Nazwa stosowana w Ogólnej Instrukcji o Mszale Rzymskim (GIRM) do psalmu po pierwszym czytaniu (ze Starego Testamentu) w rewizji Rytuału Rzymskiego Mszy z 1969 roku. Pierwotnie psalm był wykonywany na przemian przez kantora i zgromadzenie, w następujący sposób: kantor śpiewał wersety psalmu, a zgromadzenie odpowiadało na nie ustalonym refrenem. W miarę jak muzyka stawała się coraz bardziej rozbudowana, refren składał się tylko z końcowej części responsorium i nazywany był repetendą. Forma muzyczna i tekstowa była następująca: R, V1, R, V2, R itd. Jego funkcja liturgiczna polegała na medytacyjnym wyrażeniu zgody na poprzedzające go czytanie z Pisma Świętego. Tak więc graduał i alleluja były pierwotnie śpiewami responsoryjnymi. W średniowieczu starożytny psalm responsoryjny przekształcił się w wysoce stylizowany utwór muzyczny, który był śpiewany przez chór lub kantora bez żadnej odpowiedzi ze strony zgromadzenia.
Rewizja Rytuału Rzymskiego Mszy Świętej z 1969 roku przywróciła starożytną praktykę śpiewania psalmu responsoryjnego jako „integralną część liturgii słowa”. (GIRM 19). GIRM 20 podkreśla, że „z reguły psalm responsoryjny powinien być śpiewany”. Dalej wyjaśnia, że istnieją „dwa ustalone sposoby śpiewania psalmu po pierwszym czytaniu: responsoryjny i bezpośredni. W śpiewie responsoryjnym, który, o ile to możliwe, powinien mieć pierwszeństwo, psalmista, czyli kantor psalmu, śpiewa werset psalmu, a całe zgromadzenie przyłącza się do niego, śpiewając responsorium. W bezpośrednim śpiewie psalmu nie ma pośredniej odpowiedzi wspólnoty; albo psalmista, albo kantor psalmu śpiewa psalm sam, podczas gdy wspólnota słucha, albo też wszyscy śpiewają go razem” (GIRM 20). Aby wzmocnić zrozumienie, że psalm responsoryjny jest „integralną częścią liturgii słowa”, Instrukcja ogólna nakazuje, aby psalm responsoryjny „był śpiewany lub recytowany przez psalmistę lub kantora przy ambonce” (GIRM 22).