De naam die in de Algemene Instructie voor het Romeins Missaal (GIRM) wordt gebruikt voor de psalm na de eerste lezing (van het Oude Testament) in de herziening van de Romeinse Mis-Ritus van 1969. Oorspronkelijk werd de psalm beurtelings uitgevoerd door cantor en gemeente, op de volgende wijze: een cantor zong verzen van de psalm, en de gemeente antwoordde met een vast refrein. Naarmate de muziek meer werd uitgewerkt, bestond het refrein alleen nog uit het laatste deel van het responsorium en werd het repetenda genoemd. De muzikale en tekstuele vorm was als volgt: R, V1, R, V2, R, enz. De liturgische functie ervan was die van een meditatieve instemming met de voorafgaande schriftlezing. Zo waren het graduale en het alleluia oorspronkelijk responsoriale gezangen. In de Middeleeuwen ontwikkelde de oude responsoriale psalm zich tot een zeer gestileerd muziekstuk dat door het koor of de cantor werd gezongen zonder enige respons van de gemeente.
Bij de herziening van de Romeinse misliturgie in 1969 werd de oude praktijk van het zingen van de responsoriale psalm hersteld als “integraal onderdeel van de liturgie van het woord”. (GIRM 19). GIRM 20 benadrukt dat “als regel de responsoriale psalm gezongen moet worden”. Het legt verder uit dat er “twee gevestigde manieren zijn om de psalm na de eerste lezing te zingen: responsoriaal en rechtstreeks. Bij responsoriaal zingen, waaraan zoveel mogelijk de voorkeur moet worden gegeven, zingt de psalmist, of voorzanger van de psalm, het psalmvers en de hele gemeente doet mee door het responsorium te zingen. Bij het rechtstreeks zingen van de psalm is er geen tussenkomst van de gemeenschap; ofwel zingt de psalmist, ofwel de voorzanger van de psalm, de psalm alleen terwijl de gemeenschap luistert, ofwel zingen allen hem samen” (GIRM 20). Om het inzicht te versterken dat de responsoriale psalm “een integraal onderdeel is van de liturgie van het woord”, schrijft de Algemene Instructie voor dat de responsoriale psalm “wordt gezongen of gereciteerd door de psalmist of cantor bij de ambo” (GIRM 22).