Voordat we verder gaan met de gids hieronder, is het belangrijk om even stil te staan bij het feit dat de meeste professionele scenarioschrijvers (zo niet alle) tegenwoordig niet veel tijd besteden aan het nadenken over de opmaak van een scenario. Dit is niet omdat het er niet toe doet – het doet. Heel veel. HEEL veel. Het is omdat als je serieus begint met scenarioschrijven, de meeste schrijvers vrij snel de sprong wagen naar scenarioschrijfsoftware.
Final Draft is de gouden standaard, maar af en toe kom je een schrijver tegen die nog steeds aan het kloten is op ScriptBuddy, Celtx, of een van de talloze andere Final Draft-concurrenten. Opmaak is niet zo moeilijk, maar een goede opmaak is essentieel om je scripts gelezen te krijgen. Ik kan je in alle eerlijkheid zeggen dat als een producent, agent, manager of andere beslisser in de industrie een script oppakt en in de eerste paar pagina’s een opmaakfout vindt, hij of zij het niet verder zal lezen. Schrijfsoftware maakt scenarioschrijven een gemakkelijker, sneller proces – maar het is ook een verzekering tegen een onnodige fout die je script naar de schroothoop zou kunnen verdoemen.
Dat gezegd hebbende, er was ooit een ding met knoppen en inktlinten en retourhendels dat een ’typemachine’ heette. Ik hoorde dat ze populair waren. Het blijkt dat scenarioschrijvers zo’n zestig jaar lang hun eigen scripts behoorlijk goed konden opmaken met niet veel meer dan hun geheugen en een liniaal. Dus voor degenen die net beginnen, geen toegang hebben tot scenarioschrijfsoftware of het gewoon op de ouderwetse manier willen doen, is hieronder ScriptFaze’s officiële gids voor de opmaak van scenario’s:
DE SCRIPTFAZE SCREENPLAY FORMAT GUIDE
Okay-eerste dingen eerst. De vuistregel bij het schrijven van scenario’s is dat EEN PAGINA GELIJK IS AAN EEN MINUUT, dus een film van twee uur is ongeveer 120 pagina’s, een film van anderhalf uur is ongeveer 90 pagina’s, enz. Het zal moeilijk zijn om de opmaak van een scenario te begrijpen als je nog niet een paar echte script-pagina’s hebt bestudeerd, dus voor degenen onder jullie in die categorie, neem even de tijd om het volgende PAGE ONE EXAMPLE door te lezen:
Dit is een echte pagina uit een echt script. Er zijn veel verschillende filmgenres, maar elk filmscript gebruikt exact dezelfde FORMAT.
Oké, klaar om dit zelf te proberen? Wanneer het tijd is om het woord op de pagina te zetten, is dit wat je wilt doen:
1) FONT
Alle tekst in je scenario moet worden getypt in een 12-punts Courier (of Courier Final Draft) lettertype. Dit is de industriestandaard, en experimenteren met andere lettertypen laat lezers alleen maar zien dat je niet weet wat je doet – en dat is een slechte zaak! Hollywood is een nostalgische industrie, en we willen graag dat onze scripts eruit zien alsof ze uit een Underwood komen.
2) DE VIER ONDERDELEN VAN EEN SCÈNE
De basisbouwsteen van elk script is een SCÈNE. Telkens wanneer U van plaats verandert of in de tijd vooruit of achteruit springt, begint een nieuwe scène, en elk van uw scènes bestaat uit vier basiselementen:
a. SLUGLIJNEN
b. ACTIEBLOKKEN
c. HERKENNAMEN
d. DIALOOG
a. SLUGLIJNEN
In het voorbeeld van PAGE ONE hierboven begon de eerste SCÈNE met deze slogan:
INT. KLASKAMER – DAG
Sluglines beginnen in een marge van 1,5 inch vanaf de linkerkant van elke pagina, en zetten een scène neer door te beschrijven WANNEER en WAAR die scène zich afspeelt. Elke scène die je schrijft MOET beginnen met een slugline, en elke slugline bestaat uit drie delen:
INT. of EXT. om aan te geven of de scène zich binnen (INTERIEUR) of buiten (EXTERIEUR) afspeelt. Als het allebei is, zoals wanneer een vogel door een raam in een keuken slaat, kunt u INT./EXT.
LOCATIE schrijven. Waar de scène zich afspeelt. Deze moeten kort zijn, en een emotionele beschrijving vermijden. Het is niet INT. PIMPING 1970s LOVE VAN, gewoon INT. VAN. Maak je geen zorgen, later is er ruimte voor de leuke dingen!
TIJD. Meestal gewoon DAG of NACHT, maar kan ook een specifieke tijd zijn, zoals 3:00 PM, als het een belangrijk detail is voor het plot. Vermijd overmatig gebruik van afbakeningen als DUSK, MORNING, MIDNIGHT, of LATER.
Slugregels zijn altijd in ALL-CAPS. Er is meestal een spatie tussen INT.of EXT. en LOCATIE, dan spatie, koppelteken, spatie tussen LOCATIE en TIJD.
Occasioneel, zult u een SUBLOCATIE nodig hebben om de locatie te verduidelijken. Deze zien er als volgt uit:
INT. JANITOR’S OFFICE/HIGH SCHOOL – DAY
Remember: Elke keer als je een nieuwe scène begint, heb je een nieuwe slogan nodig. Je zult er dus veel moeten schrijven!
b. ACTIEBLOKKEN
Daarna komt het ACTIEBLOK. Hier kunt u de details van uw locatie invullen, en uitleggen wat uw personages NU aan het doen zijn. Actie wordt altijd in de tegenwoordige tijd geschreven, en volgt in de meeste gevallen de standaardregels voor hoofdletters en interpunctie. Het wordt altijd links uitgelijnd, en ziet er als volgt uit:
In het voorbeeld van de EERSTE PAGINA hierboven is de beschrijving van de leraar vrij eenvoudig: Mager. Als je een personage voor het eerst introduceert, is het echter vaak handig om een of twee regels met een beschrijving te geven om de lezer een beter idee te geven van de persoonlijkheid of het uiterlijk, zoals:
Of:
Je kunt je personage zo gedetailleerd beschrijven als je zelf wilt, maar maak ze niet zo lang dat ze de vaart van je script onderbreken.
c. KARAKTERNAAMMEN
Wanneer u klaar bent om een personage te laten spreken, gaat u twee spaties naar beneden vanaf uw laatste actieblok, en springt u 2.2 inches van de linkerkantlijn om de naam van het personage in HOOFDLETTERS te typen, zoals dit:
ROGER
Of:
ZUSTER MARY CATHERINE
Voor minder belangrijke karakters die slechts een regel of twee beslaan, is het ook aanvaardbaar om ze te benoemen met een BESCHRIJVING of een BEROEP, zoals:
POLITIEAGENT
Or:
VETTE GUY
En als je meer dan één van hetzelfde type minor-karakter hebt, voeg dan een nummer toe aan de rechterkant van hun namen zodat lezers ze uit elkaar kunnen houden, zoals dit:
POLITIE-OPER #2
Or:
WEREWOLF #1
Het laatste wat je moet weten over het formatteren van personagenamen is hoe je omgaat met een VOICE OVER, of een situatie waarin een personage niet op camera te zien is, maar wel UIT HET SCHERM hoort spreken. Dit is eenvoudig. Voeg gewoon de initialen (V.O.) of (O.S.) toe direct rechts van de naam van een personage, zoals in:
MCGEE (V.O.)
Of:
ROBOCOP (O.S.)
d. DIALOOG
Nu je helemaal klaar bent, is het tijd om je personage een stem te geven! Dialoog wordt geïntroduceerd één regel onder de naam van het personage dat het uitspreekt, en wordt ingeklemd in een venster van één duim vanaf de linkermarge tot twee duim voor de rechtermarge. Het ziet er als volgt uit:
Dialoog moet in kleine letters worden geschreven, en mag nooit onderstreept of gecursiveerd worden. Daar zijn TV-drama’s voor! Als u wilt dat een dialoog met een speciale nadruk wordt uitgesproken, kunt u het inspringen met een extra .6 inches (of één tab) op de lijn direct onder de naam van een personage, en voeg je richting toe in PARENTHETISCH:
Of:
Een parenthetisch kan ook gebruikt worden om te verduidelijken tegen wie een persoon praat, of over wie ze praten. Bijvoorbeeld:
(aan oma)
Of:
(aan: JIMMY)
Als de beschrijving binnen een tussenzin langer is dan een paar woorden, probeer die dan uit de tussenzin te halen en in het actieblok te plaatsen dat aan de dialoog voorafgaat.
Wanneer een personage klaar is met praten, ga dan twee spaties naar beneden om een nieuw actieblok in de marge toe te voegen – of voeg een nieuwe naam van het personage toe, gevolgd door zijn of haar dialoog. Als je scène klaar is, ga je verder met STAP 3.
3) SCÈNE OVERGANG
Je hebt zojuist de vier basisonderdelen van een SCREENPLAY SCÈNE geleerd. Dus u bent helemaal klaar om uw script te schrijven, nietwaar?
Wel bijna.
Er zijn nog een paar dingen die u moet weten voordat u aan de slag kunt. Als je terugbladert naar het PAGE ONE VOORBEELD hierboven, zie je twee woorden gedrukt op de linkerbovenhoek van die pagina, voor de eerste SLUGLINE:
FADE IN
Dit is een VISUELE OVERGANG, en hoewel je je scenario niet met een visuele overgang hoeft te beginnen, doen de meeste scenarioschrijvers dat wel. Enkele van de meest voorkomende (met een beschrijving van wat ze betekenen) zijn:
FADE IN — het eerste beeld verschijnt langzaam vanuit het zwart
HARD CUT TO — het eerste beeld verschijnt onmiddellijk op het scherm
FROM BLACK — precies hetzelfde als hierboven
Aan het einde van een scène is het gebruikelijk om DRIE SPATIE’s naar beneden te springen en gewoon een NIEUWE SLUGLIJN te typen om met de volgende scène te beginnen. De meeste scenarioschrijvers gebruiken geen visuele overgangen TUSSEN SCENES, maar in het speciale geval dat je toch een speciale overgang wilt dicteren, worden overgangen aan het EINDE VAN EEN SCENE naar RECHTS verplaatst, terwijl overgangen aan het START VAN EEN SCENE naar LINKS worden verplaatst, zoals in dit voorbeeld:
Maar onthoud: in films gebruiken schrijvers over het algemeen GEEN overgangen tussen scènes. Een rechtstreekse overgang van de ene scène naar de volgende kan op de pagina het beste worden gepresenteerd als een eenvoudige SLUGLIJN die een nieuwe scène inluidt.
4) GEHALTE WOORDEN IN ACTIEBLOKKEN
Merk op dat in de actieblokken van het PAGINA-EEN VOORBEELD hierboven, de woorden ROWDY TEENAGERS, SCREECH, TEACHER, CHALK DUST, LAUGH, HENDERSON, HESITATES, GLOCK 9, CEILING, BLAM, PRINCIPAL SCHMIDT en GUN SHOT allemaal in hoofdletters zijn gezet. Dit is geen onderdeel van een of andere top-geheime Hollywood-code, maar een ander belangrijk onderdeel van het scenarioformaat.
Tot de laatste paar jaar was de norm bij het schrijven van scenario’s om woorden binnen actieblokken nooit met een hoofdletter te schrijven, met uitzondering van de namen van personages wanneer die voor het eerst in een script worden geïntroduceerd. Misschien onder invloed van TV-schrijvers is dit enigszins veranderd, en tegenwoordig is het steeds gebruikelijker voor schrijvers om ook andere soorten woorden met hoofdletters te schrijven. Maar er zijn nog steeds regels! Je kunt niet zomaar elk woord met een hoofdletter schrijven dat je maar wilt!
Dus dit is hoe het werkt:
a. INLEIDINGEN VAN KARAKTEREN
Telkens wanneer een KARAKTER voor het eerst in uw script wordt geïntroduceerd, moet de naam van het karakter in HOOFDLETTERS staan, en over het algemeen moet de LEEFTIJD of LEEFTIJD tussen haakjes rechts van het karakter worden geplaatst. Bijvoorbeeld:
TEACHER (30-er) of CARL DEWEY (21)
Elke volgende vermelding van dat personage moet met kleine letters worden getypt, behalve de eerste letter natuurlijk, d.w.z.: Moeder, Conciërge, Henry, Hank, enz…
b. MENSEN EN GELUID
Elk woord dat een of meer mensen beschrijft, zoals KROEI, MENSEN, TIENERS, KINDEREN of ZOMBIES moet altijd in hoofdletters worden gezet, net als alle belangrijke rekwisieten, en alle woorden die geluiden beschrijven, zoals GEVECHTSCHOT, KALKSTOF, BOING, ZING, of WHOOSH.
c. BELANGRIJKE ACTIES
Op bepaalde momenten is het ook gepast ACTIES met een hoofdletter te schrijven om ze extra te benadrukken, zoals:
Zijn hele vrachtwagen VERWIJDERT.
Of:
De pandabeer racet de hoek om.
5) HET EINDE
Je hebt het gehaald! Je bent klaar!
Of, dat zul je op een dag zijn, en als je daar bent, moet je weten hoe je het afrondt.
Het opmaken van een scenario is een vrij eenvoudige zaak, zolang je je aan de bovenstaande richtlijnen houdt. Anders dan in televisiescripts, zul je in een filmscenario nooit actonderbrekingen afbakenen of dingen zeggen als “END SCENE 3”. Scènes beginnen gewoon met een LOGLINE en eindigen wanneer je de LOGLINE van de volgende scène schrijft. Zo ga je door, de ene scène na de andere, tot je script af is.
Maar wacht! Heb je niet gezien dat schrijvers in films “HET EINDE” typen op de laatste pagina van hun scripts? Krijg je dan geen afsluiting?!
Ja, dat krijg je! De woorden THE END worden behandeld als een scène-overgang, omdat je technisch gezien van een SCENE overgaat in END CREDITS. Daarom moet je aan het eind van je allerlaatste scène TWEE SPATIEVEN naar beneden en naar RECHTS zinnen om de woorden “THE END” te typen. Soms is het ook goed om je sign-off te koppelen aan een visuele overgang, zoals dit:
En dat is het… Plak een titelpagina op die baby, en je bent klaar om je baby met de wereld te delen!
6) FORMATTING PECULIARITEITEN
Er kunnen zich situaties voordoen waarin de bovenstaande formatteringsregels niet van toepassing lijken, of moeten worden omgebogen om een uniek creatief probleem op te lossen. Hoewel de bovenstaande parameters 96% van alles wat je ooit zult moeten weten over screenplay opmaak dekken, zijn er zeker situaties waarin extra opmaak kennis nodig kan zijn.
Als je in een van deze situaties terecht komt, plaats dan een vraag in de commentaar sectie van dit artikel en we zullen ons best doen om je vraag snel te beantwoorden, of je kunt een veelgebruikt naslagwerk raadplegen, zoals David Trottier’s The Screenwriter’s Bible. Het kan ook zijn dat je merkt dat bepaalde schrijvers of schrijfleraren iets andere opmaakgidsen voorstellen. Vrees niet. Zolang je er één kiest, en consequent bent in je hele script, zal het niemand uiteindelijk iets kunnen schelen of je voor één kleine stijlafwijking of een andere kiest.
Nu je alle kneepjes van het vak kent, is de laatste stap: SCHRIJVEN! Er is misschien een juist formaat, maar er is geen juist creatief proces om je eerste scenario te schrijven. Lees onze Script-Tastic Screenwriting methode en structuur gidsen, zorg dat je zoveel mogelijk gepubliceerde scenario’s in handen krijgt, en ga er dan voor! Blijf in je stoel zitten, en je zult verbaasd zijn hoe snel die pagina’s vol beginnen te raken…