Water is een belangrijke route waarlangs mensen en alle levensvormen kunnen worden blootgesteld aan chemische stoffen en ziekteverwekkers. Er bestaan verschillende bronnen van waterverontreiniging. “Puntbron” en “niet-puntbron” zijn termen die worden gebruikt om twee van dergelijke routes van binnenkomst te beschrijven.
Puntbronverontreinigende stoffen, de meest voorkomende overtreders van waterkwaliteitsnormen, komen waterwegen binnen op duidelijk afgebakende plaatsen, zoals een pijp of een riooluitlaat. Deze lozingen zijn gelijkmatig en continu. Industriële fabrieken, rioolwaterzuiveringsinstallaties en afvoeren van regenwater zijn veel voorkomende puntbronnen van waterverontreiniging. De afgelopen decennia is een vermindering van verontreinigende stoffen uit puntbronnen bereikt, omdat de producten van deze bronnen gemakkelijk te vinden en te behandelen zijn.
In tegenstelling tot puntbronnen, die afzonderlijke ingangen hebben, stromen verontreinigende stoffen uit niet-puntbronnen weg of sijpelen ze in waterwegen vanuit grote delen van het land. Niet-puntbronnen leveren de grootste bijdrage aan de waterverontreiniging. Naar schatting 98 procent van de bacteriële verontreinigingen en 73 procent van het biologisch zuurstofverbruik zijn te wijten aan niet-puntbronnen. Verschillende menselijke landgebruikpraktijken veroorzaken verontreiniging uit andere bronnen, waaronder landbouw, bouwactiviteiten, afspoeling van stedelijke straten, afvoer van zure mijnen en neerslag van verontreinigende stoffen in de lucht.
Landbouw is de belangrijkste bron van waterverontreiniging in de Verenigde Staten en vermindert naar schatting de kwaliteit van 50 tot 70 procent van de oppervlaktewateren in de V.S.. Grond is de belangrijkste verontreiniging door afspoeling van landbouwgrond. De bodem verhoogt de troebelheid van het water, wat de productiviteit van de landbouw beïnvloedt en schade toebrengt aan het aquatisch leven. Chemische meststoffen en pesticiden zijn ook schadelijk voor de waterkwaliteit omdat zij de groei van algen kunnen bevorderen of vis kunnen vernietigen. Bufferzones (b.v. het planten van vegetatie langs waterwegen) kunnen afspoeling van landbouwgronden voorkomen.
Afspoeling van bouwterreinen draagt de grootste hoeveelheid sedimenten bij. Ongeveer 5 procent van de oppervlaktewateren in de Verenigde Staten wordt door deze verontreinigende stoffen aangetast. Mitigatiestrategieën omvatten mulches, vegetatie, retentiebekkens om afvloeiend water vast te houden en bezinking van gesuspendeerd sediment mogelijk te maken, en het onderhouden van bestaande bomen en struiken.
Stormen voegen grote hoeveelheden sediment en andere verontreinigende stoffen toe aan lokale waterwegen in stedelijke gebieden. Stedelijke afvloeiing is de belangrijkste veroorzaker van olie in het oppervlaktewater. Frequente straatreiniging, bestrijding van zwerfvuil, meer vegetatie en planten langs waterwegen, en beperkte toepassing van zout en zand kunnen de stedelijke afspoeling van straten verminderen.
Bijlproducten van steenkoolwinning en mijndrainage kunnen ook nadelige effecten hebben wanneer ze in waterlichamen terechtkomen. Natuurlijk voorkomend ijzerpyriet produceert ijzerhydroxide en zwavelzuur. IJzerhydroxide bedekt de bodem van stromen en vernietigt zo het leven op de bodem. Zwavelzuur verhoogt de zuurgraad van het water en vernietigt alle soorten die in een dergelijk milieu niet kunnen overleven. De verlaagde pH zorgt er ook voor dat bepaalde metalen uit de bodem en rotsen lekken en in de stromen terechtkomen. Recente inspanningen zoals herbestrating en herbegroeiing zijn doeltreffend gebleken bij het tegengaan van de effecten van zure mijndrainage. Het afdichten van openingen in verlaten ondergrondse mijnen en het creëren van waterrijke gebieden hebben ook positieve resultaten opgeleverd.
verontreiniging door de lucht is de belangrijkste bron van PCB’s en koolwaterstoffen in de oceanen en waterwegen. Het vergroten van het vermogen van het land om water vast te houden en het verminderen van de totale hoeveelheid door de lucht verspreide verontreinigende stoffen en de hoeveelheid verontreinigende stoffen zijn twee belangrijke manieren om waterverontreiniging uit niet-puntbronnen aan te pakken.
Mark G. Robson
(zie ook: Acid Rain; Clean Water Act; Ecosystems; Pollution; Sewage System; Wastewater Treatment; Waterborne Diseases; Water Quality; Water Reuse; Water Treatment )
Bibliography
Morgan, M. T. (1997). Environmental Health, 2e editie. Englewood, CO: Morton Publishing Company.
Nadakavukaren, A. (2000). Our Global Environment, 5e editie. Prospect Heights, IL: Waveland Press.