Het is intimiderend om met een nieuwe Baroness plaat te gaan zitten en te proberen de contouren ervan te begrijpen. Er is gewoon zoveel om rekening mee te houden. Deze Savannah DIY-metalband draaide verspreid progressief rockcollectief zijn een heel ander beest dan ze waren toen Red in 2007 uitkwam en elke fietskoerier in West Philly hun shirts rockte; of toen Blue in 2009 viel en hipsters lucht kregen van hun belofte; of toen 2012’s Yellow & Green hen naar een nieuw niveau van progressieve lof verhief; of toen 2015’s Grammy-genomineerde Purple een band presenteerde die letterlijk door de hel was gegaan, en terugkeerde met iriserende riffs. Met hun vijfde album, Gold & Grey, overhandigt de vormveranderende outfit ons het laatste rafelige hoofdstuk in hun evolutie, de woorden en noten verlucht als een middeleeuws manuscript. Demonen verbergen zich nog steeds in de marges, maar goddelijkheid straalt.
Baroness hebben vele muzikale levens geleefd sinds de band voor het eerst werd gevormd in 2003, en bedrogen de dood in 2012, toen een vreselijk busongeluk hun opgang ontspoorde en leidde tot het vertrek van twee leden, drummer Allen Blickle en bassist Matt Maggioni. Zeven jaar na dat traumatische ongeval, hebben ze veel genezing en groei doorgemaakt – zowel gepland als onverwacht. Dit proces werd voor het eerst verkend op Purple, een nauwelijks gesloten wond van een album dat een zekere rauwheid van geest verborg, en nu, op Gold & Grey, is het verzacht tot acceptatie, de littekens nog steeds prominent aanwezig, maar gladgestreken met de tijd.
De toevoeging van nieuwe gitarist en achtergrondzangeres Gina Gleason completeert een line-up die bassist Nick Jost, drummer Sebastian Thomson, en zanger en gitarist John Baizley (een volleerd kunstenaar die even behendig is met een penseel als met een vel compositiepapier) omvat. Het kan niet makkelijk zijn om de nieuweling te zijn in een band met zoveel geschiedenis achter zich, maar Gleason is een natuurlijke fit. Ze laat haar aanwezigheid vanaf het begin voelen in het ambitieuze gitaarwerk van het album; haar zang op nummers als de vreemde, dromerige albumsluiter “Pale Sun” voegt zowel lichtheid als diepte toe, en harmonieert prachtig met Baizley’s serieuze croon.
Gold & Grey is niet helemaal een dubbelalbum, hoewel het zeker flirt met het idee. Zeventien tracks beslaan iets meer dan een uur, met een verbluffende hoeveelheid variatie tussen de tracks. Synthesizers spelen een belangrijke rol, maar ook ouderwetse improvisatie; hier overtuigt Baroness hun uiteenlopende invloeden om prachtig te passen zonder te vervallen in de homogeniteit (of zelfingenomen sleur) die een gemeenschappelijk gebrek blijft van lange, proggy albums. De tweede helft is merkbaar rustiger en spookachtiger dan de meer bombastische eerste helft, en gaat zachtjes over in meer melodieuze en zelfs akoestische kost. Post-rock, space rock, progrock, psychedelische rock, grungy Alice in Chains-glurende hardrock – het is er allemaal, en omdat het Baroness is, werkt het.
Het album wist ternauwernood te voorkomen dat het Orange werd genoemd; als kleur betekent oranje oververzadiging, een opzwepende helderheid die grenst aan manie. De uiteindelijke titel is veel meer passend, want Gold & Grey is geen van die dingen; het palet is gedempt, een warboel van aarde- en hemeltinten. De lichtere momenten zijn zonnig maar niet verblindend; het tempo is over het algemeen een middenweg, zelfs op meer levendige tracks als “Throw Me an Anchor,” met zijn splash van noisy synth, of in de nauwelijks ingehouden acid freakout van “Can Oscura.”
Baroness is nooit bang geweest voor een flinke rockriff, en ze hebben ruimte gemaakt voor radioklare nummers als openingstrack “Front Towards Enemy” en “Broken Halo” (ondersteund door een immens bevredigende klassieke heavy metal stomp) op een album bezaaid met vreemdere aanbiedingen. Meer buitenissige nummers zoals de prachtige, rauwe akoestische ballade “I’d Do Anything”, de spookachtige elektronische wash van “Blankets of Ash” en het bedauwde minimalisme van “Assault on East Falls” voegen textuur en evenwicht toe, en zorgen ervoor dat, hoewel Baroness zeker gerijpt is, ze nog steeds heel vreemd zijn. Spitfire percussie op “Seasons” hint naar het meer metalige verleden van de band; één riff klinkt als een geestelijk neefje van “March of the Fire Ants,” van collega Georgia metal die prog grootheden Mastodon is geworden. “Pale Sun,” met zijn space rock phasers en epische vocale harmonieën, voelt aan als zowel een oerschreeuw als een teken van wat komen gaat.
Dit alles is een verre schreeuw van de Baroness van een decennium geleden, die sludgy doom salvo’s uitbraakte in zweterige kelders. Als je een fan van toen cryogeen zou invriezen en hem bij het ontdooien een exemplaar van Gold & Grey zou overhandigen, zou hij meer dan een beetje in de war zijn. Gelukkig vertrouwt Baroness erop dat we met hen meegroeien.
Koop: Rough Trade
(Pitchfork kan een commissie verdienen aan aankopen gedaan via affiliate links op onze site.)