Co to jest?
Przeciwciała to białka produkowane przez układ odpornościowy osoby, które pomagają organizmowi rozpoznać i pozbyć się infekcji. Autoprzeciwciała są przeciwciałami, które rozpoznają części naszego własnego ciała. Autoprzeciwciała można znaleźć u zdrowych ludzi, szczególnie w miarę starzenia się, ale występują one również w niektórych chorobach autoimmunologicznych. W kilku szczególnych chorobach autoprzeciwciała są faktycznie przyczyną choroby, np. w chorobie Grave’a, miastenii gravis.
W miarę rozwoju układu odpornościowego uczy się on tolerować składniki naszego własnego ciała („ja”). Istnieją również mechanizmy regulacyjne, które zapobiegają atakowaniu „ja” przez układ odpornościowy. Czasami jednak te procesy zawodzą i układ odpornościowy może zacząć atakować nasze własne ciało, powodując stan zapalny i uszkodzenia, a w konsekwencji chorobę autoimmunologiczną. Autoprzeciwciała mogą być markerem choroby, np. przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej w celiakii, lub mogą faktycznie bezpośrednio powodować chorobę, np. blokując hormony działające na tarczycę, co skutkuje chorobą Grave’a.
Przyczyny rozwoju chorób autoimmunologicznych nie są do końca poznane, ale uważa się, że wiążą się z predyspozycją genetyczną połączoną z wyzwalaczem środowiskowym, takim jak choroba wirusowa lub długotrwała ekspozycja na pewne toksyczne substancje chemiczne. W niektórych rodzinach występuje duża częstość chorób autoimmunologicznych; jednak poszczególni członkowie rodziny mogą mieć różne zaburzenia autoimmunologiczne lub nigdy nie zachorować. Naukowcy uważają, że może istnieć również składnik hormonalny, ponieważ wiele chorób autoimmunologicznych występuje częściej u kobiet w wieku rozrodczym.
Rodzaj zaburzenia lub choroby autoimmunologicznej, która występuje i ilość zniszczeń dokonanych w organizmie zależy od tego, które układy lub narządy są celem układu odpornościowego. Zaburzenia, które wpływają głównie na jeden narząd, takie jak tarczyca w chorobie Gravesa-Basedowa lub zapalenie tarczycy typu Hashimoto, są często łatwiejsze do zdiagnozowania, ponieważ często występują z objawami związanymi z narządem. Choroby autoimmunologiczne, które wpływają na wiele narządów lub układów, zwane układowymi chorobami autoimmunologicznymi, mogą być znacznie trudniejsze do zdiagnozowania i dlatego czasami może dojść do opóźnień w rozpoznaniu. Objawy, które wywołują mogą być wielorakie i niespecyficzne, np. bóle stawów typu zapalenia stawów, zmęczenie, gorączka, wysypka, objawy przeziębienia lub alergii, utrata masy ciała oraz bóle lub osłabienie mięśni. Dodatkowe powikłania mogą obejmować zapalenie naczyń krwionośnych i niedokrwistość. Objawy i symptomy są różne u różnych osób i mogą się zmieniać w czasie, zmniejszać się, a następnie niespodziewanie nasilać. Aby skomplikować sytuację, u niektórych osób może występować więcej niż jedno autoprzeciwciało, a nawet więcej niż jedno zaburzenie autoimmunologiczne. Istnieją również osoby, które mają zaburzenia autoimmunologiczne bez wykrywalnego autoprzeciwciała. Te okoliczności mogą utrudnić identyfikację głównej przyczyny i postawienie diagnozy.