juli 2015
Marilyn Enock
Het National Institute on Deafness and Other Communication Disorders (2015) presenteert de volgende statistieken op zijn website:
- Over 2 procent van de volwassenen in de leeftijd van 45 tot 54 jaar heeft invaliderend gehoorverlies. Het percentage stijgt tot 8,5 procent voor volwassenen van 55 tot 64 jaar. Bijna 25 procent van de 65- tot 74-jarigen en 50 procent van de 75-plussers heeft een invaliderend gehoorverlies.
Ik ben altijd verbaasd als patiënten (sommige in de 80 of 90) mijn kantoor binnenlopen en me vertellen dat ze nog nooit een gehoorscreening of gehoortest hebben gehad. De Centers for Disease Control and Prevention (2015) schat dat van de 29,1 miljoen (9,3% van) Amerikanen met diabetes in 2012, 8,1 miljoen ongediagnosticeerd was. Als audiciens moeten we alert zijn op ongediagnosticeerde gehoorproblemen. We kunnen soms ook het begin van een stofwisselingsprobleem waarnemen in de resultaten van een eenvoudige zuivere toontest, het audiogram in de vorm van een “koekjesbeet”.
Hoorverlies en diabetes zijn zeer veel voorkomende aandoeningen die wereldwijd vele miljoenen mensen treffen. Een groot onderzoek (Bainbridge, Hoffman, & Cowie, 2008) bevestigde een sterke relatie tussen gehoorverlies en diabetes. Zowel diabetes als gehoorverlies zijn gezondheidsaandoeningen die gemakkelijk en snel kunnen worden gescreend of getest. Helaas blijven deze aandoeningen vaak onopgemerkt totdat de patiënt een “incident” heeft, waardoor een evaluatie nodig is. In het geval van diabetes kan de patiënt zich onwel voelen en naar de eerste hulp gaan. Bij gehoorverlies kan de patiënt voor het eerst merken dat hij gesprekken op sociale bijeenkomsten niet meer kan verstaan.
Een voorgeschiedenis
Klinkt het volgende verhaal bekend?
Mijn patiënt – ik noem hem Joe – was midden 40. Hij voelde zich al een tijdje niet goed, maar had moeite om vast te stellen wat zijn medische problemen waren, zodat hij hulp kon krijgen. Hij had stemmingswisselingen. Hij voelde zich vaak duizelig en gedesoriënteerd. Hij had ook vaak dorst. Hij wist waar elk toilet was in elke plaats waar hij kwam, want hij moest er minstens elk uur naar toe. Hij moest ook ’s nachts vaak naar het toilet, wat zijn slaap verstoorde.
Op een dag, na 3 jaar deze symptomen te hebben ervaren, reisde Joe naar zijn kinderen. Na een rit van 6 uur ging hij met zijn gezin eten en merkte dat hij na een paar happen geen eetlust meer had. Binnen 15 minuten kreeg hij ook griepachtige verschijnselen. Hij voelde zich koortsig en zijn lichaam deed pijn. Hij dacht dat hij misschien een virus had en ging naar bed. Twee uur later voelde hij zich nog slechter. Er werd hem voorgesteld om naar een spoeddienst te gaan. Na een aantal tests te hebben gedaan, kwam de arts van de spoedeisende hulp naar Joe toe. Op een nuchtere toon zei hij: “Je hebt diabetes.” Joe was in shock. Hij wist heel weinig over diabetes en dacht dat hij snel aan de ziekte zou overlijden. Hij kreeg geen verdere informatie over diabetes, maar werd alleen geïnstrueerd om bij thuiskomst naar zijn huisarts te gaan. Thuisgekomen, met de hulp van zijn huisarts, een endocrinoloog en een voedingsdeskundige, kreeg Joe zijn diabetes onder controle met medicatie (pillen), dieet en lichaamsbeweging.
Een paar jaar later merkte Joe dat hij moeite had met het verstaan van spraak in een rumoerige omgeving. Zijn gevoelens waren klassiek voor mensen die gehoorverlies ontwikkelen. Hij voelde zich in verlegenheid gebracht bij sociale bijeenkomsten. Hij kreeg van anderen te horen dat hij woorden soms verkeerd begreep. Hij voelde zich ongemakkelijk omdat hij wist dat hij belangrijke informatie miste in groepssituaties. Een audiogram toonde gehoorverlies in zowel lage als hoge frequenties, met een normaal gehoor in de middenfrequenties. De vorm van dit audiogram suggereerde metabole betrokkenheid.
Er zijn verschillende soorten diabetes. Type 1 bestaat meestal uit een auto-immuunreactie waarbij het lichaam niet genoeg insuline produceert. Als gevolg daarvan moet de patiënt dagelijks insuline innemen, afhankelijk van de behoefte van het lichaam. Type 1 treft meestal kinderen en jonge volwassenen. Type 2 ontstaat wanneer het lichaam niet genoeg insuline aanmaakt of de geproduceerde insuline niet effectief kan gebruiken. Type 2 treft over het algemeen volwassenen. Ongeveer 90% tot 95% van de mensen met diabetes heeft type 2. Diabetes tast de bloedsomloop in het hele lichaam aan en veroorzaakt progressieve en/of permanente schade. Het is een belangrijke oorzaak van hartaanvallen, beroertes, amputaties van de onderste ledematen, nierfalen en gehoorverlies. In een artikel over type 2 diabetes en gehoorverlies (Hong, Buss, & Thomas, 2013), stelden de auteurs dat meer dan 8% van de Amerikaanse bevolking type 2 diabetes heeft, dat de ziekte steeds vaker voorkomt, en dat in 2050 een op de drie Amerikanen diabetes zal hebben.
De laatste tijd is er veel belangstelling voor het proberen te ontdekken hoe diabetes het gehoorsysteem beïnvloedt en de rol ervan bij het bijdragen aan gehoorverlies. Een deel van het huidige onderzoek is gericht op het ontdekken van de effecten van een verminderde bloedtoevoer naar alle delen van het gehoorsysteem. Het type gehoorverlies dat het meest wordt waargenomen bij de bevolking met diabetes type 2 is presbyacusis – eenzijdig gehoorverlies in de hoge frequenties en perceptief gehoorverlies. Het verlies is blijvend en meestal progressief. Audiogram resultaten van grote populaties van mensen met diabetes hebben aangetoond dat gehoorverlies zowel lage als hoge frequenties kan beïnvloeden, wat resulteert in de “cookie-bite” of metabool audiogram.
Een verhoogde bloedsuikerspiegel (Frisina, Mapes, Kim, Frisina, & Frisina, 2006) kan chemische veranderingen veroorzaken die invloed hebben op het zenuwstelsel. Als gevolg daarvan wordt het vermogen van het zenuwstelsel om normale geluidssignalen naar de hersenen te sturen verminderd. Bainbridge en collega’s (2008) onderzochten gegevens van een grote populatie om de epidemiologische oorzaken van diabetes gerelateerd gehoorverlies in de Verenigde Staten te onderzoeken. Audiometrische gegevens werden afgenomen bij 1.508 patiënten, in de leeftijd van 40 tot 69 jaar. De diabetische HbA1c, geglycosyleerde hemoglobinetest, werd gebruikt om te bepalen hoe goed de diabetes onder controle was en om te weten welke patiënten zich in het normale bereik bevonden. De HbA1c-test kijkt naar de bloedsuikerspiegel over de laatste 3 maanden. Een waarde onder 7,0 wordt beschouwd als normaal of goed onder controle. Getallen boven 7,0 wijzen op een toenemend risico op complicaties. De patiënten werden getest bij zuivere toonfrequenties van 500Hz en 1000-8000kHz. Diabetici bleken twee keer zoveel kans op gehoorverlies te hebben als de controlegroep, met een significant geleidelijk toenemend verlies naarmate de patiënten ouder werden.
Het ideale managementteam
Omwille van de complexiteit bij de behandeling van diabetes, is het belangrijk om een managementteam voor deze patiënten samen te stellen. Het ideale team bestaat uit een huisarts, endocrinoloog, cardioloog, audioloog, spraak-taalpatholoog, oogarts, podotherapeut, psycholoog, diabetesvoorlichter en oefentrainer om verdere verslechtering van de diabetes en de daaruit voortvloeiende complicaties te voorkomen. Helaas worden audiologen en spraak-taalpathologen over het algemeen niet opgenomen als onderdeel van het managementteam.
Belang van behandeling
Het is uiterst belangrijk dat de patiënt zijn of haar diabetes onder controle krijgt. Gehoorverlies treft over het algemeen steeds meer mensen naarmate ze ouder worden; dit geldt in het bijzonder voor de diabetespatiëntenpopulatie. Net zoals er jaarlijks een routine oogonderzoek plaatsvindt, moeten patiënten met diabetes jaarlijks een routine gehoorscreening/test ondergaan. De resultaten moeten worden doorgegeven aan de rest van het behandelteam van de patiënt, zodat de zorg kan worden gecoördineerd. In een klinische studie (Sunkum & Pingile, 2013) benadrukten de auteurs dat de diabetespatiënt niet alleen meer problemen heeft met het onder controle houden van de ziekte na verloop van tijd, maar ook met het voorkomen van gehoorverlies, dat versneld optreedt, vooral als de bloedsuikerspiegel niet onder controle wordt gehouden met voorgeschreven medicijnen, dieet en lichaamsbeweging. Lin (2012) ontdekte dat patiënten met gehoorverlies die onbehandeld bleven, vaker dementie ontwikkelden dan de controlegroep. Vergeleken met mensen zonder gehoorverlies hadden mensen met een licht gehoorverlies twee keer zoveel kans op dementie; mensen met een matig gehoorverlies drie keer zoveel; en mensen met een ernstig gehoorverlies vijf keer zoveel. Omdat mensen met diabetes een grotere kans hebben om gehoorverlies te ontwikkelen, moet de audioloog een belangrijk lid zijn van het managementteam van de patiënt.
Als onderdeel van het afnemen van een eerste anamnese, moeten audiologen en spraak-taalpathologen nieuwe patiënten altijd vragen of ze diabetes hebben. Als het antwoord “ja” is, moet aan de patiënten worden gevraagd of hun diabetes onder controle is en naar hun meest recente HbA1c-getal. Het is belangrijk om een actuele lijst van medicatie bij te houden in het dossier. Er moeten vragen worden gesteld over de medische familiegeschiedenis. Weet de patiënt of grootouders, ooms, tantes, zussen of broers diabetes hebben? Onze patiënt Joe realiseerde zich dat zijn overleden ouders misschien diabetes hadden. Ze hadden allebei last van stemmingswisselingen en werden in een oogwenk boos en overstuur. Ze vielen plotseling in slaap tijdens het eten of als ze in de huiskamer of in de auto zaten. Ze waren nooit getest op of gediagnosticeerd met diabetes.
Diabetische patiënten met gehoorverlies die 50 jaar of ouder zijn, moeten getest worden en een hoortoestel aangemeten krijgen. De aanpassing van hoortoestellen moet worden gevolgd door auditieve revalidatie, indien nodig. Het team moet ook betrokken worden bij de counseling, zodat de patiënt actiever betrokken wordt bij zijn of haar verzorging. Onbehandeld gehoorverlies kan leiden tot stemmingswisselingen die zich uiten in droefheid, depressie en paranoia (ongepubliceerde observatie). Mensen met gehoorverlies kunnen sociaal geïsoleerd raken, emotioneel onzeker worden en gemakkelijk van streek raken. Bij het horen van plotselinge geluiden, zoals een persoon die van achteren nadert, kunnen patiënten met gehoorverlies gemakkelijk schrikken. Een goede versterking zal de patiënt helpen om omgevingsgeluiden en spraak duidelijker te horen, wat leidt tot minder irritatie, boosheid en misverstanden. De patiënt moet ook worden geadviseerd over het gebruik van gehoorbescherming bij blootstelling aan zeer harde geluiden (bijv. bij concerten of sociale evenementen of geproduceerd door commerciële apparatuur, waaronder hoveniers- en sneeuwruimmachines).
Omdat zoveel mensen worden getroffen door de veel voorkomende aandoeningen gehoorverlies en diabetes, moeten er meer publieke voorlichtings-/informatie-inspanningen zijn over zorg en controle van deze aandoeningen. Screening of gehoortests zijn gemakkelijk beschikbaar, maar moeten goed bekend worden gemaakt. Er is meer onderzoek nodig om te bepalen hoe diabetes, waarvan wordt aangenomen dat het een microvasculaire ziekte is, interageert met en van invloed is op het auditieve systeem. Er moet ook meer onderzoek worden gedaan naar de manier waarop het auditieve systeem auditieve informatie verwerkt en hoe diabetes het gehoor en de centrale verwerking van auditieve informatie beïnvloedt. Patiënten en hun zorgverleners moeten proactief te werk gaan om te voorkomen dat deze aandoeningen zich sneller ontwikkelen. De eindresultaten zijn een betere gezondheid en een veel betere kwaliteit van leven.
Over de auteur
Marilyn Enock, AuD, CCC-A, is een door de Julliard School of Music opgeleide violiste. Ze behaalde haar BA aan het Hunter College in New York. Zij behaalde haar MS in communicatiewetenschappen (audiologie) aan de Universiteit van Pittsburgh. Haar doctoraat is behaald aan de A. T. Still University of Health Sciences. Ze is sinds 1970 werkzaam op het gebied van de hoorzorg. Ze begon haar privépraktijk A Better Hearing Experience in Pittsburgh, Pennsylvania, in 1999 en houdt haar praktijk nog steeds. Neem contact met haar op via [email protected].
Bainbridge, K., Hoffman, H., & Cowie, C. (2008). Diabetes en slechthorendheid in de Verenigde Staten. Annals of Internal Medicine, 149, 1-10.
Frisina, S., Mapes, F., Kim, S., Frisina, D., Frisina, R. (2006). Karakterisering van gehoorverlies bij oude type II diabetici. Hearing Research, 211, 103-113.
Hong, O., Buss, J., & Thomas, E. (2013). Type 2 diabetes en gehoorverlies. Disease-a-Month, 59, 39-46.
Lin, F. (2012). Gehoorverlies bij oudere volwassenen-wie luistert er? Journal of the American Medical Association, 307(11), 1147-1148.
National Institute on Deafness and Other Communication Disorders. (2015). Snelle statistieken. Opgehaald van www.nidcd.nih.gov/health/statistics/Pages/quick.aspx.
Sunkum, A., & Pingile, S. (2013). Een klinische studie van audiologisch profiel bij diabetes mellitus patiënten. European Archives of Otorhinolaryngology, 270, 875-879.
U.S. Centers for Disease Control and Prevention. (2015). 2014 nationaal diabetes statistiekenrapport. Opgehaald van www.cdc.gov/diabetes/data/statistics/2014StatisticsReport.html.