Alai

Introduction

Major neurocognitive disorders (NCD) or dementia including Alzheimer’s disease (AD) are a devastating problem of our aging society having tremendous social, economic and medical burden. Ponieważ w chwili obecnej nie dysponujemy skutecznymi metodami leczenia chorób niezakaźnych, ostatnie badania skupiają się na wykrywaniu wczesnych objawów. Zbieżne dowody z wielu najnowszych badań wykazały, że proces patologiczny choroby Alzheimera rozpoczyna się dziesiątki lat przed wystąpieniem pierwszych objawów zaburzeń funkcji poznawczych (Mattsson i in., 2009). Dużym zainteresowaniem cieszy się etap pośredni między oczekiwanym pogorszeniem funkcji poznawczych w fizjologicznym starzeniu się a poważnym pogorszeniem w otępieniu, znany jako „łagodne zaburzenia poznawcze” (mild cognitive impairment – MCI). „W MCI łagodne pogorszenie zdolności poznawczych może być ujawnione przez testy neuropsychologiczne, podczas gdy globalne funkcje poznawcze i codzienne czynności są zachowane” (Petersen, 2004). Wyższy wskaźnik konwersji do NCD w MCI wskazuje na znaczenie kliniczne tego stanu przedchorobowego. Wskaźnik konwersji do NCD wynosi 10-15% rocznie w MCI w porównaniu do rocznego wskaźnika 1-4% w przeciętnej populacji osób starszych (Petersen i in., 2001; Bischkopf i in., 2002). U większości z tych pacjentów dochodzi do rozwoju klinicznego AD. Należy zaznaczyć, że MCI może być również stanem stabilnym lub odwrotnym, nie przechodzącym w otępienie. W podłużnych badaniach epidemiologicznych odnotowano wariantowy wskaźnik konwersji i stosunkowo częsty powrót do normalnego stanu poznawczego (Larrieu i in., 2002; Ganguli i in., 2004). Odmienne wyniki sugerują niestabilność dokładności diagnostycznej i potrzebę bardziej szczegółowej identyfikacji pacjentów z MCI (Han et al., 2012). W związku z powyższym zrozumiałe jest, że wiele badań ukierunkowanych jest na objawy i różnice w stosunku do przeciętnej populacji, które są ściśle związane z rozwojem otępienia, a zatem mogą być wykorzystane do pomocy we wczesnej diagnostyce.

Pacjentów z MCI można dalej podzielić na amnestyczne (aMCI) i nieamnestyczne MCI (naMCI). W aMCI dominuje utrata pamięci i jest ona związana z wysokim ryzykiem dalszej konwersji do AD (Grundman, 2004). Osoby z naMCI mają upośledzenie w innych domenach niż pamięć i są bardziej narażone na konwersję do innych form demencji, takich jak rozlane otępienie z ciałami Lewy’ego. Oba typy mogą być podzielone na podtypy jedno- i wielodomenowe, jednak w niniejszym badaniu nie dokonano dalszej kategoryzacji ze względu na ograniczoną liczebność próby. Znaczące rodzaje biomarkerów MCI były testowane w celu zidentyfikowania cech szczególnych pacjentów przechodzących w AD. Podczas gdy wyniki badań biomarkerów płynu mózgowo-rdzeniowego (Hansson i in., 2006) i pozytronowej tomografii emisyjnej (Mosconi i in., 2004) wskazywały na wysoce zróżnicowaną swoistość i czułość, badania strukturalnego rezonansu magnetycznego ujawniły imponujące wyniki (Jack i in., 1999; deToledo-Morrell i in., 2004). Co ciekawe, w kilku wcześniejszych badaniach badano różnice między osobami z MCI a zdrowymi kontrolami, tylko w nielicznych próbowano różnicować podtypy MCI (Zhang i wsp., 2011; Serra i wsp., 2013).

Pomimo że aMCI i naMCI są teoretycznie różnymi jednostkami, tylko w nielicznych badaniach badano strukturalne różnice mózgowe między tymi podtypami MCI (Serra i wsp., 2013). Celem pracy było znalezienie różnic strukturalnych pomiędzy aMCI i naMCI oraz replikacja wcześniejszych ustaleń dotyczących różnicowania pomiędzy aMCI a zdrowymi kontrolami. Opierając się na wcześniejszych badaniach dotyczących MCI i konwersji do otępienia, skupiliśmy się na strukturach płata skroniowego i sąsiadujących z nim regionach (Chiang i in., 2011): korze entorhinalnej, hipokampie, korze parahippocampalnej, amygdale, zakręcie bruzdowatym, prekuneusie, tylnej korze zakrętu obręczy i cieśni zakrętu obręczy.

Metody

Badanie to jest kontynuacją naszej wcześniej opublikowanej pracy (Sirály i in., 2015). Ponieważ w obecnym badaniu wykorzystano podobną baterię testów neuropsychologicznych oraz ten sam potok akwizycji i przetwarzania MRI, metody i procedury zostały opisane podobnie w obu pracach.

Oświadczenie etyczne

Doświadczenia przeprowadzono w pełnej zgodności z Deklaracją Helsińską oraz wszystkimi odpowiednimi krajowymi i międzynarodowymi wytycznymi etycznymi. Badania zostały zatwierdzone przez Krajowy Komitet Etyczny, Budapeszt, Węgry. Wszystkie procedury były przeprowadzane wyłącznie po uzyskaniu pisemnej świadomej zgody uczestników. Wszyscy potencjalni uczestnicy, którzy odmówili udziału w badaniu lub w inny sposób nie wzięli w nim udziału, nie zostali w żaden sposób pokrzywdzeni przez brak udziału w badaniu.

Uczestnicy

Badanie przeprowadzono na Wydziale Psychiatrii i Psychoterapii Uniwersytetu Semmelweisa w Budapeszcie. Łącznie do badania włączono 62 osoby. Wszyscy badani zgłosili się do udziału w programie treningu poznawczego ogłoszonego wśród lekarzy pierwszego kontaktu oraz w domu spokojnej starości (badanie jest zarejestrowane na ClinicalTrials.gov, identyfikator to „NCT02310620”). Wszyscy badani byli zdolni do prowadzenia samodzielnego życia. Podstawowe dane demograficzne i neuropsychologiczne podsumowano w Tabeli 1.

Badani z aMCI i naMCI oraz zdrowe osoby z grupy kontrolnej zostali włączeni do badania na podstawie kryteriów Petersena (Petersen, 2004). Kryteria Petersena obejmują subiektywne skargi dotyczące pamięci potwierdzone przez informatora wraz z zachowaną codzienną aktywnością, zaburzenia pamięci na podstawie standardowego testu neuropsychologicznego, zachowane globalne funkcje poznawcze i wreszcie wykluczenie otępienia. Nie precyzuje on testu neuropsychologicznego do oceny zaburzeń pamięci, dlatego zastosowaliśmy test Rey Auditory Verbal Learning Test (RAVLT), który na podstawie literatury jest najczęściej wykorzystywanym testem (Gomar i wsp., 2011). W celu odróżnienia aMCI od zdrowych osób z grupy kontrolnej przyjęto wartość graniczną 1 SD poniżej średniej populacyjnej standaryzowanej dla wieku i płci. Uczestnicy, którzy uzyskali wynik poniżej wartości odcięcia zarówno w podkategorii delayed recall, jak i w wyniku całkowitym, zostali zakwalifikowani do grupy aMCI. Zastosowane kryteria oparte są na rekomendacjach National Institute on Aging-Alzheimer’s Association workgroups on diagnostic guidelines for Alzheimer’s disease (Albert et al., 2011). Dokładne wartości punktów odcięcia dla RAVLT dla różnych grup wiekowych przedstawiono w tabeli 2A. Osoby, które nie należały do grupy aMCI, ale uzyskały wynik 1 SD poniżej średniej populacyjnej standaryzowanej dla wieku i płci/wykształcenia w teście Trail making Test B lub w teście Addenbrooke’s Cognitive Examination (ACE), zostały zaliczone do grupy naMCI. Dodatkowym kryterium dla grupy naMCI był niższy niż 3,2 wskaźnik VLOM (verbal fluency + language score/orientation + memory score) w ACE w celu wykluczenia ewentualnych osób z aMCI z grupy naMCI (osoby te zostały wykluczone z badania).

Badani z demencją zostali wykluczeni z badania zgodnie z wynikami Mini Mental State Examination (MMSE) wystandaryzowanymi dla wieku i wykształcenia (Strauss i in., 2006b). Dokładne wyniki odcięcia dla MMSE w różnych grupach wiekowych i edukacyjnych przedstawiono w tabeli 2B. Z badania wykluczono również osoby z urazem głowy, padaczką lub udarem mózgu w wywiadzie lub z rozpoznaniem ostrych zaburzeń psychicznych, schizofrenii lub manii, uzależnienia od alkoholu.

Pozyskiwanie i przetwarzanie obrazów MR

Wszystkie osoby badane były za pomocą MRI mózgu, uzyskując obrazy strukturalne o wysokiej rozdzielczości, które były wykorzystywane do dalszego przetwarzania i analizy. Akwizycje obrazów przeprowadzono w Centrum Badań MR, Uniwersytet Semmelweisa, Budapeszt na klinicznym skanerze MRI Philips Achieva 3 Tesla wyposażonym w ośmiokanałową cewkę SENSE. Wysokorozdzielcze obrazy anatomiczne całego mózgu uzyskano przy użyciu trójwymiarowej sekwencji T1W 3D TFE (T1W 3D spoiled gradient echo). U każdego uczestnika uzyskano 180 ciągłych warstw przy następujących parametrach obrazowania: TR = 9,7 ms; TE = 4,6 ms; flip angle = 8°; FOV 240 × 240 mm; rozmiar wokseli 1,0 × 1,0 × 1,0 mm.

Rekonstrukcja korowa i segmentacja wolumetryczna zostały wykonane przez Freesurfer 5.3 image analysis suite, który jest udokumentowany i swobodnie dostępny do pobrania online (http://surfer.nmr.mgh.harvard.edu/). Szczegóły techniczne tych procedur są opisane we wcześniejszych publikacjach, nie wprowadziliśmy żadnych zmian do tego potoku. W skrócie, przetwarzanie obrazu obejmuje korekcję ruchu (Reuter i in., 2010), usuwanie tkanki pozamózgowej za pomocą hybrydowej procedury watershed/deformacji powierzchni (Segonne i in., 2004), automatyczną transformację Talairach, segmentację podkorowej istoty białej i struktur wolumetrycznych głębokiej istoty szarej (w tym hipokamp, migdał, ogoniaste, putamen, komory) (Fischl i in., 2004) normalizacja intensywności, teselacja granicy istoty szarej i białej, automatyczna korekcja topologii i deformacja powierzchni po gradientach intensywności w celu optymalnego umieszczenia granic istoty szarej/białej i szarej/płynu mózgowo-rdzeniowego w miejscu, gdzie największa zmiana intensywności definiuje przejście do innej klasy tkanek (Dale i in., 1999; Fischl i Dale, 2000). Po zakończeniu tworzenia modeli korowych, program Freesurfer wykonał szereg procedur deformacyjnych w celu dalszego przetwarzania i analizy danych. Etapy obejmowały inflację powierzchni (Fischl i in., 1999a), rejestrację do atlasu sferycznego, który wykorzystywał indywidualne wzory pofałdowań kory w celu dopasowania geometrii kory u różnych osób (Fischl i in., 1999b), parcelację kory mózgowej na jednostki oparte na strukturze gyralnej i sulkularnej (Fischl i in., 2004) oraz tworzenie różnych danych powierzchniowych, w tym map krzywizn i głębokości sulkularnej. Ostatecznie modele korowe i wyniki segmentacji były sprawdzane pod względem jakości i ręcznie korygowane u każdego badanego, jednak korekta nie wykazała istotnych zmian w wynikach.

Procedury

Badania neuropsychologiczne przeprowadzano w dni powszednie w godzinach od 8 do 16. Badania odbywały się w oddzielnym, dobrze oświetlonym pomieszczeniu, w którym znajdował się tylko pacjent i egzaminator. Testy referencyjne były również wypełniane i oceniane zgodnie z zaleceniami Kompendium Neuropsychologicznego (Strauss i wsp., 2006a), natomiast testy komputerowe były oceniane przez oprogramowanie.

Testy neuropsychologiczne były administrowane przez dwóch wcześniej przeszkolonych studentów medycyny pod nadzorem psychologa i psychiatry. Podczas oceny testów kierowano się wytycznymi Kompendium Neuropsychologicznego (Strauss i in., 2006a). Testy papierowe były oceniane przez tego samego psychologa i psychiatrę zgodnie z kompendium. Test Paired Associates Learning Test (PAL test) był oceniany automatycznie przez oprogramowanie. Dane MR były również analizowane i oceniane automatycznie przez oprogramowanie Freesurfer i SAS, dlatego w analizie danych neuroobrazowych nie stosowano subiektywnych ocen. Ponieważ ocena i ewaluacja testu PAL oraz danych neuroobrazowania były całkowicie automatyczne, stronniczość ocen ludzkich była niska (ograniczona tylko do oceny testów papierowych).

Przedmioty z demencją zostały wykluczone z badania na podstawie Mini Mental State Examination (MMSE). MMSE jest standardowym testem; jego skuteczność została udowodniona w kilku badaniach, jako użyteczna metoda w różnicowaniu pomiędzy osobami z demencją a zdrowymi kontrolami (Petersen i in., 1999; Gomar i in., 2011). W większości wcześniejszych badań stosowano wynik odcięcia 26 lub wynik skorygowany o wiek dla demencji. Podtesty testu oceniają orientację, centralne funkcje wykonawcze, szybkie tworzenie skojarzeń, zdolność identyfikacji werbalnej oraz zdolność do analizy i syntezy.

Badanie Addenbrooke’s Cognitive Examination zostało wykorzystane do oceny globalnych wyników poznawczych, w tym orientacji, uwagi, pamięci, fluencji słownej, umiejętności werbalnych i wzrokowo-przestrzennych (Mathuranath i wsp., 2000; Alexopoulos et al., 2010).

Test Rey Auditory Verbal Learning Test był używany do szczegółowej oceny funkcji pamięci w oparciu o kryteria Petersena. Test Reya ocenia werbalne uczenie się i pamięć (Rey, 1958). Lista 15 słów (lista A) powinna być natychmiast powtórzona przez badanego. Test ten powtarza się 5 razy. Następnie prezentowana jest raz inna lista 15 słów (lista B lub lista interferencyjna), którą należy przypomnieć. Następnie lista A powinna być przywołana bez powtórzeń, a następnie zadanie to jest powtarzane po 30 min.

Test Trail Making, Część A i Część B (połączenie liczb; REITAN, 1955; Tombaugh, 2004; Alexopoulos et al., 2010) jest używany do oceny uwagi selektywnej, funkcji wykonawczych i elastyczności poznawczej. W części A należy połączyć losowo rozmieszczone liczby w kolejności numerycznej, natomiast w części B wyświetlane są losowo rozmieszczone liczby i litery. Badany jest instruowany, aby połączyć liczby i litery w określonej wcześniej kolejności. Zmienną zależną jest czas potrzebny na wykonanie testu. Część A TMT mierzy funkcje wykonawcze i uwagę, natomiast w wynikach części B odzwierciedlona jest również elastyczność poznawcza.

Wyniki testów neuropsychologicznych podsumowano w tabeli 1.

Wszyscy uczestnicy wypełnili formularz, w którym oceniali swój stan zdrowia i funkcje pamięciowe; ponadto musieli informować o korzystaniu z komputera i Internetu, zajęciach rekreacyjnych, spożywaniu alkoholu, nawykach żywieniowych i paleniu tytoniu (Yesavage, 1988). Do oceny objawów depresyjnych wykorzystano Geriatryczną Skalę Depresji (GDS), natomiast objawy lękowe mierzono za pomocą kwestionariusza Spielberger State-Trait Anxiety Inventory (STAI; Spielberger i wsp., 1970).

Pamięć wzrokowo-przestrzenną mierzono za pomocą implementacji testu PAL stosowanego w kilku bateriach testów neuropsychologicznych (Siraly i wsp., 2013). „W teście PAL okna otwierają się w losowych pozycjach na ekranie po sobie przez 3 s, przy czym w jednym lub kilku oknach pokazywane są abstrakcyjne kształty. Inne okna pozostają puste w zależności od poziomu trudności. Kiedy wszystkie kwadraty zostały pokazane, poprzednio pokazane kształty pojawiają się na środku ekranu, a uczestnicy muszą zdecydować, w którym oknie widzieli dany kształt wcześniej. Test składał się z pięciu różnych poziomów w ośmiu etapach w sumie, liczba kształtów wzrasta od 1 do 8 na poszczególnych etapach. Osoby badane miały 10 prób na ukończenie danego etapu, w przeciwnym razie test kończył się. Układ okienek był w teście asymetryczny i zmieniał się z etapu na etap.” (Siraly et al., 2013) Podczas testu komputerowego badani siedzieli wygodnie w odległości pół metra od ekranu komputera i po wcześniejszych informacjach rozwiązywali zadania za pomocą myszki.

Analiza statystyczna

Różnice między grupami badanymi w objętościach mózgu, grubości korowej i wynikach poznawczych analizowano za pomocą analizy ogólnego modelu liniowego (GLM w SAS 9.2) z wiekiem i płcią jako kowariantami. Objętości były standaryzowane na całkowitą objętość wewnątrzczaszkową (TIV) i są podane w procentach. W celu analizy różnic między grupami zastosowano porównania post hoc t, gdzie wartości p zostały skorygowane do 0,05/3 = 0,016, gdzie trzy oznacza liczbę porównań między grupami.

Zależności między wynikami testów neuropsychologicznych a wielkością struktur OUN analizowano za pomocą korelacji Pearsona. Korelacje z liczbą etapów ukończonych w teście PAL analizowano za pomocą korelacji Spearmana, ponieważ rozkład tej zmiennej w znacznym stopniu odbiegał od rozkładu normalnego.

Wyniki

Różnice w objętości korowej, grubości korowej i wynikach poznawczych między osobami z amci, namci i grupą kontrolną

Stwierdzono istotną różnicę w objętości hipokampa i w objętości kory entorhinalnej między grupami badanymi. Testy post hoc wykazały, że objętości są istotnie zmniejszone w grupie aMCI w stosunku do kontroli i do grupy naMCI, podczas gdy pozostałe dwie grupy nie różniły się istotnie (Tabela 3 i Rycina 1) Wśród kowariantów, płeć miała istotny wpływ na objętość hipokampa, mężczyźni badani mieli istotnie zmniejszoną wielkość hipokampa w stosunku do kobiet .

Średnia grubość kory entorhinalnej, zakrętu bruzdowatego, cieśni zakrętu obręczy i przedklinka również różniły się znacząco w badanych grupach. Zgodnie z testami post-hoc, w grupie aMCI stwierdzono zmniejszoną grubość kory w stosunku do osób z grupy kontrolnej we wszystkich czterech strukturach, podczas gdy grubość kory zakrętu obręczy i zakrętu obręczy była również istotnie zmniejszona w grupie aMCI w stosunku do grupy naMCI. Średnie grupowe, wyniki testów post-hoc i różnice między grupami pod względem d Cohena są podsumowane w tabeli 3.

Była znacząca różnica między grupami badawczymi w pamięci anterograde, pamięci retrograde, fluencji kategorialnej. W pamięci anterograde i fluencji kategorialnej zarówno grupa kontrolna, jak i grupa naMCI przewyższały grupę aMCI, podczas gdy pierwsze grupy nie różniły się istotnie (Tabela 3). W zakresie pamięci wstecznej grupa kontrolna przewyższała grupę aMCI, ale nie grupę naMCI. W zakresie fluencji literowej kontrole przewyższały grupę naMCI, ale nie grupę aMCI, natomiast obie grupy MCI nie różniły się od siebie (p > 0,05). Ponadto w fluencji kategorialnej kobiety osiągały lepsze wyniki niż mężczyźni, natomiast wiek nie miał istotnego wpływu na wyniki.

Analizy korelacyjne

W całej próbie stwierdzono silne korelacje pomiędzy wynikami testów neuropsychologicznych a objętością i grubością struktur skroniowych mózgu (Tabela 4).

W grupie aMCI wynik testu Rey Verbal Learning Test wykazywał istotną dodatnią korelację z wielkością jądra migdałowatego (r = 0,47, n = 20, p = 0,03), oraz grubością kory entorhinalnej (r = 0,46, n = 20, p = 0,04; Rycina 2). Osoby ze zmniejszoną objętością amygdali i zmniejszoną grubością kory entorhinalnej wykazywały gorsze wyniki w teście pamięci.

Ponadto badani ze zmniejszoną objętością entorhinalu (r = 0,49, n = 19, p = 0,03) oraz zmniejszoną objętością zakrętu bruzdowatego (r = 0,48, n = 19, p = 0,04) i grubością kory bruzdowatej (r = 0.53, n = 19, p = 0,02) słabiej wypadli w podteście pamięci wstecznej ACE.

Dyskusja

Amnestyczne i nieamnestyczne MCI zostały przypisane jako potencjalne prodromy do różnych typów NCD. Zakłada się, że osoby z amnestycznymi łagodnymi zaburzeniami poznawczymi mają wyższe ryzyko przejścia w otępienie typu alzheimerowskiego, podczas gdy osoby z nieamnestycznymi łagodnymi zaburzeniami poznawczymi mają wyższe ryzyko przejścia w otępienie niealzheimerowskie (Petersen i in., 1999; Killiany i wsp., 2000; Petersen i Negash, 2008).

Różnice strukturalne mózgu badano za pomocą MRI w podgrupach MCI i w zdrowej grupie kontrolnej, natomiast różnice w zakresie funkcjonowania poznawczego badano za pomocą testów neuropsychologicznych. Na podstawie wyników MRI stwierdzono, że grubość kory zakrętu obręczy, zakrętu bruzdowatego, cieśni zakrętu obręczy i zakrętu obręczy, a także objętość migdała i hipokampa były zmniejszone w aMCI w porównaniu ze zdrowymi osobami z grupy kontrolnej. Wyniki te są zgodne z wcześniejszymi badaniami donoszącymi, że osoby zdrowe, pacjenci z MCI lub chorobą Alzheimera mogą być odróżniani od siebie na podstawie objętości struktur płatów skroniowych, takich jak migdałek czy hipokamp (Desikan i in., 2009; McEvoy et al., 2009).

Objętość hipokampa i kory zakrętu obręczy, a także grubość kory zakrętu obręczy i zakrętu bruzdowatego są znacząco zmniejszone w grupie aMCI w porównaniu z grupą naMCI. Największą różnicę między grupami wykryto w objętości i grubości kory entorhinalnej (odpowiednio 0,9 i 1,2 SD), co jest zgodne z faktem, że atrofia w AD zaczyna się właśnie w tym regionie. Wyniki te pokazują, że istnieją wczesne różnice strukturalne pomiędzy podtypami MCI. Ponadto wzór tych strukturalnych wyników pasuje do patologii choroby Alzheimera (Braak i Braak, 1991), co podkreśla te wcześniejsze wyniki, że aMCI postępuje do choroby Alzheimera z większą częstością w porównaniu z naMCI (Killiany i in., 2000; Petersen i Negash, 2008).

Porównując grupę kontrolną i grupę naMCI, znaczącą różnicę znaleziono tylko w grubości precuneus, która była zmniejszona w grupie naMCI. Co ciekawe, ostatnie badania wykazały zmiany w istocie białej u pacjentów z naMCI również w obrębie istoty przedczołowej (O’Dwyer i in., 2011), która jest ważnym węzłem podtrzymującym transfer informacji między zakrętem przyhipokampowym a korą przedczołową (Vincent i in., 2006) i odgrywa ważną rolę w procesach pamięci i wyobrażeniach wzrokowych.

Wśród testów neuropsychologicznych, MMSE nie różniło się w grupach badanych, co jest prawdopodobną konsekwencją wykluczenia pacjentów z demencją. W podtestach ACE total, ACE anterograde memory i ACE category fluency grupa aMCI wypadła gorzej w porównaniu z grupą naMCI i zdrową grupą kontrolną. W teście pamięci wstecznej ACE oraz w testach Trail Making A i B grupa aMCI wypadła gorzej jedynie od zdrowych osób z grupy kontrolnej, natomiast nie wykryto różnicy między dwiema podgrupami MCI. Obniżone wyniki w zadaniach pamięciowych (RAVLT i zadanie pamięci wstecznej ACE) w grupie aMCI korelowały ze zwiększonym zaangażowaniem struktur płatów skroniowych, takich jak kora entorhinalna i migdałek (Rycina 2), co dodatkowo potwierdza nasze wyniki dotyczące różnic między grupami.

W zadaniu fluencji literowej grupa naMCI wypadła gorzej niż grupa zdrowa, podczas gdy aMCI nie różniła się od pozostałych grup. Test Trail making B jest wskaźnikiem uwagi wzrokowej i przełączania zadań. Obniżone wyniki obu grup MCI w stosunku do grupy kontrolnej (tab. 3) są prawdopodobnie wynikiem zaangażowania czołowego. Zarówno zadania na kategorie, jak i na płynność literową silnie opierają się na funkcjonowaniu płatów czołowych, włączając procesy wykonawcze, które wymagają od badanych organizacji pobierania informacji, monitorowania wcześniej przywołanych odpowiedzi, inicjowania odpowiedzi słownych i hamowania odpowiedzi, które nie mieszczą się w kryteriach (Henry i in., 2004). „Obie miary umożliwiają również dostęp do pamięci semantycznej, która jest funkcją płata skroniowego; chociaż fluencja literowa wydaje się wykorzystywać tę zdolność związaną z płatem skroniowym w mniejszym stopniu niż fluencja kategorii” (Lezak i in., 2004). Badania lezji i funkcjonalnego obrazowania mózgu również potwierdzają zaangażowanie płatów skroniowych i czołowych w zdolność do płynności. Poprzednie badania fMRI wykazały, że płynność literowa jest związana ze zwiększoną aktywacją w płatach czołowych, podczas gdy zarówno płaty czołowe, jak i skroniowe są aktywne podczas płynności kategorialnej (Birn i in., 2010). To dobrze koresponduje z naszymi ustaleniami, że aMCI różni się istotnie pod względem płynności kategorii w porównaniu z grupą zdrową i grupą naMCI, podczas gdy nie ma istotnej różnicy między tymi dwiema podgrupami w wyniku fluencji literowej.

Stwierdzono silne korelacje między funkcjami pamięci werbalnej i wzrokowej, indeksowanymi przez testy RAVLT i PAL, a objętością i grubością korową struktur skroniowych, takich jak kora zakrętu obręczy (Tabela 4) w całej próbie, a także w grupie aMCI (Rycina 2). Wyniki te potwierdzają przydatność tych neuropsychologicznych i MRI markerów we wczesnej diagnostyce patologicznego spadku poznawczego i w monitorowaniu progresji choroby.

Ograniczenia

Ograniczeniem badania jest to, że większość badanych w grupie aMCI była typem wielodomenowym, ponieważ ich wyniki w funkcjach wykonawczych oceniane przez test B i ACE były poniżej normalnego zakresu. To ograniczenie w połączeniu z faktem, że naMCI jest bardziej heterogenną jednostką w stosunku do aMCI może wyjaśniać, dlaczego obecne badanie nie było w stanie znaleźć struktur OUN o zmniejszonym rozmiarze w grupie naMCI w stosunku do grupy aMCI.

Wnioski

Nazwy aMCI i naMCI nie są tylko teoretyczne, ale te podtypy są różnymi jednostkami zarówno z neuropsychologicznego jak i strukturalnego punktu widzenia mózgu. Opracowanie specyficznych kryteriów MRI i neuropsychologicznych dla różnych podtypów łagodnych zaburzeń poznawczych umożliwi ocenę uwarunkowań i częstości występowania podtypów MCI.

Przypisanie podtypów MCI będzie przydatne do poprawy przewidywania typu otępienia i ryzyka konwersji do otępienia. Ponadto przyporządkowanie podtypów MCI może zapewnić lepsze podejście do badania skuteczności opcji terapeutycznych w zapobieganiu konwersji do zaburzeń neurokognitywnych. W oparciu o nasze wyniki MRI może być użytecznym narzędziem do bardziej precyzyjnego rozdzielenia podtypów MCI.

Wkład autorów

GC zaprojektował badanie, napisał protokół, podjął się analizy statystycznej, stworzył ryciny i napisał pierwszy szkic manuskryptu ES uczestniczył w wykonaniu pomiarów, zarządzał wyszukiwaniem literatury i analizami, napisał pierwszy szkic wstępu i wniosków. ÁS przyczyniła się do ukończenia wszystkich części manuskryptu. ZF, AH uczestniczyli w wykonywaniu pomiarów i przyczynili się do napisania rozdziału dotyczącego metod. ÉC, PS, ZH, GR sprawowali nadzór nad eksperymentami w trakcie badania, w tym nad pisaniem manuskryptu. All authors contributed to and have approved the final manuscript.

Funding

The study was supported by the „Ambient Assisted Living Joint Programme (AAL)-Call 2” grant (Project Identifier: AAL_08-1-2011-0005 M3W), (http://www.aal-europe.eu).

Oświadczenie o konflikcie interesów

Autorzy deklarują, że badania zostały przeprowadzone przy braku jakichkolwiek komercyjnych lub finansowych relacji, które mogłyby być interpretowane jako potencjalny konflikt interesów.

.