako cant. Wreszcie, kiedy szczęka jest zniekształcona wokół osi pionowej, ma nieprawidłowe odchylenie.

Kształt odnosi się do figury, geometrycznej cechy obiektu, która nie jest wielkością, pozycją lub orientacją 5. Szczęka o nieprawidłowym kształcie jest określana jako zniekształcona.

Ludzka twarz ma symetrię odbicia wokół jednej płaszczyzny, mediany. Aby istniała symetria twarzy, muszą być spełnione dwa warunki.6 Po pierwsze, każda z jednostek składających się na twarz musi być symetryczna, warunek ten nazywamy symetrią obiektu. Po drugie, każda z jednostek musi być symetrycznie ustawiona względem płaszczyzny mediany, co nazywamy symetrycznym ustawieniem. Szczęki mogą mieć zniekształcenia symetrii, zarówno z powodu asymetrii obiektu, jak i z powodu nieprawidłowego ustawienia. Terminy asymetria żuchwy i asymetria szczęki odnoszą się do nieprawidłowości w symetrii obiektu; natomiast termin asymetryczne ustawienie jest używany do określenia nieprawidłowego ustawienia powodującego asymetrię.

Kompletność odnosi się do całości szczęki. Szczęka może być niekompletna, ponieważ jeden z jej procesów nie rozwinął się w pełni; na przykład agenezja wyrostka kłykciowego żuchwy, która może być widoczna w mikrosomii połowiczej. Kompletność może również nie wystąpić, ponieważ niektóre z procesów embriologicznych szczęki nie zdołały się połączyć (np. rozszczep) lub z powodu wady nabytej.

Różne rodzaje deformacji szczęki (rozmiar, położenie, orientacja, kształt, symetria i kompletność) są często skorelowane.6, 7 Na przykład, asymetryczne ustawienie nie może wystąpić przy braku przynajmniej jednej innej deformacji (tj. laterognatii, nieprawidłowego przechyłu lub nieprawidłowego odchylenia).

Jak stwierdzono powyżej, deformacje szczęki mogą również wpływać na zęby. Podobnie jak w ICD-CM3, nasz schemat klasyfikacji uwzględnia tylko takie deformacje zębów, które powodują wady zgryzu. Wady zgryzu mogą wynikać z przemieszczenia jednego lub więcej zębów w łuku zębowym lub z powodu braku koordynacji górnego i dolnego łuku zębowego (ryc. 2).

W obrębie łuku zębowego deformacja może wpływać na wyrównanie, wypoziomowanie lub rozstawienie zębów. Wyrównanie odnosi się do rozmieszczenia zębów w łuku zębowym. W idealnym ustawieniu brzegi sieczne siekaczy oraz grzbiety policzkowo-guziczkowe kłów, przedtrzonowców i trzonowców tworzą łuk zębowy. Do nieprawidłowego ustawienia zębów może dojść w wyniku ich przemieszczenia, przechylenia lub rotacji. Przemieszczenie zęba polega na jego cielesnym przesunięciu poza łuk zębowy. W przypadku przechylenia ząb jest nieprawidłowo nachylony. W przypadku rotacji, ząb jest nieprawidłowo ustawiony z powodu nieprawidłowego obrotu wokół długiej osi.

Poziomowanie odnosi się do pionowego ułożenia zębów. Nieprawidłowe poziomowanie może dotyczyć pojedynczego zęba lub całego łuku. W tej ocenie mierzy się pionową pozycję zębów w stosunku do ich płaszczyzny okluzyjnej. Innymi słowy, mierzymy pionowe pozycje zębów dolnych w stosunku do płaszczyzny okluzyjnej żuchwy i pionowe pozycje zębów górnych w stosunku do płaszczyzny okluzyjnej szczęki.

Pojedynczy ząb jest w infraokluzji lub supraokluzji, gdy znajduje się poniżej lub powyżej przypisanej mu płaszczyzny okluzyjnej. Dla całego łuku zębowego poziomowanie zębów ocenia się na podstawie krzywej Spee. Od siekacza centralnego do ostatniego zęba trzonowego, wierzchołki wszystkich zębów powinny tworzyć płaską płaszczyznę lub zakrzywioną płaszczyznę o lekko wznoszącej się wklęsłości. Deformacje zębowe mogą prowadzić do powstania głębokiego lub odwrotnego łuku Spee. Krzywa Spee jest głęboka, gdy wierzchołki zębów wyznaczają płaszczyznę o ostrej krzywiźnie ku górze. Krzywa jest odwrócona, gdy krzywizna płaszczyzny ma wklęsłość w dół.

W obrębie łuku zębowego zęby powinny być normalnie rozmieszczone, tzn. sąsiadujące zęby powinny się stykać bez wzajemnego stłoczenia. Odstępy są nieprawidłowe, gdy występują diastemy lub gdy łuk nie może pomieścić zębów. Pierwszy stan to nadmierna odległość między zębami, drugi to stłoczenie zębów.

Dodatkowo, deformacje zębów mogą wystąpić, gdy górny i dolny łuk nie są zharmonizowane. Aby wystąpiła prawidłowa okluzja, nie wystarczy, aby zęby górne i dolne były normalnie ułożone w łuku. Górne i dolne łuki zębowe muszą być również skoordynowane: pod względem pozycji, kształtu i wielkości zębów.

Niezgodna pozycja łuków zębowych powoduje wady zgryzu. Ten brak zgodności może wystąpić we wszystkich płaszczyznach kardynalnych: przednio-tylnej, pionowej i poprzecznej.

Związki zgryzowe w płaszczyźnie przednio-tylnej oceniamy w trzech różnych miejscach. Są to: pierwszy ząb trzonowy, kły i siekacze centralne. W tej ocenie punktem odniesienia jest uzębienie górne, tzn. badający ocenia przednio-tylne położenie zębów dolnych w stosunku do hipotetycznych statycznych zębów górnych.

Zależność trzonowa Angle’a ocenia położenie bruzdy policzkowej dolnego pierwszego trzonowca w stosunku do mezjobukowatego kła górnego.8 W idealnej zależności trzonowej klasy I te punkty orientacyjne pokrywają się. W przypadku klasy II bruzda dolnego zęba trzonowego znajduje się za górnym kłem, a w klasie III przed nim. Podobnej oceny dokonuje się w okolicy kłów. W I klasie relacji kły pokrywają się z nasadą kła górnego. W klasie II objęcie znajduje się za kłem górnego kła, a w klasie III przed nim. Na koniec, w okolicy siecznej, mierzymy overjet. Overjet to pozioma odległość pomiędzy brzegami siecznymi górnych i dolnych siekaczy centralnych. Gdy dolny brzeg sieczny pokrywa się z górnym, overjet wynosi zero. Gdy znajduje się za nim, wartość pomiaru jest dodatnia, natomiast gdy znajduje się przed nim, jest ujemna. Idealny overjet wynosi +2mm.

Na podstawie tych ocen klasyfikuje się zgryz na neutrocclusion, distocclusion lub mesiocclusion. W neutrocclusion, molowych i kłów relacje są klasy I i overjet jest normalne. W dystoclusji stosunki między zębami trzonowymi i kłami należą do klasy II, a overjet jest większy niż normalny (podział 1) lub normalny (podział 2). W meziokluzji stosunki między zębami trzonowymi i kłami należą do klasy III, a nadgryz jest mniejszy od normalnego, zwykle ujemny.

Niezgodność położenia górnych i dolnych łuków zębowych występuje również w kierunku pionowym. Brak pionowego zachodzenia na siebie zębów górnych i dolnych powoduje zgryz otwarty. Może on być przedni lub tylny.

Nadmierne pionowe zachodzenie na siebie zębów przednich powoduje zgryz głęboki. Nadmierne pionowe zachodzenie na siebie zębów tylnych powoduje zapadanie się zgryzu tylnego. Ten ostatni stan może wystąpić tylko wtedy, gdy brakuje wielu zębów tylnych, a pozostałe zęby nie mają zgryzu przeciwstawnego lub gdy występuje całkowity zgryz krzyżowy zębów tylnych.

Wreszcie, niezgodność pomiędzy łukami zębowymi szczęki i żuchwy może wystąpić również w wymiarze poprzecznym. W normalnych warunkach guzki policzkowe tylnych zębów szczęki znajdują się bocznie w stosunku do guzków policzkowych zębów żuchwy. W przypadku odwrotnej sytuacji mamy do czynienia ze zgryzem krzyżowym tylnym. W skrajnych przypadkach wszystkie zęby dolne mogą znajdować się wewnątrz zębów górnych, co nazywamy zgryzem Brodiego. I odwrotnie, górne zęby mogą znajdować się wewnątrz dolnych, co jest znane jako zgryz nożycowy.

Jak już wspomniano, górne i dolne łuki mogą zgrzytać nieprawidłowo, ponieważ mają różne kształty. Na przykład, dolny łuk w kształcie litery „U” nie pasuje do górnego w kształcie litery „V”. Brak zgodności kształtu pomiędzy górnymi i dolnymi zębami powoduje niezgodność kształtu łuku.

Ultimately, to obtain good dental interdigitation in Class I occlusion, the width (mesio-distal size) of the lower teeth must be proportional to the width of the upper.9 When this proportionality is absent, the dental arches have a tooth size discrepancy.

.